واضح آرشیو وب فارسی:فرهیختگان: سمیه مقدم نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی، در گفت وگو با «فرهیختگان» وضعیت کنونی قیمت نفت را تحلیل می کند. پیش بینی این کارشناس انرژی که خود از فعالان این حوزه است بازگشت بازار به روند افزایشی قیمت است. او همچنین با اشاره به سازوکارهای لازم برای بازگشت سرمایه گذاری خارجی به ایران، معتقد است که موضوع تعیین کننده در جذب سرمایه گذاری، تامین منافع مشترک است و اگر وزارت نفت بتواند قراردادها را به گونه ای تنظیم کند که امید به منافع برای طرف خارجی داشته باشد حضور این شرکت ها در ایران بدیهی است. *** چشم انداز بازار نفت به ویژه نقش ایران را در بازارهای جهانی با شرایط کنونی چگونه ارزیابی می کنید؟ روند کاهشی قیمت نفت از تابستان 2014 شروع شد، به گونه ای که در تابستان 2015 قیمت نفت به طور بی سابقه ای به نصف قیمت خود رسید. این روند در ابتدا به اعتقاد بعضی کارشناسان امری موقتی و قابل بازگشت به نظر می رسید؛ اما پس از گذشت یک سال نه فقط روند افزایشی نداشته که هنوز امکان نزول بیشتر آن توسط بعضی کارشناسان پیش بینی می شود. تغییرات عرضه به تقاضا عامل عمده سقوط قیمت نفت بوده و افزایش رشد عرضه به تقاضا توازن بازار را برهم زده است. با کاهش عرضه و افزایش تقاضا عوامل افزایش قیمت نفت فراهم خواهد شد. کاهش قیمت نفت، تولید نفت از حوزه های نفتی با هزینه بالا را غیراقتصادی خواهد کرد و نفتی که هزینه تولیدش بیش از 40 یا 50 دلار است عملا از دور خارج خواهد شد. از سوی دیگر سرمایه گذاری های آتی برای تولید نفت از بسیاری از منابع جدید غیراقتصادی تامین می شود. بی شک اگر قیمت ها به همین روال باقی بماند، عرضه نفت به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت؛ این کاهش عرضه می تواند به توازن بازارهای نفتی کمک کند. از سوی دیگر کاهش قیمت نفت تقاضا برای این انرژی اولیه را افزایش می دهد. تقاضا برای نفت با قیمت 50 دلار به مراتب بیش از نفت صددلاری خواهد بود. علاوه براین قیمت کنونی نفت قدرت رقابت انرژی های جایگزین با نفت را کاهش خواهد داد. آنچه از برآیند این تحولات بر می آید این است که احتمال آنکه قیمت نفت در سال آینده به تدریج یک روند افزایشی را داشته باشد، وجود دارد. گفته می شود میانگین هزینه تولید نفت شیل60دلار است اما در بازار تا 45دلار هم عرضه می شود. دلیل عرضه با این نرخ پایین چیست؟ سرمایه گذاری های انجام شده در حوزه شیل تفاوت هایی با سرمایه گذاری ها در صنعت نفت وگاز دارد و آن مقطعی بودن سرمایه گذاری دراین مناطق است. هرمنطقه بسته سرمایه گذاری خود را دارد، در حالی که در مورد حوزه های نفت و گاز بیشتر سرمایه گذاری در یک مرحله شکل می گیرد. روند کاهشی قیمت نفت سرمایه گذاری های جدید در این مناطق برای لایه شیل را دچار مخاطره کرده است. سرمایه گذاری های قبلی در یک منطقه هم که ناگزیر از ادامه تولید هستند نیز اگر تولید خود را پیش فروش نکرده باشند پس از مدتی متوقف خواهند شد. سرمایه گذارانی که از قبل از کاهش قیمت نفت، سرمایه گذاری های خود را آغاز کرده اند و تولید خود را با قیمت های بالای نفت پیش فروش کرده اند می توانند کاهش قیمت نفت را تا اواسط 2016 که قراردادهای پیش فروش پایان می پذیرد، تحمل کنند. اما تولید نفت آنها نیز بالاخره غیراقتصادی خواهد شد. به نظر شما ایران با حضور شرکت های بین المللی تا چه حد می تواند رشد کند، آیا حضور شرکت های خارجی در ایران امکان پذیراست؟ در اینجا با دومساله روبه رو هستیم؛ اول «اصلاح قراردادهای نفتی» و دوم «امنیت سرمایه گذاری». به طور کلی شرکت های بین المللی به کار در شرایط سخت عادت دارند و هرجایی که منافع شان تامین شود برای تامین امنیت راهکارهایی پیدا می کنند. اما بهتر است سوال ما این باشد که آیا این قراردادهایی که ما مورد تجدید نظر قرار دادیم خواهد توانست منافع ما و آنها را تامین کند یا خیر؟ مطمئنا اگر منافع اقتصادی آنها تامین شود حضور فعال خواهند داشت، زیرا فضای کسب وکار ایران بدتر از بسیاری کشورهایی که آنها تجربه کاری دارند، نیست. از طرفی ایران با یکی از بزرگ ترین ذخایر نفتی و گازی دنیا حتما مورد توجه قرار خواهد گرفت. آنچه حضور این شرکت ها وجذب سرمایه را امکان پذیرخواهد کرد، نوع قراردادهایی است که با آنها بسته خواهد شد، بیشتر این شرکت ها تمایل به پروژه های مشارکتی دارند. گفته می شود ژئوپولتیک گازی در منطقه به گونه ای است که سهم کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در جذب سرمایه گذاری بیشتر است. آیا بعد از لغو تحریم ها ایران می تواند این اطمینان را به کشورهای غربی دهد که ایران جای مناسبی برای سرمایه گذاری است؟ از این نظر گاز هم زیاد فرقی با نفت ندارد، چراکه نفت و گاز هر دو نیازمند سرمایه گذاری هستند. از طرفی حمل ونقل گاز بسیار مشکل است و نیاز به برنامه ریزی و سرمایه گذاری های هنگفت دارد، چه به صورت انتقال از طریق خط لوله یا تبدیل آن به گاز مایع. درمورد «ال ان جی» بازار کنونی با ورود موزامبیک و استرالیا و سایر تولید کنندگان، اشباع شده ای است و تا سال 2020 یا 2022 جای زیادی برای بازیگران جدید نیست. کشورهای دیگری با کمک سرمایه گذاری شرکت های بین المللی بزرگ در این زمینه قراردادهای خود را اجرایی کرده اند. در نتیجه ایران بعد از توسعه فناوری های لازم و افزایش تولید گاز باید برای سال های بعد از2022 برنامه ریزی کند. اوپک چندسالی است که نقش ضعیفی در بازار نفت ایفا می کند، آیا دوران حکمرانی اوپک بر بازار نفت سر آمده است و باید سازوکار جدیدی ایجاد کرد؟ اوپک در ابتدا سازمانی بود که برای مقابله با شرکت هایی که کنترل تولید، پالایش و فروش نفت را دردست داشتند و منافع کشورهای تولید کننده را در نظرنداشتند، شکل گرفت. اما این سازمان از اواسط دهه 1970 به بعد که به تدریج کنترل تولید و قیمت ها به دست کشورهای تولید کننده افتاد، تغییر کرد. اختلافات ایران و عربستان و دیگر کشورهای عضو در مورد عراق با نحوه عملکرد این سازمان بعد از جنگ ایران شدت گرفت و این کشمکش چیز جدیدی نیست. اوپک عمدتا نقش تنظیم بازار را برعهده دارد که البته عدم حضورش فاجعه ای را برای کشورهای عضو به بار نمی آورد، گرچه حضورش برای تامین منافع کشورهای عضو بهتر است. اگر اوپک به عنوان سازمان همکاری های کشورهای صادر کننده نفت و خارج از هرگونه مساله سیاسی به کار خود ادامه دهد، حتما توان خود را باز خواهد یافت. اما اینکه آیا این سقف تولید به ضرر یا به نفع عربستان است؛ می توان گفت که این تصمیم عربستان است و عربستان تصمیم گرفته است که بازارهای خود را حفظ کند. به این معنی که عربستان با استفاده از ذخایر ارزی خود کاهش قیمت را در اقتصادش جبران می کند، ولی تولید بالاتر از سقف مجاز در اوپک می تواند برای فشار به ایران باشد. چشم انداز بعد از لغو تحریم ها را برای کشور ایران چگونه ارزیابی می کنید؟ لغو تحریم ها چشم انداز خوبی برای ایران ترسیم می کند، چراکه ذخایرعظیم نفت و گاز ایران از یک سو و نیروی انسانی جوان و متخصص از طرف دیگر و همچنین تجدیدنظر در قراردادهای نفتی که اخیرا به تصویب دولت رسیده جذابیت بیشتری را برای سرمایه گذاری در صنایع انرژی ایجاد خواهد کرد. بنابراین آینده ای که در پیش رو داریم آینده ای است که می توان به آن امیدوار بود.
شنبه ، ۱۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهیختگان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]