واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: روناس گیاهی صنعتی است که در صنایع رنگرزی، دارویی و لوازم آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوان دارد و اردکان از جمله مناطقی است که از گذشته های دور کشت این محصول به دلیل سازگاری با آب و هوای این منطقه، رایج بوده است.به گزارش تابناک یزد ، در گذشته تقریبا اغلب اراضی زراعی اردکان به دلیل شوری آب این منطقه و مقاومت بسیار بالای روناس به شوری، به کشت روناس اختصاص داشته است و در طول دهه های گذشته بخش قابل توجهی از این محصول به کشورهای خارجی به ویژه کشورهای اروپایی صادر می شد. آغاز فصل برداشت محصول روناس، بهانه ای برای بررسی وضعیت این محصول و بهره برداران آن در قطب تولید روناس کشور و شاید خاورمیانه باشد. در گذشته هر جا زمین خالی پیدا می شد، کشاورزان در آن روناس می کاشتند یکی از بهره برداران روناس اظهار داشت: در گذشته اطراف اغلب خانه ها و در مزارع شهرستان اردکان، «کرت های» روناس وجود داشت و هر جا زمین خالی پیدا می شد، کشاورزان اقدام به کاشت این محصول می کردند. ابوالفضل قانعی عنوان کرد: از آنجا که ریشه این گیاه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و برگ و ساقه آن برای تغذیه دام ها استفاده می شود و از سوی دیگر اغلب این محصول صادر شده و برای کشاورزان صرفه اقتصادی داشت و اغلب زمین داران به کشت این محصول علاقه نشان می دادند. وی افزود: اکنون شرایط تغییر کرده و از آنجا که برداشت این محصول بسیار حساس است و هنوز هیچ ماشین برداشتی از سوی جهاد کشاورزی به کشاورزان معرفی نشده و همچنان مانند ۳۰ سال پیش با بیلچه ناچار به برداشت هستیم، برداشت دیگر مقرون به صرفه نیست. قانعی تصریح کرد: روناس کاران نیز مانند دیگر کشاورزان به فناوری نیاز دارند و ای کاش مسئولان امر در این زمینه فکری می کردند زیرا به دلیل نبود ماشین آلات برداشت روناس، ناچار به بکارگیری کارگر هستیم که با دستمزدهای فعلی، برداشت به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست. رهاورد کاشت روناس زیر درختان پسته ریشه های پوسیده روناس و پسته های پوک بود کشاورزان اردکانی از چندی پیش برای اینکه تولید این محصول برایشان مقرون به صرفه تر باشد، اقدام به کاشت روناس زیر درختان پسته می کردند اما گرچه پسته و روناس هر دو به شوری آب و خاک مقاوم هستند ولی تفاوت نحوه آبیاری روناس و پسته سبب پوسیدن ریشه روناس یا پوک شدن پسته ها می شود. از آنجا که پسته اکنون صرفه اقتصادی بیشتری دارد، روناس کاملا به حاشیه رفته و اغلب روناس کاران قدیمی، به سمت کشت پسته روی آورده اند. در گذشته که کشت روناس در اردکان رونق بسیار بیشتری نسبت به امروز داشت، در کنار کشاورزان روناس کار، «مازاری ها» نیز در اردکان فعالیت بسیاری داشتند (مازار حنای یزد است و مازاری کسی است که این حنا را تهیه می کند) اما امروز اغلب مازاری ها نیز یا تعطیل شده اند یا تغییر کاربری داده اند و فرآوری روناس و پودر کردن آن برایشان مقرون به صرفه نیست زیرا یک سال باید برای رسیدن فصل برداشت صبر کنند و در این فصل نیز محصول برداشت شده دیگر قابل توجه نیست. یکی دیگر از کشاورزان اردکانی نیز در این مورد اظهار داشت: کاشت روناس یک دوره پنج ساله است به این معنا که در سال اول باید بذر روناس کاشته شود و این بذر باید پنج سال در زمین باقی بماند و محصول از سال دوم قابل برداشت است. اراضی زیرکشت روناس ۵ سال قابل بهره برداری دیگری نیست ابوالفضل کمالی عنوان کرد: ریشه روناس ماده ای به نام آلیزارین دارد که این ماده قرمزرنگ در واقع روناس را برای صنعت رنگرزی مناسب کرده اما از سال دوم به بعد، آلیزارین مرتب در گیاه بالا می رود و از سال چهارم به بعد به تدریج این ماده کم می شود بنابراین امکان اینکه زمین هر سال تخلیه شده و سال بعد دوباره کشت شود، وجود ندارد. وی افزود: در تمام این پنج سال، از زمین زراعی عملا هیچ استفاده دیگری نمی توان کرد و زمین کشاورز شش ماه از سال بی بار و ثمر به حال خود رها می شود در حالی که در سایر کشت ها و محصولات کشاورزی چنین شرایطی وجود ندارد. مازاری که در آن ریشه روناس آسیاب می شد کمالی خاطرنشان کرد: از یک سو دستمزد بالای کارگران از سوی دیگر نبود امکان برای استفاده از زمین برای کشت دوم، همچنین تعطیلی مازاری ها و رکود صادرات روناس، کشاورزان را کم کم از کشت این محصول ناامید کرده است. به این ترتیب است که قطب تولید روناس کشور به تدریج از چرخه تولید و صادرات خارج می شود در حالی که به نظر می رسد با یک فناوری جدید در زمینه ماشین آلات می توان دوباره به کشت این محصول رونق بخشید. کارشناس زراعت جهاد کشاورزی استان یزد نیز در مورد محصول روناس به خبرنگار مهر گفت: زمان کاشت این محصول به صورت بذر از نیمه اول اسفند تا اواخر فروردین و زمان برداشت آن نیز از نیمه اول شهریور تا نیمه های آبان ماه است. کشورهای اروپایی طالب روناس اردکانند مژگان میرزاباقری بیان کرد: این گیاه در زمینه های رنگرزی، دارویی و لوازم آرایشی و بهداشتی کاربرد بسیار دارد و بازار مصرف داخلی آن شهرهای تبریز، ارومیه، شیراز، اصفهان، کرمان و یزد هستند. وی با بیان اینکه صادرات این محصول نیز از جایگاه خوبی برخوردار است، عنوان کرد: کشورهای آلمان، ایتالیا، انگلستان، ترکیه، هند، قطر، فرانسه و پاکستان به شدت طالب روناس استان یزد هستند اما کاهش برداشت محصول، این بازارها را تحت تاثیر قرار داده است. میرزاباقری افزود: در سال زراعی ۹۴ ـ ۹۳ حدود ۴۲۳ هکتار از اراضی استان یزد به کشت روناس اختصاص یافت که عمده این سطح زیرکشت مربوط به شهرستان اردکان است. وی گفت: میزان برداشت این محصول نیز دو هزار و ۴۷۴ تن بوده و میزان عملکرد این محصول ۱۱ هزار و ۷۸ کیلوگرم در هر هکتار بوده است. میرزاباقری با بیان اینکه استان یزد و شهرستان اردکان، رتبه نخست تولید روناس در کشور را به خود اختصاص داده اند، عنوان کرد: متاسفانه طی سال های اخیر شاهد کاهش اراضی زیرکشت در شهرستان اردکان بوده ایم. از آنجا که بازار داخلی و خارجی روناس بسیار خوب و مشتریان آن به قول برخی کشاورزان منطقه، دست به نقد هستند، به نظر می رسد چاره اندیشی برای رونق دوباره این محصول مقرون به صرفه و در راستای توسعه اقتصادی باشد. روناس کاران چشم انتظار ایده ای فناورانه برای ساخت ماشین برداشت روناس آنچه در حال حاضر، کشاورزان را با مشکل مواجه کرده، دستمزدهای بالایی است که ناچارند به خاطر نوع برداشت این محصول و پاک کردن ریشه با بیلچه به کارگران پرداخت کنند. با توجه به اینکه یزد در طول سال های اخیر توانسته به مدد وجود استعدادهای برتر و خلاق، قطب تولید علم و فناوری و ارائه ایده ها و ابتکارات و اختراعات برتر باشد، شاید بتوان با طرح این نیاز به افراد خلاق، مبتکر و صاحب دانش فنی، یک ماشین کشاورزی برای برداشت این محصول طراحی کرد. اگر این اتفاق رخ دهد، کشاورزان اردکانی دیگر مشکلی برای کاشت روناس نخواهند داشت زیرا این محصول هم بازار فروش خوبی دارد و هم مقاوم به شوری آب و خاک و کم آبخواه است.
یکشنبه ، ۲۶مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]