واضح آرشیو وب فارسی:هدانا: نوای دمام قرابتی دیرین با آئین سوگواری عاشورا دارد اما هنرمندانی که در حوزه ساخت این ابزار موسیفی آئینی فعال هستند هنوز به رسمیت شناخته نشده و از نظر بیمه و حقوق مشکلاتی دارند.خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: موسیقی سوگواری در بوشهر از نظر تنوع و کثرت ملودی، بخش اعظم موسیقی این منطقه را دربرمی گیرد. موسیقی سوگواری از نظر تعلق ملودی و مضمون با آیین های شیعی پیوند یافته و به همین جهت نیز در میان مردم بوشهر که دارای اعتقاداتی مذهبی هستند از اهمیت بیشتری برخوردار است. «ذکرخوانی، پامنبری خوانی و روضه خوانی»، گونه های مختلف سوگواری در بوشهر هستند. اما مراسم سنج و دمام در بوشهر از جایگاه ویژه ای برخوردار است. اولین بار سازهای سنج و دمام از آفریقا به این منطقه آورده شده است. اما امروز، بیشتر بوشهری ها برای اجرای این مراسم، اهمیت ویژه ای قائل هستند و هرساله برای نواختن آن، نذر و نیاز می کنند. از این رو نه تنها نواختن دمام که ساخت این ساز کوبه ای از اهمیت ویژه ای بر خوردار است. غلامرضا نامدار فرد، یکی از سازندگان دمام در شهر بوشهر است. او دمام می سازد و دست ساخته هایش به نقاط مختلف ایران فرستاده می شود. به گفته نامدار فرد، امروز مردم بسیاری از شهرها و استان های ایران در مراسم عزاداری خود از دمام استفاده می کنند. دمام دوسویه است و از هر طرف آن، هفت بند رد می شود که در مجموع به ۱۴ بند می رسند و یادآور ۱۴ معصوم هستند. صدای دمام، شیهه اسب و صدای سنج، چکاچک شمشیر را به خاطر می آورد. نامدار فرد در ساخت دمام های خود از پوست طبیعی استفاده می کند. آن هم از پوست بز که مقاوم تر از پوست گوسفند است و صدای بهتری دارد. از دمام در مراسم محرم و صفر و همچنین در ماه مبارک رمضان استفاده می شود. به گفته این سازنده سازهای کوبه ای، هنوز هم در برخی نقاط بوشهر، مراسم «دُم دُم سحری» اجرا می شود و هستند کسانی که ذکر می خوانند و دمام می نوازند تا روزه داران را برای خوردن سحری بیدار کنند. به گفته نامدار فرد، دمامی که در مراسم مذهبی استفاده می شود با آنچه در مراسم زار یا اجرای کنسرت، به کار می رود و باید صدای بمی داشته باشد، متفاوت است. غلامرضا نامدار فرد، زیر نظر معاونت صنایع دستی فعالیت می کند و اگر به سازمان میراث فرهنگی برویم، دمام هایی که او ساخته است را می بینیم اما هنوز بیمه نشده و حقوق ثابتی ندارد. محمود ذوالقدر، از دیگر سازندگان سازهای کوبه ای در بوشهر است. او موفق به دریافت نشان مرغوبیت کالا از سازمان میراث فرهنگی، به خاطر اصالت، نوآوری در طرح و اجرا، قابلیت حضور در بازار، سازگاری با محیط زیست و... شده و برای نوازندگانی چون حبیب مفتاح بوشهری و همایون نصیری نیز دمام ساخته اما دریافت این نشان، هیچ دردی را از او درمان نکرده است. تنها به گفته خود با دریافت این نشان می تواند بین خانواده و دوستان پز بدهد. وگرنه نه بیمه ای وجود دارد و نه حقوق ثابتی. اصلا هیچ کجا حرفه و هنری با عنوان ساختن ساز تعریف نشده است. او با اشاره به نقش دمام در موسیقی مذهبی بوشهر می گوید: مراسم سنج و دمام، لازمه مراسم سینه زنی و از جمله آداب و آیین هایی است که پیش از مراسم عزاداری و نوحه خوانی در بوشهر انجام می شود تا مردم را از آغاز مراسم باخبر کند. برای اجرای این مراسم، دسته های سنج و دمام، کار خود را از نقطه ای مشخص در محل آغاز می کنند به گونه ای که همه اهالی محل بتوانند صدای سنج و دمام را بشنوند و باخبر شوند. پس از چند دقیقه گروه در حالی که مشغول نواختن سنج و دمام است به طرف مسیر مشخص شده خود حرکت و بعد از رسیدن به محل برگزاری مراسم سوگواری، قطعه خود را تمام می کنند. به گفته ذوالقدر، سازهایی که در مراسم سنج و دمام مورد استفاده قرار می گیرد، در نظر مردم بوشهر مقدس اند و هر کدام، جایگاه و ارزش خاص خود را دارند. مساجد، بهترین و مطمئن ترین اماکن برای نگهداری سنج و دمام هستند. در تمام مساجد، اتاقی به نام «گُدام» وجود دارد که دمام ها را در آن نگه می دارند و از سقف می آویزند. کلید این اتاق در دست مرید مسجد است و کسی اجازه ورود به آن را ندارد. حتی کسانی که دمام را در خانه خود، آن را از سقف می آویند و بر زمین نمی گذارند. او در ساخت دمام های خود از پوست طبیعی استفاده می کند چون این پوست ها، لهجه ساز را به خوبی به گوش می رسانند و مثل پوست های مصنوعی، تحت تاثیر شرایط آب و هوایی، منبسط و منقبض نمی شوند. ذوالقدر از نوازندگانی است که به ساختن ساز دمام و لیوا هم پرداخته است. اگر به موزه موسیقی بروید می توانید لیواهایی که او ساخته را ببینید و یا دمام هایش را. دمام، ساز استوانه ای شکلی است که دو طرف آن را با پوست بز پوشانده اند. لیوا از جمله سازهایی است که در اجرای مراسم شیخ فرج یا لیوا مورد استفاده قرار می گیرد.
جمعه ، ۱آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هدانا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]