واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه خراسان: محمد حقگو - در سال 85، دولت دهم در راستای پیاده سازی سیاست های کلی اصل 44، با هدف افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران دست به اقدام پر سر و صدایی زد که از آن تحت عنوان سهام عدالت یاد شد. بر این اساس، بخشی از مالکیت سهام شرکت های واگذار شده از طریق مزایده های سازمان خصوصی سازی، به سهام عدالت تعلق گرفت و برگه های این سهام نیز از مسیر شرکت های تعاونی استانی، به سهامداران (و در حقیقت ثبت نام کنندگان) نهایی اختصاص یافت، اما هم اینک و با توجه به بسته شدن قریب الوقوع پرونده های واگذاری در این راستا، نحوه تعیین تکلیف سود و هم چنین آزادسازی آن از اوایل سال 96، به تدریج ابهامات دارندگان این سهام پررنگ شده و بخصوص اخیراً موضوع مافیای سهام عدالت نیز به سوالات و دغدغه ها در این طرح بزرگ دامن زده است. با هم نگاهی به ابهامات و سوالات پیرامون سهام عدالت خواهیم داشت. سهام عدالت تاکنون به چند نفر تعلق گرفته است؟ به گزارش سازمان خصوصی سازی، سهام عدالت از ابتدای سال 85 تا آخرین دوره توزیع یعنی سال 89، طی 18 مرحله به حدود 49 میلیون نفر، یعنی بیش از نیمی از جمعیت کشور تعلق گرفته است. از میان گروه های تحت پوشش این طرح می توان به مددجویان بهزیستی، روستاییان سرپرست خانوار فاقد شغل، کارگران فصلی و ساختمانی، خبرنگاران، کارکنان دولت و بازنشستگان اشاره کرد. ارزش اولیه کل سهام ذکر شده نیز بیش از 47 هزار میلیارد تومان بوده است.تاکنون سود این سهام در سال 85 به مشمولان مرحله اول توزیع آن (مددجویان کمیته امداد، بهزیستی و رزمندگان فاقد شغل) و سود عملکرد سال۱۳۸۶ به مشمولان مراحل اول، دوم(روستائیان و عشایر کشور) و بخشی از مرحله سوم (شاغلین و بازنشستگان آموزش و پرورش و بازنشستگان کشوری، لشکری و تأمین اجتماعی) پرداخت شده است. اما پس از آن بازه زمانی، با توجه به شائبه های سیاسی در توزیع سود سهام عدالت در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و با توجه به این که طبق قانون برنامه پنجم مقرر شد سود حاصل از سهام شرکت های مرتبط با سهام عدالت (که عمده آن ها نیز تاکنون سودده بوده اند)، جهت بازپرداخت اصل قیمت سهام، ذخیره و به حساب خزانه واریز شود، پرداخت این سود متوقف شد. بدین ترتیب می توان گفت برخلاف تصور موجود، این سهام رایگان نیست و بهای آن حداقل از محل سود، به دولت باز می گردد. وضعیت سود سهام عدالت به گفته سبحانی، مشاور سازمان خصوصی سازی، تا تیرماه سال جاری، حدود 36 درصد از سود سهام عدالت به خزانه واریز شده است اما در رابطه با این که سود سهام عدالت به میزان مبلغ اولیه آن، تا چه زمانی به خزانه برمی گردد، وی می افزاید: قانونگذار مصوب کرده است که دو دهک پایین جامعه از ۵۰ درصد تخفیف در سهم یک میلیون تومانی خود برخوردار شوند ولی برای بقیه دهک های جمعیتی سهام عدالت (۴ دهک باقیمانده مشمول سهام عدالت)، اگر از محل سود شرکت های مشمول سهام عدالت طی ۱۰ سال گذشته مبلغ یک میلیون تومان آنها (اقساط مبلغ یک میلیون تومان) تسویه نشود، باقیمانده آن را مشمولین سهام عدالت به عنوان آورده خود (و طبق یک دستورالعمل زمانی)، می بایست پرداخت کنند؛ یا این که تنها همان میزان از سهامشان آزاد خواهد شد.البته به گفته وی، پیش بینی می شود تا سال ۹۵، ۵۰ درصد از سهم یک میلیونی توسط سودهای دریافتی از شرکت های سهام عدالت به حساب خزانه پرداخت شود. ارزش سهام عدالت چگونه تعیین می شود؟ بهای آن الان چند است؟ سهام عدالت در حقیقت، سهام بخشی از شرکت های بورسی است. بنابر این رشد ارزش سهام این شرکت ها تاثیر مستقیمی بر ارزش سهام عدالت خواهد داشت. به گفته مشاور سازمان خصوصی سازی با توجه به این که محاسبه سود دقیق 10 ساله شرکت های مشمول سهام عدالت در سال 95 مشخص خواهد شد، اولاً بهای دقیق این اوراق مشخص نیست، ثانیاً قابلیت خرید و فروش در بورس را ندارند. با این حال و بر اساس اطلاعات موجود، پیش بینی می شود ارزش ریالی یک میلیون تومان سهم هر سهامدار، حدود 2 برابر شده باشد. سهام عدالت چه زمانی و چگونه آزاد می شود؟ با توجه به این که در صورت آزادسازی، سهامداران سهام عدالت می توانند تنها از طریق بازار سرمایه آن را به فروش برسانند، تبعات و آسیب های مترتب بر این موضوع، سبب شده است که مسئولان بورس و وزارت اقتصاد نسبت به آزادسازی این سهام احتیاط به خرج دهند. چرا که امکان این امر وجود دارد که در صورت آزادسازی، صف فروش تعداد بسیاری از این سهام، توسط سهامداران در بازار سرمایه تشکیل شود که علاوه بر پایین آمدن قیمت و متضرر شدن سهامداران، این سهام ها نصیب برخی سودجویان شده و نهایتاً هدف سیاستگذار از توزیع این سهام در جامعه با شکست مواجه شود. بخصوص این که هم اینک فرهنگ سهامداری هنوز در جامعه اقتصادی ایران رواج زیادی پیدا نکرده است. از سوی دیگر برخی ابهامات در سازوکار اجرایی این سهام از قبیل نحوه ارتباط سهامداران با شرکت های تعاونی سهام عدالت و نقش آفرینی آنان در این شرکت ها نیز وجود دارد.با این حال مشاور سازمان خصوصی سازی از تهیه لایحه ای در دولت تحت عنوان "اصلاح مواد مرتبط با سهام عدالت، طبق اصل 44" خبر داده که قرار است در آینده ای نزدیک تقدیم مجلس شود.البته وی این وعده را داده است که سهام عدالت دو دهک پایین درآمدی که شامل تخفیف 50 درصدی نیز هستند، در نیمه اول سال 96، آزاد شوند. ابهامی در حد یک فساد بزرگ؛ در سایه خلاء نظارت اما هم اینک در حالی مهلت قانونی بازپرداخت 10 ساله یک میلیون تومان از محل سود شرکت های مرتبط با سهام عدالت در حال پایان است که ادعاهایی مبنی بر بروز فساد در ساختار اجرایی سهام عدالت و بخصوص شرکت های سهام عدالت استانی رسانه ای شده است.فروردین ماه سال جاری بود که باشگاه خبرنگاران جوان از اختلاس میلیاردی در شرکت سهامی عدالت استان کرمان خبر داد. هم چنین بهمن ماه سال گذشته بود که خبرگزاری میزان به نقل از یک نماینده مجلس، افتادن پول های کلان به دست برخی افراد در جریان واگذاری کارخانه سیمان دشتستان را مطرح کرده بود.پیش از آن نیز زمانیان، عضو کمیسیون بودجه مجلس شورای اسلامی، گفته بود که پس از قرارگرفتن سهام شرکت های بورسی در سبد سهام عدالت، گروه خاصی که متولی دریافت این سهام به عنوان شرکت های سرمایه گذاری سهام عدالت بودند، تمام حقوق سهامدار عمده را در مجامع شرکت های واگذار شده در اختیار گرفتند و به نام سهامداران چند ده میلیون نفری از این حقوق استفاده کردند.وی هم چنین به این نکته هم اشاره کرده بود که در حال حاضر برای مدیریت سهام عدالت میلیاردها تومان هزینه می شود در صورتی که تا کنون به هیچ نتیجه قابل قبولی نرسیده است. عدم وجود مدیریت کارآمد در این حوزه باعث شده که 250 نفر به صورت مافیایی به حوزه سهام عدالت وارد شده و بسیار ی از شرکت های بزرگ دچار خسارت شوند.در این راستا، چند روز قبل نیز پور ابراهیمی نایب رییس کمیسیون ویژه اقتصادی مجلس در برنامه پیک بامدادی رادیو، با انتقاد شدید از آن چه که وی مافیای سهام عدالت خواند، از چنبره این گروه بر ساختار شرکت های سهام عدالت (استانی) و تعیین اعضای هیات مدیره این شرکت ها و شرکت های زیر مجموعه آن ها خبر داد.وی با بیان این که این شبکه مافیایی هم اینک اقتصاد کشور را به خاک سیاه نشانده است، گفت این افراد به استناد انتصاب اولیه در این شرکت ها، کماکان سمت های هیات مدیره را در سایه ضعف های نظارتی بر عهده دارند. به گونه ای که این شرکت ها نه در قالب ساختار دولتی مورد نظارت قرار می گیرند و نه مردم امکان نظارت بر آن ها را دارند. چرا که مردم هم اینک (با استناد به برگه های فعلی سهام عدالت)، حق اعمال مالکیت به نام سهامدار در این شرکت ها را ندارند. سهام عدالت و سایر ابهامات ریز و درشت موارد فوق، بخشی از مهم ترین ابهامات پیش روی طرح سهام عدالت بود. اما این همه ماجرا نیست. به گفته پورابراهیمی، هم اینک حقوق صاحبان برگه های سهام عدالتی که طی مدت 10 سال گذشته فوت شده اند، محل ابهام است.از سوی دیگر، وزیر اقتصاد نیز بخش دیگری از ابهامات پیش رو را در مصاحبه با روابط عمومی این وزارتخانه بر شمرده است. به اذعان طیب نیا، هم اینک و برخلاف تصریح قانونی، شرکت های غیر بورسی که قیمت گذاری آن ها شفاف نبوده است، واگذار شده اند. حتی در برخی موارد، شرکتی به سهام عدالت تعلق گرفته که اساساً وجود خارجی نداشته است. هم چنین قرار بوده است که حداکثر تا 40 درصد از سهام شرکت های بورسی به سبد سهام عدالت تخصیص یابد اما در برخی موارد تا 100 درصد سهام نیز به این سبد اختصاص یافته است. تحقیق و تفحص و بسته سیاستی دولت، دو اتفاق مهم برای سهام عدالت در مجموع همانطور که در بالا نیز اشاره شدابهامات و بخصوص نشانه های فسادی که در بالا ذکر شد، سبب شده تا هم اینک مجلسیان طرح تحقیق و تفحص از سهام عدالت را کلید بزنند. از سوی دیگر شهریورماه امسال نیز طیب نیا وزیر اقتصاد، بر طراحی بسته جامع سیاستگذاری سهام عدالت در دولت خبر داد. این موضوعات را می توان 2 اتفاق مهم برای سهام عدالت دانست حال باید دید با توجه به این تمهیدات آیا سهام عدالت که برای برخی از اقشار ضعیف، به منزله یک بارقه امید برای درآمد و داراییمحسوب می شود، طبق وعده مسئولان، به سرانجام خود خواهد رسید و یا این سهام که به گفته پورابراهیمی به برگه های بی بو و بی خاصیت تبدیل شده اند، کماکان راه بر همان مدار قبلی خواهند برد.
پنجشنبه ، ۷آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه خراسان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]