واضح آرشیو وب فارسی:آی تی آنالایز: هومن حقانی - پروژه های نرم افزاری روز به روز گسترده تر شده و نیاز سازمان ها و شرکت ها و مردم هر روز به آنها بیشتر می شود. گرفتاری های فراوانی گریبانگیر کارفرمایان و کاربران این نرم افزارها است، به گونه ای که این پروژه ها یا در نیمه راه می مانند و به فرجام نمی رسند یا کارفرما پشیمان شده، دوباره به روش های کاغذی باز می گردد. اگرچه در حال حاضر بسیاری از پروژه های نرم افزاری در جهان به فرجام نمی رسند، اما در ایران شمار این نافرجامی بیشتر است. با توجه به گستردگی موضوع و آسیب های فراوان آن کمتر پیش آمده در این زمینه بررسی موشکافانه انجام شده باشد. در این جستار به طور مختصر به بررسی و ریشه یابی این مشکل و چرخه کاری پروژه نرم افزاری پرداخته شده است. از این رو با توجه به آمار فراوان شکست پروژه های نرم افزاری، ناکامی و هدررفت هزینه و زمان فراوان، مروری کوتاه به دلایل و پیشنهاد راهکارهایی برای پیشگیری از این مشکل شده است. 1- ناآشنایی کارفرمایان با نیازهای واقعی خود عدم شناخت کارفرمایان به نیاز واقعی سیستم کاری خود و تغییر پی در پی پروژه که به افزایش زمان تولید و هزینه منجر می شود، از جمله رایج ترین دلایل شکست پروژه های نرم افزاری در ایران محسوب می شود. با آنکه متدولوژی چابک سازی و افزایش تعامل میان پیمانکارن و کارفرمایان Agile)) به کاهش آسیب های پروژه کمک کرده اما همچنان تغییرات گسترده و ساختاری، گهگاه هزینه و زمان انجام پروژه را به گونه ای افزایش می دهد که موجب نارضایتی پیمانکار و تنش زایی می شود. در همین حال، گاهی برخی از کارفرمایان باتجربه با گزینش پیمانکارانی که پروژه های مشابه انجام داده اند از احتمال بروز مشکلات فراوان ناشی از برآورد اشتباه هزینه و زمان، به صورت چشمگیری می کاهند و این موضوع اولویت تصمیم گیری شان در گزینش پیمانکار است. این روش برای پیشگیری از بروز مشکل، روش مناسبی است. به این ترتیب، اگر کارفرمایان بکوشند نیازهای واقعی کاری شان را ببینند و رویکرد مشتری محوری (در نظرگرفتن تنها نیازهای واقعی کاربران) داشته باشند و به هدف بیندیشند و نه ابراز سلیقه شخصی (گاهی سلیقه های شخصی تاثیر زیادی در طرح پروژه کارفرمایان دارد)، شاید بتوان گفت بخش قابل ملاحظه ای از مشکل حل خواهد شد. 2- ابهام در تعهدات کارفرما و پیمانکار روشن نبودن تعهدهای کارفرما و پیمانکار نسبت به هم و ضعف در نوشتن قرارداد احتمال بروز مشکل و تحمیل درخواست های نابجا و خارج از قرارداد، دوره انجام پروژه را افزایش می دهد. از سوی دیگر، آشکار نبودن ریز به ریز تعهدها و مسوولیت های دو طرف نسبت به هم، احتمال برداشت های نابجا و غلط از بندهای قرارداد را بالا می برد. تا آنجا که دیده شده بیشتر اختلاف ها روی درک نادرست موضوع پروژه و گستردگی آن است که بجاست ریز به ریز پروژه و چگونگی کارکرد آن در قرارداد نوشته شود. 3- نگرانی کارفرمایان از افزایش دروغین هزینه ها بی اعتمادی در بازار ایران و نگرانی کارفرمایان از افزایش دروغین هزینه به وسیله پیمانکارها و رقابت نابرابر و اختلاف برآورد هزینه ای فراوان میان چند پیمانکار، از دیگر دلایل شکست پروژه های نرم افزاری در ایران تلقی می شود. متاسفانه شرکت های نرم افزاری ریز و درشت با هزینه هایی با بازه ای گسترده و باورنکردنی مواجه هستند، (گاهی اختلاف برآورد هزینه سقف و کف پیمانکاران 2 تا 20 برابر است!) که این برآورد هزینه گهگاه نه به اندازه بزرگی پروژه، که بر اساس حجم و بزرگی کارفرما برآورد می شود. این روش برآورد هزینه موجب بی اعتمادی کارفرما و گاه تحمیل یک هزینه پایین تر به پیمانکاران دیگر می شود و این آغاز راه یک شکست پنهان است که خود را نشان نمی دهد. 4- فقدان یک سازمان فعال در ساماندهی این صنف اگر سازمانی مانند سازمان نظام صنفی رایانه ای شرکت ها را ملزم به دریافت مجوز می کرد و این شرکت ها اجازه فعالیت بدون مجوز را نداشتند و قرارداد با معیار قیمت گذاری لازم این سازمان یا سازمان های مشابه انجام می شد، شاید این همه قراردادهای شکست خورده در کشور نداشتیم. تا زمانی که یک صنف صلاحیت شرکت ها و نظارت بر پروژه ها (داور اختلاف قراردادها) را بر عهده نگیرد، همچنان این مشکل ادامه خواهد داشت. 5- برآورد غلط پیمانکاران از زمان و هزینه پروژه معمولا پروژه های نرم افزاری بیشتر از آنچه پیش بینی می شود زمانبر هستند. اما شرکت های با تجربه تر بازه اطمینانی را برای آن در نظر می گیرند. اما مشاهده می شد که گاه چنان زمان برآورد اشتباه است که این بازه کارساز نیست و بحران زمان و نرسیدن پروژه به زمان تحویل، کارفرما را می آزارد؛ تا جایی که موجب فشار کارفرما به پیمانکار، افزایش استرس پیمانکار، تنش و در نتیجه شکست پروژه می شود. 6- ضعف تجربی و تکنیکی پیمانکاران نرم افزاری بسیار پیش آمده طراحی نرم افزاری که در نگاه نخست شاید ساده به نظر برسد و کارفرمایان و پیمانکاران را دچار اشتباه کند، کاری پیچیده است و بس دشوار. حال آنکه معماران نرم افزار باید دارای تجربه فراوان در پیاده سازی نرم افزار، به ویژه در پروژه های مشابه باشند. 7- پوسته فریبنده پروژه های نرم افزاری پروژه های نرم افزار از فاز امکان سنجی و طراحی تا پیاده سازی، تست و پشتیبانی تا زمانی که زیر بار برود و دوره گذار را سپری و رضایت کاربران را جلب کند، فرایندی است پیچیده با ظاهری ساده که پیمانکاران با تجربه را کمتر دچار اشتباه در این فرایند می کند. اصطلاح رایجی که بارها در پیاده سازی پروژه ها شنیده می شود: «اینکه کاری ندارد»، «ساده اس» و «یه کپی پیسته» پیمانکاران و کارفرمایان را در مواقع زیادی به دردسر می اندازد. 8- نبود قانون کپی رایت در کشور به کاربردن نرم افزارهای ارزان و رایگان خارجی ما را عادت داده که هزینه ای برای نرم افزار نپردازیم و همیشه کمترین هزینه ها در بخش نرم افزار را پیش بینی کنیم. این مورد، یعنی نبود قانون کپی رایت، یکی از موارد قدیمی آسیب رسان به پروژه های نرم افزاری در ایران است. 9- ضعف نگاه رایج فرهنگی به ارزش اندیشه و ذهن باور رایج بسیاری از مردم این است که کار فکری به ویژه نرم افزار، کار نیست؛ چراکه برنامه نویسان در پشت لپ تاپ شان به تفریح و سرگرمی می پردازند! یا اینها که پول به مواد اولیه نداده اند و کار خاصی نمی کنند. و این باورناپذیری کارفرمایان که برنامه نویسی و طراحی نرم افزار کاری است تخصصی و بسیار سخت و پیچیده از دیگر مشکلات پروژه های نرم افزاری در ایران است. البته این فرهنگ غلط که اندیشه و ذهن وطرح را بی ارزش یا کم ارزش می پندارند، تنها در زمینه نرم افزار نیست که به بروز مشکل های زیادی منجر می شود. 10-پول بنیاد بودن به جای دانش بنیاد بودن امروزه کسانی در این صنعت نفوذ کرده اند که دغدغه شان از راه اندازی شرکت تنها به دست آوردن پول و سود بیشتر است. این دیدگاه نه تنها در کیفیت کار تاثیر چشمگیری دارد، بلکه موجب رکود صنعت نرم افزار در کشور در رقابت با بسیاری از کشورها شده است. این در حالی ا ست که پتانسیل و هوش و خلاقیت زیادی در این صنعت وجود دارد و می توان ایران را با مدیریت درست به جایگاه شایسته خود در جهان رساند. نتیجه گیری به هر ترتیب، راهکارهای کاهش ریسک پروژه و اجرایی نشدن آن در ایران را می توان به چند دسته بخش کرد. بی شک این راهکارها همه آنچه می تواند از آسیب ها بکاهد نیست و چکیده تجربه سالیان کاری نگارنده است. شناخت کارفرما از نیازهای واقعی خود و کاربرانش تجربه و تخصص پیمانکار و روش های پیاده سازی آن تعامل فراوان و گام به گام کارفرما و پیمانکار حذف شرکت های کم تجربه از فهرست پیمانکاران اولویت انتخاب پیمانکارانی با پیشینه پروژ هایی مشابه سازگاری درخواست های کارفرما با هزینه های پیاده سازی سیستم تایید صلاحیت پیمانکار و اجبار در دریافت مجوز از سازمان مربوط داشتن اتحادیه و صنف فعال برای سازماندهی (منبع:عصرارتباط)
دوشنبه ، ۲۰مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آی تی آنالایز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]