محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827566639
خطوط قرمزی که در محرم زیر پا می گذارند
واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: می گوید «قمه زدن فلسفه دارد» و بعد از آنکه حاجتش را گرفته، نذر کرده هر سال روز عاشورا این کار را انجام دهد. او حالا در زیرزمین قمه می زند! به گزارش ایسنا، همراه با آغاز ماه محرم و صفر انواع عزاداری ها متناسب با فرهنگ اقوام مسلمانان در مناطق مختلف برگزار می شود. برخی از عزاداری ها هم که اکثریت مردم جامعه آن را نمی پسندد، به صورت زیرزمینی برگزار می شوند و عده ای با قمه، تیغ یا قفل زدن، به اصطلاح عشق شان به امام حسین (ع) و خاندان ایشان را نشان می دهند! محسن 28 ساله که مدت هاست قمه می زند، می گوید: قمه زدن فلسفه دارد و بعد از آنکه امام حسین(ع) به شهادت رسید، حضرت رقیه آنقدر سرش را به خیزران می کوبد تا خون بیاید. به همین دلیل ما هم نیت می کنیم که برای همدردی با حضرت رقیه و نزدیک شدن به امام حسین(ع) این کار را انجام دهیم. او ادامه می دهد: در مراسمی که ما این کار را انجام می دهیم، 200 نفر دیگر هم حضور دارند. اما بزرگترین مراسم قمه زنی در خیابان صفای تهران برگزار می شود و همه تُرک زبان هستند. در اصل بهترین قمه زن ها تُرک ها هستند و اردبیلی ها هم بهترین قمه ها را می سازند. «محسن» درباره کسانی که این کار را انجام می دهند، اظهار می کند: بین کسانی که این کار را انجام می دهند، برخی هستند که آنقدر قمه زده اند که دیگر سر و پیشانی شان جا ندارد. ما در حدی که تنها پوست سرمان بشکافد قمه می زنیم، اما برخی آنقدر به شدت قمه می زنند که سرشان شبیه رادیاتور شده است. در هیئت ما بچه های 8 ساله ای هستند که خودشان می آیند و قمه می زنند، آنها از 6 سالگی این کار را انجام داده اند و بعد از گذشت چند سال آن را همچنان ادامه می دهند. اما یک پژوهشگر که تمایل چندانی برای مصاحبه درباره این موضوع ندارد و نمی خواهد نامش آورده شود، به خبرنگار ایسنا، می گوید: در دین زرتشت اگر کسی خطایی می کرد، مجبور بود آزمایش «وَر» را که امروزه باور یا عقیده نامیده می شود، انجام دهد. «وَر» به دو شکل سرد و گرم انجام می شده است. وَر سرد برای کسانی که به آنها تهمت زده می شد کاربرد داشت؛ مثلا شخصی که مورد تهمت قرار می گرفت، سرش را حدود نیم ساعت زیر آب می بردند یا اینکه خودش این کار را انجام می داد، اگر زنده بیرون می آمد، بی گناهی او ثابت می شد. او ادامه می دهد: «وَرِ سرد» که امروز به کار برده می شود، سوگند خوردن است که متاسفانه این نام به روی دختران هم گذاشته می شود. «سُو کنْد» ترکیب گوگرد و سدیم و چند سم دیگر است؛ یعنی اگر به کسی تهمت می زدند و او بی گناه بود، می گفت من سُو کنْد می خورم تا ببینید این کار را انجام نداده ام؛ اگر آن را می خورد و هیچ اتفاقی برایش نمی افتاد، ثابت می شد که او گناهی مرتکب نشده است، اما امروزه به اشتباه می گویند قسم می خورم در حالی که قسم یک واژه عربی است که کسی آن را نمی خورد، بلکه یاد می کنند. این پژوهشگر اضافه می کند: وَر گرم از آتش درست می شود، مثل سیاووش که به آن تهمت می زنند و او از آتش عبور می کند. این یک باور است که شخص آن را انجام می دهد. از طرفی مقاومتی در برابر حکام جور بوده است که شخص را به شلاق، شمع آجین کردن و قمه زدن تهدید می کردند و اشخاص هم اسلحه را می گرفتند و می گفتند ما به عشق طرف مقابل حاضریم خودمان را بکشیم، شما چه می گویید؟ که البته این موضوع جای بحث جامعه شناسانه دارد. در روز عاشورا در هند چند کیلومتر آتش روشن می کنند و مردم به روی آن راه می روند. در زمان قدیم در تبریز هم مراسم قفل زنی هم انجام می شده است، گرچه این اعمال امروزه به شدت نکوهش می شود. راه رفتن روی آتش در کتاب «طهران قدیم»، تالیف جعفر شهری نیز درباره آشنایی با آداب و رسوم مردم تهران قدیم در ماه محرم و نذرهای رایج و از یاد رفته آمده است: ایام محرم همواره به عنوان روزهای خیرات و روا شدن حاجات شهرت داشته و به همین دلیل در روزهای محرم هر کسی به وُسع خود در اطعام عزاداران می کوشید و از دیگ های 20 منی گرفته تا کماجدان های کوچک، با شور و شعفی خاص بر سر اجاق می رفت و موجودی آن با خلوص نیت در بیم مردم پخش می شد. حتا کسانی که توانایی اطعام نداشتند، با ریختن مشتی برنج در پلوی نذری یا تکه گوشتی در خورش، در نذر شریک می شدند. آشنایی با آداب و رسوم مردم تهران قدیم در ماه محرم، اعتقاد به اینکه این شب ها، بهترین زمان طلب آمرزش برای رفتگان است، خرما، حلوا، شکرپنیر، آش و سمنو نیز بر اقلام دیگر نذورات اضافه شد و تهران در این ایام شهری بود یکپارچه نعمت و کرم و بذل و بخشش. نذرهایی که مردم در ماه های محرم و صفر برای خود و فرزندان شان و رفع گرفتاری ها انجام می دانند اینها بودند: آب دادن، شربت دادن، سقایی، پختن آش امام زین العابدین و آش ابودردا که مصالح آن را گدایی می کردند و آن را برای رفع هر بیماری مناسب می دانستند، اطعام با انواع غذاها، نذر شمع، نفت و روغن چراغ به امام زاده ها، گِل مالیدن بر سر و صورت، سینه زدن، زنجیر زدن، زیر علم، کتل و علامت رفتن، سنگ زدن، تیغ زدن، قمه زدن، خواندن زیارت عاشورا، ختم قرآن، روزه گرفتن و.... علاوه بر این ها، انجام خدماتی چون پذیرایی، کفش داری و اسفند دود کردن در مساجد و تکیه ها نیز با نذر و قصد قربت انجام می گرفت. تهیه مواد مورد نیاز دسته ها از سازهایشان گرفته تا زنجیر و عَلَم و کُتَل و علامت، پرچم، دیگ، سینی، استکان و...نیز از جمله موارد نذر بوده و هست. یکی دیگر از انواع نذورات، گرفتن روزه سکوت بود و فرد روزه گیر، در تمام دوازده روز عزا تا آخر محرم و گاهی صفر، یک کلام سخن نمی گفت. انجام امور عام المنفعه مانند رسیدگی به وضع خیابان ها، تامین روشنایی معابر تاریک، پوشاندن چاله ها و راه آب ها، کمک به نابینایان، پرداخت بدهی زندانیان یا تهیه غذا و پوشاک برای خانواده های آنها، غذا دادن به پرندگان، میانجی گری در اختلافات خانوادگی و دوستانه و...نیز با قصد قربت انجام می گرفت و انصافا در این دو ماه، عمل خلافی از کسی سر نزده و بساط عیش و نوش و عروسی و جشن تعطیل بود. قمه زنی و تیغ زنی از جمله اعمال منسوخ که زمانی موجب مباهات و امروزه به شدت نکوهش می شود، قمه زنی و تیغ زنی در سحرگاه روز عاشورا بود. دسته های قمه زن شب های هفتم تا دهم، کفن پوشیده و با حرکاتی مهیب، پای به جای پا کوفته، شمشیرهای خود را در زیر نور فانوس ها به حرکت در می آوردند. سحرگاه روز عاشورا این گروه با همان هیبت اما تنها با چند پرچم و کتل، راه می افتادند. این گروه پس از رسیدن به حسینیه خود به چند دسته از اطفال، نوجوانان، جوانان و سالمندان تقسیم شده و آماده حرکت می شدند. جلو سر اطفالی که والدین شان برایشان نذر کرده بودند، و افراد کمی ترسوتر، توسط دلاکان مجرب، با چند حرکت کوچک تیغ، زخمی می شد تا حدی که سرخی خون نمایان شود و سپس دسته حرکت کرده و با خواندن نوحه و نوای سنج یکدیگر را تهییج می کردند تا وقتی که نوحه خوان با فریاد "یا حسین" برای شروع قمه زنی علامت بدهد. میاندار دسته در فاصله خیابان مانند دو گروه قمه داران ظاهر شده و با فریاد یا حسین اولین قمه را بر سر خود میزد. پس از او بقیه نیز با شمشیر و قمه قداره های خود بر سر می زدند. اگرچه رسم بر این بود هرکس به اندازه نذر خود قمه زده و سپس به راه ادامه دهد، اما همیشه در میانه کار عده ای از خود بیخود شده و گاهی موجب مرگ خود می شدند. دسته سنگ زن ها یکی از دسته های عزاداری، دسته سنگ زن ها بود که افراد در آن به جای سینه زدن و زنجیر زدن، هر یک دو قلوه سنگ در دست گرفته با نوای نوحه خوان و صدای سنج بر هم می زدند. به این ترتیب که هر زدن سه ضربه داشت که سنگ زن ها، در حالی که در دو صف روبروی هم تشکیل می دادند، با خم و راست شدن، یکی را نزدیک زمین، یکی را برابر شکم و یکی را بالای سر می کوفتند، بر این نشانه که روز عاشورا چنین سنگ هایی بر سر و پا و سینه امام و شهدا خورده بوده است. قفل آجین در مراسم عاشورا، عده ای دست به کار اعمالی می شدند که ریشه و دلیل وجودی آن بر کسی معلوم نیست. یکی از این کارهای شکنجه آمیز، قفل آجین بود که این شخص از مدتی قبل بدن خود را با داروهای کرخ کننده بی حس کرده، قسمت هایی از بدن، از گردن به پایین، را سوراخ کرده و از آنها قفل، نیزه، سیخ و میخ و امثال آن می گذرانید و خود را در جلو دسته به نمایش می گذاشت تا جایی که از شدت درد بی حال می شد. گاهی این افراد را بر اسب سوار می کردند و دسته به خاطر مراقبت از آنها به آهستگی حرکت می کرد و صدای فریاد درد آنها را در فریاد "یا حسین" غرق می کرد. جعفر شهری در جلد دوم «طهران قدیم» در باره نذورات تهرانی ها می نویسد: کاه پاشیدن به سر دسته های سینه زن، گِل مالیدن به سر و صورت و تشت گِل برای این کار تهیه کردن و سر راه دسته ها در اختیار گذاردن، سر برهنه، پا برهنه راه رفتن، سینه زدن، زنجیر زدن، زیر علم و کتل و بیرق رفتن، تمامی دو ماه را بدون نظافت و استحمام گِل و لجنی ماندن، و دیگر، یک یا چند بار ختم قرآن کردن، همه روزه (زیارت وارث) خواندن، عهده دار شدن خدمتی از خدمات عزاخانه ها و دسته ها مانند اداره کردن سماور، «قهوه چی گری»، چای دادن، استکان جمع کردن، آب دادن، جاروکشی، قلیان چاق کردن و قلیان دادن، کفش جفت کردن، تهیه قلیان و منقل، تا کوچک ترین و بی قیمت ترین اشیا مانند آفتابه برای مستراح و جارو و نمک و آب دیگ های آش و پلو و آنچه را که توانایی آن را داشته باشند. شهری نذر سکوت در تمامی دوازده روزه عزا یا تا آخر محرم و صفر، تقلیل غذا، تشنگی، گرسنگی، بیخوابی، کمک به همنوعان و عجزه، مانند عصاکشی نابینایان و مداحان و روضه خوان های نابینا، پوشانیدن در سوراخ های راه آب برای حفظ سقوط مردم در آنها، نصب چند شعله چراغ نفتی در معابر و پیچ کوچه ها و زیر تاقی ها، دادن نان و گوشت به سگ ها، سرکشی به زندانیان و بیماران بی بضاعت و پرداخت بدهی و تهیه دوا و غذا برای آنها و دیگر واسطه اصلاح و وفاق و صفا شدن میان زنان و شوهران و دوستان و برادران مکدر و از این قبیل تا نفعی از آن به غیر برسد را از دیگر نذرهای آن دوره معرفی کرده است. از سابقه قمه زنی در ایران تا پیش از صفویه سابقه ای پیدا نشده است و این تردید وجود دارد که این رسم در زمان صفویه به وجود آمده است یا اینکه بعد از صفویه در زمان قاجاریه وارد شده و رواج یافته است. زیرا از جمله اقدامات صفویان در زمینه عزاداری، رسمی و حکومتی کردن مجالس سوگواری و دیگری، ابزارمند کردن و نیز پدید آوردن آیین ها و رسوم جدید عزاداری بود. «پیتر دلاواله»، سیاح ایتالیایی، از عزاداری شیعیان در اصفهان عصر صفوی سال 1037 قمری چنین گزارش می دهد:« تشریفات و مراسم عزاداری عاشورا به این قرار است که همه غمگین و مغموم به نظر می رسند و لباس عزاداری به رنگ سیاه یعنی رنگی که در مواقع دیگر هیچ وقت مورد استعمال قرار نمی گیرد، بر تن می کنند. هیچ کس سر و ریش خود را نمی تراشد و به حمام نمی رود. به علاوه نه تنها از ارتکاب هر گناه پرهیز می کنند، بلکه خود را از هرگونه تفریح و خوشی محروم می سازد. جمعی در میدان ها و کوچه های مختلف و جلوی خانه های مردم، برهنه و عریان در حالی که فقط با پارچه ی سیاه یا کیسه ی تیره رنگی ستر عورت کرده و سر تا پای خود را با ماده ای سیاه و براق رنگ زده اند، حرکت می کنند، به همراه این افراد، عده ای برهنه نیز راه می روند که تمام بدن خود را به رنگ قرمز در آورده اند؛ تا نشانی از خون هایی که به زمین ریخته و اعمال زشتی که در آن روز عاشورا نسبت به حسین (ع) انجام گرفته است، باشد. همه با هم، آهنگ های غم انگیز در وصف حسین (ع) و مصائب وارد بر او می خوانند و دو قطعه چوب یا استخوانی را که در دست دارند، به هم می کوبند و از آن صدای حزن انگیزی به وجود می آورند و به علاوه حرکتی به سر و تن خود می دهند که علامتی از اندوه بی پایان آن ها است و بیشتر به رقص شباهت دارد ... » علاوه بر ابزارآلات جدید، ازاین دوره بود که آداب و رسوم نویی هم در سلک آیین های عزاداری درآمد؛ آدابی چون «تیغ زنی»، «قفل زنی»، «سنگ زنی» و «قمه زنی» را از این جمله شمرده اند. سیخ زنی استاد یوسفی غروی نیز در این باره بیان کرده است: «از نظر تاریخی، ظاهراً آن وقت که صفویه سر کار آمدند، قمه زنی پدید آمد اما هنوز به یقین نرسیده ایم که آیا قبل از عثمانی ها هم این کار انجام می شده است یا نه؟ روال حکومت ها این است که اعمال و رفتارها را از همدیگر یاد می گیرند؛ عثمانی ها گروه فداییان درست کرده بودند و مانند آل بویه که در قرن سوم و چهارم در بغداد، عمدتاً دسته های اولیه ی عزاداری شان، دسته های نظامی شان بود، به ارتش دستور داده بودند که به طور منظم و دسته بندی شده، دسته عزاداری راه بیاندازند. صفویه هم وقتی سر کار آمدند این برنامه را تکرار کردند. یکی از افواج فداییان، قزلباش صفوی بودند که همیشه به نشانه ی آماده به خدمت، سرشان تراشیده بود.» در کتاب «تاریخ شاه عباس» از نصرالله فلسفی که در پنج جلد نوشته شده به تفصیل، «فوج فداییان» معرفی شده اند. در وصف آنان آمده که حتی در تمریناتشان گوشتِ حیوانات مختلف و حتی مار را می خوردند که هنوز هم در بعضی از ارتش های جهان معمول است؛ مثلاً در ارتش صدام نیز یک فوج فدایی این طوری وجود داشت. خلاصه این که فداییانِ صفویه در روز عاشورا شمشیر به دست، بیرون آمدند و تصورشان این بود که نوعی همدردی و مواسات با اصحاب امام حسین (ع) داشته باشند. آنان می گفتند در چنین روزی که اصحاب امام حسین (ع) و خود امام، و بنی هاشم تیر می خورند، پس ما هم این حالت را برای خودمان ایجاد می کنیم؛ یعنی نشان دهیم که ما در راه امام حسین (ع) فدوی هستیم و حاضریم سرمان بریده شود؛ و این شروع قمه زنی شد. البته در آن زمان اکثر جامعه به علمایی که با این بدعت ها به مخالفت برمی خاسته اند، توجه خاصی نمی کردند، تا آنجا که عالمی مثل «مقدس اردبیلی» به خاطر مخالفت با این نوع حرکات در عزای امام حسین (ع)، عملا طرد می شود! رواج قمه زنی در دوران قاجار در دوره قاجار، تیغ زنی و قمه زنی مرسوم بوده است رسمی که البته پیش از آن هم سابقه ای چند ساله داشت. «بنجامن»، سفیر آمریکا در ایرانِ عهد ناصرالدین شاه، در توصیف مراسم قمه زنی در سفرنامه اش آورده است: سال 1884 میلادی من در تهران اقامت داشتم. دسته هایی در خیابان ها حرکت می کردند و احساسات تند و شدید بی سابقه ای از خود نشان می دادند. در این میان ناگهان جمعی سفیدپوش که کاردهایی در دست داشتند، پدیدار شدند که با هیجان زیاد کاردها را بالا برده و به سر خود می زدند و خون از سر آنها و از کاردهایی که در دست داشتند، فواره می زد و سر تا پایشان را سرخ کرده بود. واقعاً که منظره دلخراش و بسیار تأثرآوری بود که هرگز نمی توانم آن را از یاد ببرم. کسانی که دراین دسته ها قمه می زنند، گاهی آنقدر به هیجان آمده یا خونی که از آنها می رود آن قدر زیاد است که بی حال شده و روی زمین می افتند و حتی ممکن است اگر فوراً مداوا نشوند، جان خود را از دست بدهند. مستوفی از آغاز رواج قمه زنی و تیغ زنی در عهد ناصری، روایت می کند: تیغ زدن روز عاشورا، از کارهایی است که آخوند فاضل دربندی در عزاداری وارد، یا لا محاله آن را عمومی کرده و فعل حرام را موجب ثواب پنداشته است. این خلاف شرع بیّن، جزو عزاداری و کار ثواب وانمود شده است. در آن دوره، خطبایی مثل آخوند ملاآقا بن عابد شیروانی معروف به فاضل دربندی با کتابش به نام «اکسیر العبادات فی اسرار الشهادات» همین قدر که در رونق بخشی به مجالس عزا در آن دوره نقش داشتند، در ورود مطالب سست و جعلی و خرافات و در نتیجه عوام گرایی این مجالس هم موثر بوده اند. در این دوره نیز علمایی مثل علامه سید محسن امین عاملی، قمه زنی و نظایر آن را غیر شرعی و شیطان پسند خوانده، به مخالفت با آن پرداختند که باز هم با توجه به این که قمه زنی به سرعت جایگاه مطلوبی نزد عوام الناس یافته و جزئی لاینفک از مظاهر دینداری، با لعاب تعصب مردم شده بود، نه تنها مخالفت این دسته از علما موثر واقع نشد، بلکه به تشکیل جبهه ای در بین مردم و برخی علمای موافق قمه زنی منجر شد؛ تا جایی که برای مثال به علامه سید محسن امین عاملی تهمت زدند که می خواهد اخبار را نسخ کند و از اجرای اعمال دین جلوگیری کند! این روند البته به شکل کاهشی در دهه های بعد نیز ادامه داشته است. در این راستا، حضرت امام خمینی (ره)، بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی، نیز در یکی از استفتائات درباره این مراسم اعلام کرده اند: «شبیه خوانی و مراسم دیگر اگر همراه با حرامی نباشد و موجب وهن مذهب نشود، مانع ندارد و بهتر است به جای شبیه خوانی، روضه بخوانند، و از قمه زنی اجتناب نمایند.» حضرت آیت الله خامنه ای، مقام معظم رهبری، هم درباره حرمت قمه زنی فتوا داده اند و فرموده اند: «قمه زنی علاوه بر اینکه از نظر عرفی، از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمی شود و سابقه ای در عصر ائمه «علیهم السلام» و زمان های بعد از آن ندارد و تأییدی هم به شکل خاص یا عام از معصوم «علیه السلام» در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب می شود. بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست.» به اعتقاد کارشناسان و متخصصان امور بهداشتی، قمه زنی پیامدهای منفی نیز به همراه دارد که «خونریزی، عفونت های موضعی، قطع شدن عروق و اعصاب، احتمال شیوع بیماریهای عفونی همچون هپاتیت B و مننژیت، ایجاد جوشگاه ناهنجار (محل ترمیم زخم بدشکل)، احتمال بروز شوک ناشی از کم شدن حجم خون بدلیل خونریزی، احتمال بروز آنمی (کم خونی)، احتمال بروز کزاز و در موارد نادر بیماری هاری، خطر احتمال ابتلا به عفونت های پوست و استخوان، تشکیل کانون های چرکی داخل نسج مغز و ایجاد آبسه در اثر قمه زدن های عمقی، شکستگی استخوان های جمجمه و فرو رفتگی آن و در نهایت مرگ سلولی، از جمله این پیامدها هستند». البته مراسم مشابه قمه زنی در بین مسلمانان کشورهای دیگر از جمله هند و مسیحیان نیز رواج دارد. با این حال، خصوصا با توجه به اعلام موضع حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری، قمه زنی در چند دهه ی اخیر در کشور پرهیز و بعضا ممانعت شده است؛ اما همچنان عده ای هستند که آن را به شکل عملی زیرزمینی و بدون توجه به این تاکیدهای لازم الاجرا، به انجام می رسانند.
سه شنبه ، ۵آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[مشاهده در: www.tabnak.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]
-
گوناگون
پربازدیدترینها