تور لحظه آخری
امروز : شنبه ، 24 شهریور 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):مؤمن نرمخوست و براى برادرش جا (ى نشستن) باز مى كند و منافق درشتخوست و جا را بر ...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1815466979




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

بررسی موقعیت احادیث مشترک فریقین در قلمرو قواعد فقه معاملات


واضح آرشیو وب فارسی:شبکه اجتهاد: رساله دکتری با موضوع «بررسی موقعیت احادیث مشترک فریقین در قلمرو قواعد فقه معاملات» (مطالعه موردی، کتاب البیع)، تحقیق حجت الاسلام هادی مصباح با حضور دانشجویان، طلاب و استادان در دانشگاه فردوسی مشهد بررسی و دفاع شد.به گزارش خبرنگار اجتهاد ، حجت الاسلام مصباح در ابتدای ارائه خود با بیان این که احادیث مستند قواعد فقه، شیعه تبار یا سنی تبار یا مشترک بین شیعه و سنی هستند، اظهارداشت: این رساله با ارایۀ مشترکات حدیثی مذاهب اسلامی در زمینه فقه معاملات (بیع)، بر آن است تا مستندی علمی برای اثبات فراوانیِ مشترکات حدیثی در این موضوع فراهم آورد. وی ادامه داد: آثار قدمای فریقین بیشتر با رویکرد بیان موارد اختلاف فتوا نگاشته شده است تا موارد اشتراک، و این رساله جزو معدود آثاری است که به موارد اتفاق حدیثی در حوزه فقه معاملات فریقین پرداخته است. حجت الاسلام مصباح افق این رساله را، تقریب فتاوای شیعه و سنی در ابواب معاملات و درنتیجه تقریب مذاهب اسلامی در این باب دانست و افزود: روش این پژوهش، تحلیلی ـ توصیفی توأم با مقارنه و تطبیق بوده، و دست آورد آن احادیث مشترکی است که مستند بسیاری از قواعد فقهی قرار گرفته است. در گستره دلالت این احادیث و قواعد، ژرفا و قوت استدلال ها و استنباطات مذاهب اسلامی نیز ارزیابی می شود. در این میان معمولاً دیدگاه های شیعه ممتازند و عمق و قوت بیشتری دارند. این پژوهشگر درباره ضرورت نگاشت این اثر علمی گفت: تدوین نظام حقوقی مشترک میان مذاهب اسلامی و گشودن راه تقریب بینُ المذاهب فقهی به منظور آسان سازی معاملات مسلمانان به دور از دغدغه های شرعی و همراه با آرامش روانی در عرصه بینُ الملل اهمیت ویژه ای دارد. افق رسالۀ حاضر این است که با دست یابی به منابع حدیثی و نیز قواعد مشترک، زمینه شکل گیری و تدوین نظام حقوقی مشترک بینُ المذاهب فقهی فراهم شود. فصول رساله وی با بیان این که رساله خود را در 11 فصل نگاشته، گفت: در فصل اول به کلیات و در فصول بعدی به قاعده هایی چون: قاعده «لا بیع إلا فى ملک»، قاعده «البیّعان بالخیار ما لم یفترقا، قاعده «لا ربا إلا فیما یکال أو یوزن»، قاعده «من له الغنم فعلیه الغرم»، قاعده «على الید»، قاعده «وجوب التخلیه بین المال و مالکه»، قاعده «الشرط الفاسد لیس بمفسد للعقد»، قاعده «احترام مال مسلمان»، قاعده یا اصل «صحت» و قاعده «لاضرر» پرداخته ام. این دانشجوی دکتری با بیان این که در بررسی «مستندات حدیثیِ» قواعد فقهی از دیدگاه شیعه و اهل سنت، بیشتر آثار بر موارد اختلافی تأکید دارند و کمتر بر مشترکات حدیثی تکیه می شود، افزود: توجه به احادیث مشترک علاوه بر تقریب دیدگاه های فریقین، امکان ارزیابی استدلال های آنان را نیز فراهم می سازد. متأسفانه در این باره آثار مستقل کمتری داریم و درنتیجه با فقر منابع قابل اتکایی که به تفکیک باب های فقه فریقین به میزان اشتراکات حدیثی و مستندات فتوایی اشاره کرده باشد، مواجه هستیم. حجت الاسلام مصباح خاطرنشان کرد: در این زمینه تنها کتابی که به مشترکات فقهی فریقین پرداخته است، «جامعُ الخلاف والوفاق» از علی مؤمن سبزواری قمی است. مؤلف در مقدمه کتابش می نویسد: «در گذر ایام و روزگار به سنّ بیش از هفتاد رسیدم و به کتابی که در کنار مسایل اختلافی به مشترکات مذاهب پرداخته باشد، دست پیدا نکردم. از این رو، تدوین کتابی با این ویژگی را آغاز نمودم.» این جمله او نشان گر دغدغه اش نسبت به مسایل مشترک فریقین است. وی به خوبی با دیدگاه ها و نظرات فقهای مذاهب اسلامی آشنا بوده، و پرداختن به مشترکات را بستر مناسبی برای دست یابی به نظر صحیح فقهی و فتوای صواب می دانسته است. از این رو شیوۀ او در تحقیق، تبیین اختلافات و مشترکات به صورت توأمان بوده است. البته گاهی در کتاب های فقه مقارن؛ مانند تذکره علامه، به مشترکات نیز اشاره شده است؛ اما توجه و تألیف مستقل کمتر داریم. وی تاکید نمود: اهتمام به مشترکات حدیثی فریقین در هر بابی از ابواب فقهی می تواند فقهای مذاهب را به دیدگاه فقهیِ نزدیکتر به واقع رهنمون کند. در این رساله، باتوجه به گستردگی حجم احادیث مشترک در ابواب مختلف فقهی فقط به احادیث مشترک باب بیع پرداخته شد. همچنین به دلیل گستردگیِ فزون تر قواعد فقهی، در اینجا نیز احادیث مشترک مرتبط با قواعد فقهِ «بیع» بستر پژوهش قرار گرفت. اهداف تحقیق حجت الاسلام مصباح اهداف مهم این رساله، 1- دست یابی به منابع مشترکِ حدیثی در قواعد فقه معاملات و در پی آن، 2- تقریب فتاوای شیعه و سنی در باب معاملات و 3- روان سازی معاملات و تعاملات حقوقی مسلمانان در عرصه بینُ الملل با پژوهش مقارن حدیثی فقهی ، دانست؛ که با شناسایی احادیث مشترک قواعد فقه معاملات، فرایند استنباط حکم شرعی برای مستنبِط هنگام مراجعه به مرجحات روایی و نیز به هنگام تعارض منبع رواییِ استنباط تسهیل می شود. نگارنده این رساله دکتری همچین اهداف ویژه این پژوهش را «ارایۀ مستند علمی دربارۀ اشتراکات حدیثی قواعد فقه معاملات»؛ «مستندسازی علمیِ «وحدت فتواهای فقهی معاملات»؛ «گشودن افق های نو در زمینۀ اشتراکات حدیثی قواعد فقه معاملات برای فقه پژوهان با ارایۀ پاسخ مناسب برای موضوع و ارایۀ منابع معتبر برای پژوهش های پسین»، برشمرد. ساختار و ترتیب مطالب وی در ادامه به ساختار و ترتیب مطالب رساله اشاره کرد و اظهارداشت: فصل اول به کلیات و فصل های بعد به محتوای رساله اختصاص پیدا می کند. فصول محتوا نیز هرکدام براساس اختصاص داشتن احادیث و قاعده به باب بیع، و عدم اختصاص به آن باب سامان یافته است. از این رو، ابتدا فصولی که به بیع اختصاص دارد، و سپس فصولی که در بیع و چندباب دیگر کاربرد دارد، آمده است. در مرحله بعد، فصولی می آید که احادیث و قاعده مستند به آن در بسیاری از باب های فقهی کاربرد دارد؛ و سرانجام، در سخن پایانی به جمع بندی دستاوردهای رساله اشاره شده است. در دسته بندی احادیثِ هر فصل، معیار ترتیب، همانا ظهور بیشتر هر دسته است. در ارایه احادیث هر دسته نیز، اعتبار حدیث و ترتیب زمانیِ منبع روایی و تقدم کتب فقهی ای که به روایت استناد کرده اند، درنظرگرفته می شود. این پژوهشگر ادامه داد: از آنجا که مقرر شد، احادیث مشترک در قلمروی «قواعد فقهی» تحقیق و پژوهش بشود، ترتیب و روند پرداخت مطالب و ارایه مباحث، در فصول مربوط به محتوا، این گونه است: ابتدا عناوین به کاررفته قاعده در میان فقهای شیعه و سنی ارایه می شود. سپس برای آشکارترشدنِ محتوا و دلالت احادیث و روایات به توضیح مختصر و اشاره به نکات اساسی در مورد قاعده از دیدگاه شیعه و سنی می پردازیم. پس از آن، عبارت حدیث در متون حدیث فریقین می آید و جهت روشن ترشدنِ مضمون و دلالت روایت، ترجمه آن در پاورقی یاد می شود. در مرحله بعد، گرچه به نظر برخی از بزرگان علمُ الحدیث معاصر، احادیث مشترک، «تلقی به قبول» شده است و نیازی به سندشناسی و بررسی میزان اعتبار ندارد؛ اما به اعتبار حدیث براساس کتاب هایِ شرح حدیث در میان شیعه و سنی اشاره می شود. و پس از آن دلالت روایت و استدلال شیعه و سنی بدان ارایه می شود. سپس در ذیل عنوان «نکات یا بحث دلالی»، به موارد کاربرد و تطبیق آن در فروع فقهی (به صورت موردی و محدود) از دیدگاه فریقین و به گستره دلالی احادیث مشترک که مستند قواعد فقه بیع هستند، اشاره و در ادامه به تعارض روایات اشاره می شود. در فرجام هر قاعده، جمع بندی دیدگاه فریقین نیز ارایه خواهد شد. حجت الاسلام مصباح جنبۀ جدید و نوآوریِ طرح را، هموارساختن مسیر تدوین نظام حقوقی مشترک میان مذاهب اسلامی و تقریب فتواهای فریقین در عرصه معاملات و تعاملات اجتماعی مسلمانان، از تازگی های این پژوهش دانست و گفت: پژوهش گران حوزه و دانشگاه در عرصه فقه، و فقه پژوهان درس خارج و سطح چهار حوزه، و مؤسسات تخصصی فقه، مخاطب اصلیِ این پژوهش و استفاده کنندگان از نتایج آن هستند. نگارنده رساله دکتری ابراز کرد: نتیجۀ رساله نیز به پرسش های چون: 1. مشترکات حدیثی بین مذاهب اسلامی در قواعد فقه معاملات (بیع) چیست. 2. روش تعامل مذاهب با این احادیث چه مقدار همسان و ناهمسانی دارد. 3. آیا احادیث همسان به فتوای همسان می انجامد. 4. موقعیت احادیث مشترک در متون فریقین چگونه است. 5. آیا رویکرد هم سو یا غیر هم سو به چشم می خورد. 6. وضعیت استنادی «احادیث نبویِ» مشترک در منابع امامیه چگونه است؛ پاسخ می دهد. جمع بندی و دستاوردها وی در پایان به اختصار، به جمع بندی دستاوردهای رساله در پنج محور «انواع حدیث به لحاظ تبار»؛ «انواع احادیث مشترک از نظر گستردگی»؛ «گستره دلالی احادیث مشترک»؛ «ثمره بحث اشتراک احادیث»؛ «علت اختلاف فتوا با وجود احادیث مشترک»؛ تأثیر و تأثر شیعه و سنی از یکدیگر» و «قوت استدلال فقهای شیعه و اهل سنت»، پرداخت. قابل ذکر است، رساله دکتری بررسی موقعیت احادیثمشترک فریقین در قلمرو قواعد فقه معاملات (مطالعه موردی، کتاب البیع)، تحقیق حجت الاسلام هادی مصباح، با حضور استاد راهنما دکتر حسین صابری و مشاوره حجت الاسلام دکتر حسین ناصری مقدم و نقادی استادان حجج اسلام احمد مبلغی و اکبر احمدپور و دکتر محمدتقی فخلعی؛ 12مهرماه سال جاری در دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری دانشگاه فردوسی مشهد ارزیابی و با نمره هجده ونیم مورد تایید قرار گرفت. منبع: اختصاصی شبکه اجتهاد


یکشنبه ، ۱۹مهر۱۳۹۴


[مشاهده متن کامل خبر]





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: شبکه اجتهاد]
[مشاهده در: www.ijtihad.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 7]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن