محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830015023
افغانستان صحنه رقابت خونین طالبان و داعش
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
افغانستان صحنه رقابت خونین طالبان و داعش
اوضاع کنونی افغانستان و ادامه نا امنی‌ها، این پرسش را ایجاد می کند که چرا با وجود شکل‌گیری دولت وحدت ملی و خروج بخش عمده‌ای از نیروهای خارجی، افغانستان همچنان با اوضاع امنیتی و نیمه امنیتی روبروست؟
افغانستان روزهای نا آرامی را پشت سر می گذارند و به ویژه مناطق شمالی این کشور همچنان عرصه تاخت و تاز طالبان است. چند روز قبل طالبان برای بار دوم به صورت گروهی از چند نقطه به شهر قندوز حمله کردند و هنوز نیروهای امنیتی افغانستان موفق به کنترل کامل قندوز نشده اند. مردم این شهر نیز با رنج و زحمت به سوی کابل و دیگر مناطق افغانستان در حال مهاجرت هستند. مناطقی از قندهار و بزرگ راه کابل قندهار و نیز راه های ارتباطی غزنی نیز تحت حملات و کنترل طالبان قرار دارد. چندی قبل وزارت دفاع افغانستان اعلام کرد جنگ با طالبان در 25 استان در جریان است و ارتش ملی مشغول سرکوب مخالفین بوده و عملیات پاکسازی در جریان است. ناامنیها در مناطق مختلف افغانستان به حدی گسترش یافته که تا روستاهای استان‌های اطراف کابل نیز کشیده شده است. نا امنی‌ها در پروان، استان شمالی کابل در حال گسترش است. شاهراه‌های کابل به سمت شمال، جنوب و مرکز در حال تهدید است و راه‌های مواصلاتی توسط طالبان نا امن شده است. این وضعیت در راه‌های مواصلاتی غزنی، پروان و بادغیس جدی است، تا حدی که مردم با کمبود مواد خوراکی مواجه شده یا خواهند شد. پس از تشکیل دولت جدید افغانستان و سقوط طالبان از قدرت، امیدها برای برقراری صلح، ثبات و امنیت در افغانستان ایجاد شد و پیش‌بینی می‌شد حداقل یک دهه نیاز است تا روند دولت ـ ملت‌سازی و تشکیل نهادهای دولتی، امنیتی و مدنی تشکیل شده و زمینه‌ةای ثبات و امنیت و سپس توسعه و بازسازی افغانستان فراهم شود. اما به دلایل متعدد و با گذشت 13 سال از آغاز پروسه دولت ـ ملت‌سازی، نه تنها امنیت در افغانستان هنوز هم معادله‌ای مبهم و مجهول است، بلکه چشم‌انداز روشن حداقل تا 10 سال آینده نیز برای آن قابل تصور نیست. عدم توازن آمریکا در استراتژی اعلامی و اعمالی خود در مبارزه با تروریسم و مدارا کردن با القاعده و طالبان موجب شد تا زمینه‌های تداوم بحران و نا امنی در افغانستان همچنان وجود داشته باشد، به طوری که این کشور بیش از پیش با چالش‌ها و تهدیدات اساسی روبه‌رو شده است. آمریکا و ناتو که همواره اعلام می‌کردند برای نابودی القاعده و طالبان به افغانستان لشکرکشی کرده‌اند، اکنون خواستار مشارکت طالبان در ساختار قدرت افغانستان هستند و دیگر طالبان را گروه تروریستی محسوب نمی‌کنند. تغییر موضع آمریکا در مبارزه با طالبان به مذاکره با آن، به وضوح نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها بیش از آن که به دنبال امنیت در افغانستان باشند، به دنبال منافع و اهداف کلان خود در منطقه هستند. به هر حال با آغاز پروسه انتقال مسئولیت امنیتی به نیروهای افغان تا پایان 2014، خروج بخشی از نیروهای خارجی در دستور کار آمریکایی‌ها قرار گرفت و این در حالی بود که توافقنامه امنیتی کابل ـ واشنگتن در دوره اشرف غنی به امضا رسید و به نوعی پس از این توافقنامه شاهد افزایش فعالیت و تحرک گروه‌های افراطی در افغانستان هستیم. واقعیت این است که آمریکا برای ادامه حضور خود در افغانستان به گروه‌های افراطی ـ تکفیری نیازمند است، اما این بار سعی می‌کند طالبان جای خود را به داعش و سایر گروه‌ها بدهد و به همین جهت با بخشی از طالبان مذاکره صورت گرفته و بخشی از آن ادامه حیات داده و بخش عمده بدنه طالبان نیز در ذیل گروه داعش در افغانستان فعالیت خواهند کرد. به طور کلی روند جدید نا امنی‌ها در افغانستان در حالی تشدید می‌شود که طالبان در حال تقسیم شدن به گروه تندرو، میانه‌رو و مخالف و موافق مذاکره صلح هستند. از سوی دیگر داعش یا همان نیروهای تکفیری که در پاکستان آموزش دیده و به سوریه و عراق اعزام شده بودند، پس از بازگشت در افغانستان مجدداً سازماندهی و مدیریت می‌شوند. با توجه به چنین وضعیتی دورنمای آینده افغانستان روشن نیست و در شرایط میدانی نیز جنگ با گروه‌های مسلح وابسته به طالبان داعش در مناطق شمالی، مناطق غربی، جنوبی و جنوب‌شرقی در جریان است و طالبان برای اثبات موجودیت خود به ویژه پس از مرگ ملاعمر، سعی می‌کند حملاتش را افزایش داده و عمدتاً این حملات در کابل، هلمند، ننگرهار پکتیکا و مناطقی که مستعد درگیری هستند، پیگیری می‌شود. به دلایل مختلفی این احتمال می رفت که وضعیت امنیتی افغانستان پس از 2014 بهبود یابد، یعنی امضای قرارداد امنیتی کابل ـ واشنگتن، خروج نیروهای اشغالگر، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و متعاقب آن تشکیل دولت وحدت ملی افغانستان، برگزاری مذاکرات صلح با طالبان و... از جمله عواملی محسوب می‌شدند که در بهبود امنیت افغانستان می‌توانست نقش بسزایی داشته باشد، اما اوضاع کنونی افغانستان و ادامه نا امنی‌ها، این پرسش را ایجاد کرد که چرا با وجود شکل‌گیری دولت وحدت ملی و خروج بخش عمده‌ای از نیروهای خارجی، افغانستان همچنان با اوضاع امنیتی و نیمه امنیتی روبروست؟ آیا پس از 2014 طالبان قوی‌تر شده است؟ و یا حامیان طالبان به طور جدی سعی در حمایت از جریان افراط دارند؟ نقش دولت وحدت ملی در ایجاد امنیت در افغانستان چیست؟ پاسخ به چنین سؤالاتی کمک می‌کند تا بهتر دلایل ناامنیها در افغانستان را واکاوی کنیم. قبل از پاسخ به بخشی از سؤالات فوق، باید اشاره‌ای به وضعیت میدانی جنگ در افغانستان داشته باشیم. وضعیت میدانی جنگ در افغانستان واقعیت این است که 25 استان از 34 استان افغانستان ناامن است و به گفته نمایندگان پارلمان افغانستان، حکومت وحدت ملی، طرح جدی و مؤثری برای مهار نا امنی‌ها اتخاذ نکرده و به همین جهت نا امنی‌ها گسترش یافته و مهاجرت از کشور رو به افزایش است. حمله به زندان غزنی و فرار 436 نفر از آن، تداوم درگیری‌ها در استان‌های بدخشان، فاریاب، سرپل، پروان، کابل و ... توسط طالبان و مخالفان مسلح نشان از وضعیت وخیم امنیتی در افغانستان است. اکنون در اکثر استان‌های شمال، جنوب و جنوب شرقی و حتی استان‌های مرکزی، جنگ با گروه‌های افراطی منسوب به طالبان و داعش در جریان است و به طور میانگین هر روز بیش از 100 نفر از شبه نظامیان و حتی نیروهای امنیتی افغانستان کشته و زخمی می‌شوند. حتی در برخی مناطق، گروه‌های مسلح مخالف دولت که جدیداً ظهور و بروز یافته یا مطرح شده‌اند، نظیر «گروه محاذ فدایی»، «گروه جندالله»، «کماندوهای اسلامی» و ... با نیروهای دولتی افغانستان درگیرند و به نوعی امنیت افغانستان را به چالش کشیده‌اند. به هر حال تداوم ناامنیها در اکثر استان‌های افغانستان موجب شده تا مردم به طور گروهی کشور را ترک کنند. روزنامه «ماندگار» در گزارشی در این خصوص می‌نویسد: «بر اساس اطلاعات به دست آمده، ماهانه 120 هزار نفر از افغانستان مهاجرت می‌کنند. تنها در سال 2014 بیش از 2 میلیون نفر کشور را ترک کرده‌اند. این در حالی است که مهاجرین افغانستانی که با کمک قاچاقچیان به اروپا می‌روند در کشورهای اروپایی برای تأمین احتیاجات اولیه خود رنج برند.» بر این مبنا یکی از پیامدهای نا امنی و ناکارآمدی دولت وحدت ملی افغانستان در عرصه‌های مختلف از جمله ایجاد امنیت و اشتغال، پدیده مهاجرت است. اما موضوعی که در بررسی وضعیت میدانی جنگ با گروه‌های افراطی نظیر طالبان و داعش باید مورد توجه قرار گیرد، این است که حامیان اصلی این جریان‌های افراطی کیست و به عبارت دیگر پشت پرده نا امنی‌های افغانستان چه بازیگرانی هستند؟ حامیان اصلی جریان‌های افراطی (القاعده، داعش و طالبان) الف- آمریکا و ناتو بسیار واضح است که عامل عمده نا امنی‌ها در افغانستان، آمریکا و متحدانش در افغانستان هستند. آمریکا و ناتو در کنار پاکستان و عربستان سعودی از بازیگران مؤثر و پشتیبانان سابق گروه‌های افراطی در افغانستانند و یکی از دلایل گسترش و تداوم نا امنی‌ها در افغانستان همین بازیگران ذکر شده است. غربی‌ها به رهبری آمریکا با باز گذاشتن دست پاکستان و عربستان سعودی در این افغانستان عملاً از سیاست‌های مداخله گرانه و مخرب آنان حمایت می‌کنند و یا نسبت به اقدامات دیگر حداقل سکوت اختیار کرده‌اند. شاید چنین به نظر آید که آمریکا به دنبال بی‌ثباتی و گسترش نا امنی‌ها در افغانستان نباشد، اما در عمل هم کاری برای بهبود امنیت در این کشور انجام نداده و به نوعی از وجود دولت ضعیف در افغانستان و احتمالاً در آینده از تجزیه افغانستان به شمال و جنوب حمایت می‌کند. سیاست کلی آمریکا درخصوص نا امنی‌ها در افغانستان چنین بوده است که همواره نبود امنیت را به تحرکات جدید شبه‌نظامیان طالبان یا مخالفان مسلح دولت ربط داده و اقدام به جایی در خصوص ایجاد امنیت در افغانستان نکرده است. به نظر می رسد آمریکایی‌ها با ایجاد تهدیدهای مصنوعی به اسم طالبان و داعش، می‌خواهند حضور خود در افغانستان را تداوم بخشیده و به همین جهت، ضمن استقبال غیرمستقیم از نا امنی‌ها در افغانستان، پایگاه‌های نظامی خود را برای اهداف کلانشان در آسیای مرکزی و مناطق پیرامونی آن تجهیز و آماده می‌کنند و به طور حتم آمریکا از جریان افراط و داعش و یا هر گروه شبه‌نظامی دیگر، در آسیای مرکزی برای ضربه زدن به منافع چین، روسیه و ایران استفاده خواهد کرد؛ امری که کارشناسان آسیای مرکزی نیز بدان اعتراف می‌کنند. ب- جریان طالبان و پاکستان دومین عامل مهم در بررسی وضعیت میدانی جنگ در افغانستان، شبه‌نظامیان طالبان و مخالفان مسلح در افغانستان، به ویژه طالبان تحت رهبری ملااختر منصور است. درست است که ملاعمر رهبر سابق طالبان شخصیتی کاریزماتیک برای پیروان آن داشته و بسیار مشکل است که ملا اختر منصور جایگزین ملاعمر شود، اما به هر حال وی سعی می‌کند با تطمیع و سپس تهدید، حمایت و وفاداری رهبران ناراضی طالبان را به دست آورد و با انجام عملیات‌های انتحاری شدیدتر، به نوعی مرگ ملاعمر را تحت تأثیر قرار داده و نیز نوعی انسجام درون‌گروهی را ایجاد کند. این بحث که ملا منصور فردی مستقل نبوده و سرسپرده آی.اس.آی پاکستان است، تا حدودی درست است، اما نمی‌توان تماماً وی را غیرمستقل خواند، اما با این حال پاکستان از ملا منصور حمایت می‌کند و وی نیز در تلاش است تا ضمن جلب وفاداری فرماندهان ناراضی طالبان، به سرکوب گروه‌هایی بپردازد که حاضر به بیعت با وی نشده‌اند. در همین راستا وحید مژده مدعی است که «برخلاف نظر غالب سیاسیون افغانستانی که می‌گویند اگر پاکستان اراده کند این توان را دارد تا طالبان را به پای میز مذاکره با دولت افغانستان بکشاند؛ باید گفت که پاکستان اکنون اراده لازم را دارد، اما توان لازم را ندارد.» وی در توضیح بیشتر می‌افزاید: «زمانی که مجاهدین افغان در پاکستان بودند علی رغم حرف‌شنوی از دولت پاکستان، در بسیاری موارد اگر اختلافاتی بین مجاهدین و دولت پاکستان به وجود می‌آمد، مجاهدین مستقلانه عمل می‌کردند. این قضیه در مورد طالبان نیز صدق می‌کند. پاکستان امروز به طور کامل بر طالبان مسلط نیست. حامد کرزی با همین دیدگاه از ابتدا تا انتها پروسه صلح را پیش برد و سفرهای متعددی به پاکستان داشت، اما در نهایت موفق نشد و پاکستان هم با وجود این که یک برنامه شش‌ماهه برای کشاندن طالبان پای میز مذاکره با دولت افغانستان را داده بود در نهایت راه به جایی نبرد.» با توجه به این مسئله و همچنین مبارزه در سطح رهبری طالبان، پیش‌بینی می‌شود خشونت‌ها در افغانستان بیشتر شده و جنگ بین طالبان شاخه ملااختر منصور با شاخه ملا عبدالمنان نیازی و سایر گروه‌ها، اوضاع امنیتی افغانستان را وخیم‌تر سازد، به ویژه زمانی که ملا عبدالقیوم ذاکر، ملا دادالله و دیگران مدعی هستند که شورای علمای طالبان به زودی ضمن فتوا در مورد عدم صلاحیت ملا محمد اخترمنصور، درباره جانشینی ملاعمر تصمیم خواهد گرفت. البته پیش بینی‌های اولیه پس از اعلام مرگ ملاعمر این بود که اختلافات بر سر رهبری طالبان موجب تنش‌های درونی و انشعابات داخلی خواهد شد، چراکه افرادی نظیر عبدالمنان هوتک و ملا یعقوب برادر و پسر ارشد ملاعمر و دیگر رهبران ارشد طالبان در ابتدا شیوه برگزاری و نتیجه انتخابات برای تعیین رهبر جدید این گروه را رد می‌کردند، اما به هر حال، بیعت این افراد با ملا اختر منصور، به نوعی زمینه برای تثبیت رهبری جدید طالبان را فراهم ساخت. به هر حال اختلاف بر سر رهبری طالبان، به نوبه خود تلاش‌ها برای ایجاد صلح میان شورشیان طالبان و دولت وحدت ملی را پیچیده‌تر می‌کند و زمینه ایجاد صلح در افغانستان را به تعویق می‌اندازد؛ امری که مورد توجه و منفعت برخی از کشورهای حامی داعش در افغانستان نیز است؛ داعشی که به گفته حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، همان طالبانی است که توسط پاکستان مورد حمایت قرار گرفته است. واقعیت این است که احتمال انشعاب طالبان به دو یا چند گروه موافقان و مخالفان رهبری ملااختر منصور وجود دارد، اما با توجه به حمایت‌های سازمان اطلاعات پاکستان از رهبری ملا اختر منصور، طالبان همچنان به حیات خود ادامه خواهد داد، اما در کنار شاخه اصلی گروه‌هایی از طالبان نیز فعال خواهند بود. به عنوان مثال گروه محاذ فدایی و گروه وابسته به ملادادالله و عبدالقیوم ذاکر و ... مخالف مذاکرات صلح هستند و با رهبری ملااختر منصور نیز مخالف‌اند؛ ولی گروه‌هایی که به دنبال مصالحه سیاسی با دولت افغانستان به رهبری معتصم آغاجان و عبدالمنان نیازی‌اند، طرفدار رهبری ملامنصور نیز می‌باشند. طالبان مخالف با رهبری ملامنصور معتقدند، وی با آی.اس.آی پاکستان در ارتباط است و سیاست‌های پاکستان را پیگیری و دنبال می‌کند، در حالی که طالبان افغانستان مدعی سقوط حکومت کابل و اخراج نیروهای اشغالگر از کشور هستند. این در حالی است که ملامنصور نیز پس از انتخابش اعلام کرد که به مبارزه علیه حکومت افغانستان ادامه می‌دهد. با این حال پس از اعلام مرگ ملاعمر، سه جناح شورشی طالبان به شبکه تروریستی داعش پیوسته و بیعت کردند و گروهی دیگر بر سر رهبری طالبان در حالت اختلافی به سر می‌برند که نتیجه تداوم چنین وضعیتی افزایش ناامنیها در افغانستان خواهد بود. ج- ناکارآمدی دولت وحدت ملی به ریاست اشرف‌غنی سومین عامل مهم که در تشریح وضعیت میدانی جنگ در افغانستان مهم است، عدم جدیت و صداقت دولت افغانستان به رهبری اشرف غنی در مبازره با شورشیان طالبان و تروریست‌های منسوب به داعش است. عبدالرحمان رحمانی، نماینده استان بلخ روز شنبه 21 شهریور در جلسه عمومی پارلمان به صراحت اعلام کرد که نیروهای امنیتی در 136 شهرستان مشغول جنگ با طالبان هستند و این در حالی است که برخی از مقام‌های دولتی نیز در جابه‌جایی مخالفین دست دارند. وی گفت: «داعش را کی می‌آورد؟ ما اسنادی داریم که چه کسانی ارتباط دارند. وزیران، والی‌ها و فرماندهان لشکر ارتش ارتباط دارند، اما شما قبول نمی‌کنید.» (بخدی نیوز، 21/6/94) هر چند مقامات حکومتی از جمله شورای امنیت ملی افغانستان بارها این اتهام را رد می‌کنند، اما والی پکتیکا نیز در بهار امسال مدعی شده بود که این شورا به داعش کمک نقدی کرده است و پس از این اظهارات، وی از وظیفه‌اش برکنار شد. برخی از مقامات هلمند نیز نسبت به عدم اعزام نیرو و تجهیزات در مسئله محاصره موسی قلعه اعتراض کردند، در حادثه جلریز علیرغم مقاومت نیروهای امنیتی افغان، به دلیل عدم ارسال نیرو و تجهیزات، گروه‌های مخالف مسلح وابسته به طالبان 13 پاسگاه را تصرف کردند. در مناطق شمالی نیز به ویژه بدخشان، فاریاب، سرپل، قندوز و برخی مناطق دیگر گروه‌هایی منسوب به داعش و طالبان مناطقی را تصرف کرده و یا بارها بین نیروهای شورشی و نیروهای امنیتی افغان دست به دست شده است. در مجموع باید گفت نیروهای آمریکایی و متحدان منطقه‌ای آن، گروه‌های افراطی داعش و طالبان و دولت وحدت ملی افغانستان به رهبری اشرف‌غنی، هر یک به گونه ای در تشدید اوضاع امنیتی افغانستان دخیل بوده و در این بین دخالت کشورهای مداخله‌گر و ناکارآمدی و عدم صداقت دولت وحدت ملی در حل بحران نا امنی افغانستان بسیار مشهود است. سخن پایانی این تحلیل که مرگ ملاعمر آغاز فروپاشی و نقطه پایان طالبان است، دور از واقعیت است و طالبان تا چند سال آینده، همچنان در صحنه نبرد نظامی و سیاسی افغانستان قدرت کنشگری خود را حفظ خواهند کرد، ولی تحولات محیطی به نوعی انعطاف‌پذیری در رویکرد طالبان را به دنبال خواهد داشت. مهم‌ترین تحولات محیطی مربوط به رویکردها و نوع بازی پاکستان در به کارگیری طالبان است که بسیار تأثیرگذار است. البته این اعتقاد هم وجود دارد که به تدریج و در طول این دو سال، به ویژه پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح طالبان با حکومت افغانستان، داعش یا هر گروه افراطی دیگر به نوعی از طریق تبلیغات و عملیات روانی، خواهد توانست فضای گفتمانی و سپس عملیاتی طالبان را در افغانستان به نفع خود مصادره کند. بنابراین طالبان افغانستان تا چند سال آینده، در محور تحولات این کشور باقی خواهد ماند و پاکستان نیز طالبان افغانستان را فضای حیاتی و تنفسی خود دانسته و همچنان به حمایت آن خواهد پرداخت، اما احتمال دارد اسلام آباد، بخشی از طالبان مخالف رهبری ملا منصور را در قالب گروه تروریستی داعش یا هر گروه دیگری ساماندهی، هدایت و کنترل کند. مطلب آخر این که با توجه به پرشتاب بودن تحولات منطقه، نمی‌توان به طور قطعی تحولات آینده را پیش‌بینی کرد، اما با این حال شواهد فعلی نمایانگر چنین چشم‌اندازی خواهد بود و البته به نظر می‌رسد افغانستان هدف نهایی گروه تروریستی داعش نخواهد بود، بلکه از آن به عنوان گذرگاهی استراتژیک برای رسیدن به آسیای مرکزی و به ویژه تاجیکستان و سپس ترکمنستان بهره‌برداری خواهند کرد. اسماعیل باقری منبع: بصیرت انتهای متن/
94/07/26 - 04:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]
-
گوناگون
پربازدیدترینها