محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830595414
تهرانی‌ها هم مراسم نخل‌گردانی دارند/ موزه‌ای در قلب یک حسینیه
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش مهر از خیمه‌ای عاشورایی در پایتخت؛
تهرانی‌ها هم مراسم نخل‌گردانی دارند/ موزه‌ای در قلب یک حسینیه
شناسهٔ خبر: 2945713 - جمعه ۱ آبان ۱۳۹۴ - ۱۰:۴۸
فرهنگ > میراث فرهنگی و گردشگری
متولیان مسجد اعظم قلهک در تهران مانند هر سال روز عاشورا مراسم نخل‌گردانی را با یک نخل ۱۵۰ ساله برگزار می‌کنند و می‌خواهند در این مسجد، موزه‌ای موقت از اشیای تاریخی مسجد برپا کنند. خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: مردم تهران هم مانند مردم شهرستان‌های دیگر و مناطق کویری مراسم نخل گردانی دارند اما نخل آنها از شکل و شمایل نخل‌های دیگر متفاوت است. تفاوت این نخل با نخل های دیگر این است که نخل شهرستانها یک فضای چهار ضلعی به شکل سرو است که با چوب بسته شده اما نخل تهرانی‌ها یک فضای چوبی مشبک مانند است که یک طرفش باز است و سه طرف دیگرش را با چوب های مشبک آینه کاری و روکش پارچه ای مخمل سیاه تزئین کرده اند و رویش پارچه ای می اندازند. برخی این نخل را به امام حسین(ع) نسبت می دهند و در روز عاشورا به نشانه تابوت نداشته حضرت آن را درکوچه و خیابان می‌گردانند. اما برخی دیگر اما آن را به امام حسن(ع) نسبت می‌دهند. کسی نمی‌داند دقیقا چه روزی این نخل به مسجد اعظم رفت. اما از آنچه که نقل قول شده و سینه به سینه به اهالی محل رسیده می‌توان فهمید که فردی به نام دایی علی واقف این نخل و سازنده آن بوده است. دایی علی زمانی در محله قلهک زندگی می‌کرده که مردم نام فامیلی نداشتند. آن زمان بود که این نخل را ساخت. نه زنی داشت و نه فرزندی. اما چیزی را به یادگار گذاشت که اکنون بعد از گذشت نزدیک به ۲۰۰ سال هنوز هم مردم به یادش این نخل را در کوچه و خیابان می گردانند و برای امام حسین(ع) عزاداری می کنند.
سال‌ها پیش مسجد اعظم قلهک بنایش از خشت و گل ساخته شد و در دهه ۴۰ توسط آیت‌الله خوانساری کلنگ بنای جدیدش به زمین خورد. کنارش یک حسینیه‌ای قرار داشت که وسطش یک حوض بزرگ بود و دور تا دورش طاقنما. از وسط این حوض دو تیغه به بالا می‌رفت تا پرچم حسینیه و عزاداری امام حسین(ره) را نگه دارد و حیاط مسقف با پارچه‌ای سیاه رنگ شود تا پایان ماه صفر که دوباره این مکان تبدیل می‌شد به حیاطی بی سقف. حلواپزان زیر نخل چوبی تا اینکه بنای تکیه قلهک فرسوده شد و متولیان شروع کردند به ساخت بنای جدید. معماران مسجد اعظم قلهک سعی کردند از معماری قدیمی آن استفاده کنند به همین دلیل حیاط این مجموعه تبدیل به حسینیه ای شد که دور تا دورش طاق نما قرار گرفته‌است و یک در آن به بیرون باز می‌شود و در دیگرش به مسجد راه دارد. در همین حسینیه است که نخل عزاداری امام حسین(ع) نگهداری و تنها دو ماه از سال از پستویش بیرون آورده می شود تا مردم در کنارش عزاداری کنند. زنان از روز تاسوعا تا فردای ظهر عاشورا حلواهای پخته خود را در زیر آن بهم می‌زنند و آن را متبرک می کنند. حلواپزان زنان در زیر این نخل با دعا و نذر و نیازهایشان همراه است. حال و هوای حسینیه در این روز با روزهای دیگر فرق دارد. آنها زیارت عاشورا می‌خوانند و حلوا را بین مردم و دسته‌های سینه زنی پخش می‌کنند. تا اینکه در ظهر روز عاشورا نخل بین مردان در وسط حسینیه می‌چرخد و به همراه دسته سینه‌زنی از حسینیه و مسجد خارج شده به سمت امامزاده اسماعیل(ع) در محله زرگنده می‌رود. آنجا نیز چرخی زده می‌شود و دوباره برمی‌گردد به حسینیه. در پایان ماه صفر نیز این نخل جمع شده، چوب‌های زیر آن برداشته می‌شود و به کنج حسینیه می‌رود تا محرم و صفر سال بعد. در این حسینیه مردان دور تا دور در رواق‌ها و در وسط حسینیه می نشینند و زنان در طبقه دوم و بالای رواق‌ها.
مرتضی رازفر، عضو هیات امنای مسجد اعظم قلهک به خبرنگار مهر می گوید: این نخل بیش از ۱۵۰ سال سن دارد. دو پرچم سیاه ویژه ماه محرم و صفر نیز وجود دارد که نشان می دهد این پرچم‌ها نیز قدمت طولانی دارند و تقریبا همسن نخل هستند. این دو پرچم نمادی است از دستان حضرت زینب (س) که وقتی به نشانه عزا دستانش را باز می‌کرد با پوششی که داشت به شکل دو مثلث در اطرافش دیده می‌شد. این دو پرچم زمانی به هم متصل بود و آن را جلوی دسته عزاداری مسجد حرکت می‌دادند اما اکنون این پرچم ها از هم جدا و به دیوار حسینیه نصب شده است. آبخوری و سماورهای برنجی قدیمی وی از وجود دو آبخوری برنجی در مسجد و دو سماور و ملحقات آن خبر می‌دهد: دو آبخوری برنجی متعلق به سال ۱۳۴۵ هجری قمری است یعنی چیزی حدود صد سال پیش. طبق آنچه که روی آبخوری حک شده، استاد میرزا قلهکی آن را وقف کرده است. ما از این آبخوری‌ها در ایام تابستان استفاده می‌کنیم و در آن یخ ریخته و در حیاط مسجد قرار می دهیم. اما اکنون زمستان است و فعلا استفاده‌ای ندارد.
در آشپزخانه مسجد اعظم قلهک کنار همان آبخوری‌ها دو سماور برنجی زرد رنگ قرار دارد و ملحقات آن مانند تشت‌های کوچک و بزرگ و حتی قوری اش نیز وجود دارد این وسایل را نیز آقا رضا قلهکی در سال ۱۳۶۴ هجری قمری وقف کرده است. این وقف نامه را در پایین سماورها می توان دید روی سماور نوشته شده است: «کربلایی ح س ن سنه ۱۳۳۰ » . اما راز فر می‌گوید که سن این نوشته جدیدتر از سماور است. هیات امنای مسجد معتقدند که سن سماورها از سن مسجد قدیمی تر است. این موضوع را جواد همابخت یکی دیگر از هیات امنای مسجد قلهک نیز تایید می‌کند و می گوید: این مسجد در سال ۱۳۴۵ توسط آیت الله خوانساری کلنگ زده شد و پس از آن آیت الله مشکوری متولی مسجد و مسجد های اطراف شد. همابخت تعدادی جام و تشت بزرگ را نشان می‌دهد و می‌گوید: این جام‌ها و تشت‌ها نیز قدیمی است. مانند علم‌های حسینیه که آنها هم سن زیادی دارند. این علم‌ها معمولا ۳ تا ۵ تیغه هستند. یکی از آنها که قدیمی تر از بقیه است نوشته ای دارد که نشان می دهد در سال ۱۳۰۹ هجری قمری وقف حضرت عباس شده است آن هم توسط فردی به نام محمد کاظم. علامت‌های تاریخی حسینیه ۳ تیغه بودند علامت دیگر، علامتی است که در سال ۱۳۲۴ هجری قمری وقف شده است اما واقف آن مشخص نیست. اعلم دیگر که تیغه‌های بزرگتری دارد رویش آیه «وان یکاد» نوشته‌اند و ذکر شده که توسط کربلایی حسین قلهکی وقف شده است. علم چهارم هم در دوره پهلوی از ۳ تیغه به ۵ تیغه تبدیل شد و یکی دیگر از این علامت ها هم جزو علامت‌های قدیمی تر قرار می گیرد. این علامت‌ها در عین سادگی و کوچک بودن، قدیمی ترین علامت های حسینیه هستند. علامتهایی که چگونگی و زمان ورودشان به حسینیه را کسی به خاطر ندارد.
مراسم عزاداری قلهکی های قدیم تهران یکی از مهمترین عزاداری هایی است که تا کنون در فهرست میراث ملی ایران ثبت نشده است. این عزاداری که مهمترین شاخصه آن نخل گردانی است میتواند در ضمیمه پرونده ثبت جهانی آیین نخل گردانی نیز باشد. با این حال رازفر از متولیان این مسجد می گوید این پیشنهاد را به سازمان میراث فرهنگی خواهیم داد. ضمن اینکه دو تا از رواق‌های حسینیه را در آینده مجهز به شیشه نشکن می کنیم تا وسایل قدیمی و تاریخی این حسینیه و مسجد را در آنجا نگهداری کنیم. به این ترتیب یک موزه مذهبی داخل حسینیه قلهکی ها خواهیم داشت. عکس از فرزانه بنااسماعیلی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]
-
گوناگون
پربازدیدترینها