واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: مردم شناسی شعر حافظ شهرکرد-ایرنا- حافظ شیرازی در کاربردی ترین غزل خود به صراحت اعلام می کند که " آسایش دو گیتی، تفسیر این دو حرف است،با دوستان مروت، با دشمنان مدارا".
حافظ در این بیت کوتاه،به نوعی مناسبات اجتماعی و مختصات جامعه شناسانه ای را به مخاطب معرفی می کند و آن را در مقام تفسیر و مانیفست خود بیان می دارد. کنش سیاسی شعر حافظ در این بیت بیانگر آن است که در جامعه بشری، همواره دو طیف فکری " دوست " و " دشمن" وجود دارد و این دو طیف نیازمند برخوردی سیاستمدارانه است. حافظ در اندیشه و آرا جامعه شناسانه شعر خود،دین مداری و مردم داری را از ارکان اصلی جامعه می داند که" ده روز مهر گردون افسانه است و افسون، نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا". خرد گفت وگو،یکی از مهمترین ویژگی های عمومی شعر حافظ است که می توان آن را پایه ژرفای اندیشه این شاعر پارسی گو دانست. مبانی شعر حافظ ،انسان شناسی است که تمامی ابعاد روحی انسان را می تواند در شعر او دریافت و این خرد سیاسی -اجتماعی، محصول مردم داری و مردم شناسی حافظ است. حافظ به مردم خویش ارادتی دارد تا بیان کند که " نمی دهند اجازت مرا به سیر و سفر " و او دوست دارد که آن شیرازی،زیرکانه دلش را بدست آورد تا به بذله گویی بخشایشگر سرزمین سمرقند و بخارا ، تنها به خال هندویی باشد. مختصات جغرافیایی شعری حافظ کلام صادقانه است،صادق از این جهت که عراق و پارس با بغداد و تبریز در یک جایگاه برای او قرار دارد و برای انسان ها تنها به تقوای آنان است. دغدغه حافظ در سرایش شعر، امر به معروف جامعه خویش است و او دوست دارد تا نهی از منکر کند و هرچه بدی است از جامعه رخت ببندد تا کسی بر سر ایمان خویش چو بید نلرزد. برای حافظ ، آسان شدن عشق،عبور از سد مشکل هاست و دست از طلب برنداشتن نیز تنها با برآمدن کام صورت می گیرد،که در جغرافیای ذهنی او عبور روح از تن بالاترین، جانان است. حافظ، در سیاست نامه خویش ، یار به دنیا نمی فروشد چرا که نیک می داند آنکه یوسف را به زر ناسره بفروخته ،سودی نکرده است و هرگز فاش نمی کند که این قلب شناسی را از کسی آموخته است. شعر حافظ بیانگر این است که شخصیت های اجتماعی جغرافیایی ادبی او همه الگو شده اند، چه نیک و چه بد و از همین جاست که با باید برای جامعه خویش الگو سازی کند. جالب ترین نکته زندگی حافظ این است که شعرهای او برای مردم قابل درک می باشد و این است که حافظ شعر را در میان لایه های طبقاتی زمان خویش رواج داد. حافظ پیش از ردیف کردن واژگان به کشف و شهود در خصوص موضوعیت جامعه شناسی پیرامون جغرافیای ذهنی خود می پردازد و آنگاه بی پروایانه اقدام به افشای ریاکاری مردم زمانه می کند. تنها درصد کمی از مخاطبان واقعی شعر حافظ با تامل به مفهوم راستین واژگان شعر حافظ می اندیشند، در حالی عده ای بی شمار، شعر حافظ را تنها برای تفال زندن می نگرند. مهمترین نکته ای که حافظ در کشف و شهود شعری خویش بدان رسید، افشای وجود نفاق و ریا در جامعه می باشد و حافظ از نفاق و ریا به شدت بیزار است و کشف این موضوع موجب شد تا او درصدد حل آن برآید، بعد از تحلیل و تجزیه بهترین راه حل برای مبارزه با نفاق و ریا، ساختن شخصیت های جامعه شناختی در اشعارش است که بتوانند الگو مردم قرار گیرد. در این جغرافیا، حافظ در شعر خود اقدام به تیپ سازی می کند و ˈرندˈ و ˈ دختر زر ˈ و ˈ پیر مغان ˈ و ˈلولی وش ˈ تیپ های می باشند جامعه شناسانه که حافظ با بهره گیری از وجه طنز آن را الگوی مردم زمان خویش می داند و این تیپ ها در همه شهرهای جغرافیایی ذهنی حافظ زیست همیشگی دارند. به گزارش ایرنا، روز بیستم مهر روز جهانی حافظ شاعر ایرانی است، شاعری که گوته فیلسوف تاثیرگذار آلمانی خود را شیفته حافظ می داند و از این روست که باید قدرشناس مفاخر ایران زمین بود و نسل جوان ارتباط بیشتری با این مفاخر داشته باشد. گزارش از محمود رییسی 2097
19/07/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]