تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837669987
خشونت در خاورمیانه ریشه مذهبی ندارد
واضح آرشیو وب فارسی:پویش: حبیب الله پیمان *تردیدی نیست پنج کشور سوریه، عراق، افغانستان، لیبی و به تازگی یمن، خاستگاه اصلی امواج انسانی گریزان از جنگ و کشتارند که به سوی کشورهای همسایه و اروپا روان شده اندمهسا علی بیگی: این روزها اتفاقات متعددی در خاورمیانه می افتد؛ از ظهور داعشی ها گرفته تا بحران مهاجران و فاجعه قربانگاه منا. همه این اتفاق ها با مرگ و خشونت رابطه ای نزدیک دارد. در روزهایی هستیم که از یک سو مهاجران در آب های منتهی به کشورهای اروپا رها هستند و عده ای دیگر پشت مرزها در حال التماس برای ورود. پاپ و سیاست مداران بزرگ وارد عمل شده اند اما انگار ماجرا شکل دیگری دارد. از سوی دیگر، منا تبدیل به قربانگاهی برای مسلمانان شده است. به سراغ حبیب الله پیمان رفته ایم تا درباره ریشه های تاریخی خشونت گفت وگو کنیم: ریشه های تاریخی بحران های کنونی در منطقه چیست؟ تردیدی نیست پنج کشور سوریه، عراق، افغانستان، لیبی و به تازگی یمن، خاستگاه اصلی امواج انسانی گریزان از جنگ و کشتارند که به سوی کشورهای همسایه و اروپا روان شده اند. قرن هاست منطقه خاورمیانه چنین جنگ، خشونت و ویرانی و آوارگی به خود ندیده است. سرزمین سوریه، مهد کهن ترین تمدن و فرهنگ بشری، به کلی ویران شده و بیش از نیمی از جمعیت آن آواره و هر روز و هر ساعت بسیاری از مردم از زن ومرد و کودک و بزرگسال زیر بمب و موشک خمپاره کشته یا حین فرار برای نجات جان خود در دریا غرق می شوند. لیبی، عراق، افغانستان و یمن نیز وضعی کم وبیش مشابه سوریه دارند. تردیدی نیست جنگ داخلی در هر چهار کشور درگیر علت بی واسطه و نزدیک بحران مهاجرت به کشورهای همسایه و ممالک اروپایی است. اما توقف در این سطح از واقعیت، نه راهی به درون واقعیت های بنیادین می گشاید و نه کمکی به حل مسئله و رفع بحران می کند. متأسفانه اکثر تحلیلگران و گردانندگان رسانه های جمعی، بخشی دانسته و هدفمند و بخشی دیگر ندانسته و تحت تأثیر تبلیغات گروه اول، فقط همین سطح از واقعیت را پوشش می دهند و با تمرکز روی نقش گروه های سلفی و بنیادگرایی اسلامی به عنوان اصلی ترین عامل بروز بحران، افکار عمومی مردم به ویژه در کشورهای غربی را از توجه به ریشه ها و عوامل بنیادین دور و نزدیک بروز خشونت و ناامنی و ویرانی و رشد گرایش های افراطی و سلفی گری در این منطقه بازمی دارند، گویی هیچ عاملی جز عصبیت های دینی در بروز این بحران دخالت نداشته و ندارد. شما این نگاه را قبول دارید؟ نه، من معتقدم گرایش های افراطی و خشن مذهبی نه علت که خود معلول عوامل بنیادی دیگری هستند که سعی می شود از نگاه ها مخفی بمانند. ببینید اولا، رأی غالب متفکران بر این است خشونت آن هم از نوع تهاجمی اش، ذاتی بشر نیست. شکل تدافعی آن نیز محصول تاریخی مربوط به تجربه زیستی بشر در دوره ای است که اساس معیشت بر شکار بود. ثانیا، هیچ یک از ادیان بزرگ و موجود کنونی چه در محتوای دعوت و تعالیمشان و چه در عمل و پراکسیس اولیه بنیان گذاران، خشونت گرا نبوده اند، بر عکس، همگی به برخورد مسالمت آمیز ازجمله با دشمنان خود و رفتار دوستانه با آنان دعوت می کردند. به عنوان نمونه، آیه ای از قرآن خطاب به مؤمنان با این مضمون می گوید خدا شما را از دوستی و مراوده با مشرکینی که با شما نمی جنگند و از خانه و کاشانه و شهر و دیارتان بیرون نمی رانند، نهی نشده اید، با آنها دوستی کنید چه بسا که از این طریق دشمنی فیمابین به دوستی بدل شود. یا از حضرت موسی می خواهد تا با کینه جوترین دشمن خود و خدا با مسالمت رفتار کند و به نرمی و مهربانی سخن گوید. به علاوه، باید در این نکته اندیشید چرا تا پیش از هجوم و اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی سابق و بعد از آن حمله ارتش آمریکا و اشغال عراق و راه انداختن جنگ در خلیج فارس و سپس حمله به لیبی، گرایش های افراطی به صورت جریان های ضعیفی در حاشیه قرار داشتند و از بعد از آغاز این حملات و خشونت ها بود که به صورت جهشی رشد کرده و فراگیر شدند و هر اندازه جنگ و خشونت بیشتر ادامه یافت و تشدید شد، آنها نیروی بیشتری جذب کردند و قوی تر شدند. در سوریه که در آن کشتار و ویرانی و خشونت به اوج رسیده است و بیش از نیمی از جمعیت آن آواره و سایه مرگ لحظه ای از بالای سر آنها دور نمی شود. در نتیجه این سیاست، زمینه عینی و روانی برای رشد گروه های افراطی سلفی جنگجو مساعد شد و ابعاد خشونت و کشتار به سرعت توسعه پیدا کرد. ملاحظه می کنید در این سطح از ریشه یابی به دو عامل عمده می رسیم؛ یکی مداخلات سلطه جویانه قدرت های بزرگ یعنی نمایندگان سیاسی و نظامی سرمایه داری جهانی نولیبرال و جنگ ها و خشونت هایی که بر مردم این منطقه تحمیل کرده و می کنند و دیگری خودکامگی و مشی ضددموکراتیک و خشن حکومت های محلی در اداره امور کشورهای خود که عموما با رواج شدید فساد، فقر، بی کاری و بی عدالتی و تعمیق شکاف طبقاتی همراه است. این دو دست دردست یکدیگر، موجبات بحران های مختلف ازجمله بحران مهاجرت را فراهم آورده اند. در یک گام فراتر به عوامل بیشتر زیربنایی می رسیم. چه عوامل زیربنایی در اینجا وجود دارد؟ می دانیم از بعد از وقوع انقلاب کشاورزی، گروه های انسانی عصر شکار را پشت سر گذاشته زندگی و معیشت مبتنی بر تولید را پیش گرفتند. از آن پس جنگ و خشونت تهاجمی برای ادامه زیست بلاموضوع، بلکه زیانبخش ارزیابی شد، صلح و آرامش ملازم همکاری در کشت زمین و اساسا هر نوع کار تولیدی و بالاتر از آن فرهنگ و تمدن سازی است. اقوام و گروه های تولیدکننده تنها زمانی دست به خشونت می زنند که به حریم جان و علائق حیاتی شان تجاوز شود یا در وضعیت ناامنی فلج کننده قرار گیرند و با مسدودشدن همه راه های کنش سازنده، احساس ناتوانی فلج کننده بر آنها چیره شود. در شرایط عادی و تا زمانی که با بردباری، تلاش فکری و بدنی، ریاضت و سخت کوشی می توان بر مشکلات و تهدیدها غلبه کرد، مردم به دلیل تفاوت های قومی، فرهنگی و مذهبی یکدیگر را نمی کشند. مگر زمانی که کارگردانان حوزه رقابت و نزاع سیاسی و اقتصادی به منظور بسیج و جلب توده ها برای مقابله با رقبای خود سعی می کنند از طریق القای آگاهی های کاذب، احساسات مذهبی یا علائق قومی مردم را با امر دفاع از زندگی و سرزمین یا اصل موجودیتشان گره بزنند. بنابراین درحالی که این نوع نزاع ها در اصل ماهیت سیاسی یا وجودی (طبیعی) دارند، زیر پرچم و نمادهای قومی و مذهبی ظاهر می شوند. مردم کشورهایی که هم اکنون جنگ و خشونت در آنها بیداد می کند، دوره ای طولانی از سلطه ویران کننده و تحقیرآمیز استعمار را تجربه کرده اند. سپس برای کسب استقلال و آزادی قیام و سعی کردند با الگوبرداری از نظامات سیاسی، علمی و صنعتی اروپایی ها قدم در مسیر توسعه و دموکراسی بگذارند. اما آن کوشش ها یا دولت های نوپای ملی و دموکرات زیر فشار مداخلات و کودتاهای پی درپی قدرت های استعماری و خشونت و کارشکنی نیروها و حکومت های مستبد و قدرت طلب داخلی، از پا درآمدند. ولی ملت ها از پای ننشستند و به دفعات برای کسب آزادی و استقلال و برقراری دموکراسی به مبارزات مسالمت جویانه سیاسی و مقاومت مدنی و فرهنگی متوسل شدند. این تلاش ها و پیروزی و شکست ها بیش از یک قرن ادامه یافت. اما در سال های پایانی قرن بیستم جنبش های آزادی بخش و دولت های ملی در اغلب کشورهای منطقه به وسیله توطئه ها و کودتاهایی که توسط قدرت های امپریالیستی و عوامل وابسته داخلی آنها سازماندهی می شد، متلاشی شدند و با روی کارآمدن حکومت های دیکتاتوری و اعمال خشونت و اختناق تمام عیار، مبارزات مسالمت آمیز به کلی ناممکن و شرایط زیست سیاسی و اجتماعی و اقتصادی سالم به غایت دشوار شد. در همین دوره بود که در واکنش به انسداد سیاسی و خشونت عریان و انفعال و بی عملی بسیاری از فعالان سیاسی و اجتماعی، گروه های افراطی و سلفی فعال شده از خلأ پدیدآمده به خوبی بهره بردند و با جذب انبوهی از نیروهای سرخورده، قدرت عمل زیادی کسب کردند. آیا مهاجرت در چنین شرایطی، تنها راه حل باقی مانده است؟ در یک قرن گذشته آنها راه های مسالمت جویانه و دموکراتیک را پیمودند و هنوز هم اکثریت مردم این کشورها با خشونت و جنگ مخالفند و خواهان گذار آرام و تدریجی به سوی دموکراسی و توسعه پایدار هستند. اما وقتی در میان دو قدرت سلطه جو و سرکوبگر خارجی و داخلی از ادامه حرکت بازماندند، میدان به دست گروه های تندرویی افتاد که به همان حربه خشونت مجهز هستند و با همان زبان با دو قدرت سرکوبگر مقابله می کنند. قدرت های بزرگ سرمایه داری مالی تاکنون از اعمال هیچ خشونتی فروگذار نکرده اند و دولت های خودکامه محلی نیز عموما هم فاسد و هم اغلب تامه گرا و خشن هستند. این دو لبه گازانبری است که ملت ها را در میان گرفته است. آتشی که در خاورمیانه باعث این بحران مهاجرت شده، معلول همین عوامل است. عراق را در نظر بگیرید؛ قبل از اینکه مردم فرصت پیدا کنند با مبارزات مدنی و مسالمت آمیز در برابر خودکامگی صدام بایستند، آمریکا به بهانه های پوچ و بی اساس ولی در اصل کنترل مستقیم منطقه و منابع انرژی و حمایت از اسرائیل، حمله نظامی می کند. ببینید در این جنگ چه تعداد انسان کشته و آواره شد؟ چه تعداد سربه نیست شدند؟ مردم عراق گروگان دو قدرت خودکامه، یکی داخلی و دیگری جهانی، بودند. در مصر با یک جنبش مدنی، مبارک سقوط کرد و اسلام گرایان با رأی اکثریت مردم در یک انتخابات کاملا آزاد و سالم، قدرت را به دست گرفتند و در چارچوب قانون هم عمل می کردند. آنها هیچ روزنامه ای را تعطیل، گروه و حزبی را منحل یا اعتراض مسالمت آمیزی را سرکوب نکردند. درمقابل رسانه های کشورهای غربی از آغاز، با انواع شگردها به اسلام هراسی دامن زدند و زمینه روانی و اجتماعی کودتا را فراهم کردند. رژیم کودتا برای اینکه همه آزادی های مدنی و سیاسی و فعالیت آزاد مطبوعات و احزاب مخالف کودتا را متوقف کند، در یک یورش، ٨٠٠ نفر از جمعیت متحصن را قتل عام، چند صد نفر را محکوم به اعدام و ده ها هزار نفر را بازداشت کرد و تحت شکنجه قرار داد. دانشگاه ها همه به اشغال نظامیان درآمدند و در ازای این خدمات از آمریکا، روسیه و عربستان کمک های مالی و تسلیحاتی و هواپیماهای جنگنده دریافت کردند. هنوز هم تظاهرات آرام هر روزه مردم سرکوب می شود تا برای آنان چاره ای جز پیوستن به گروه های مسلح داعش که جنگ با حکومت را در سینا آغاز کرده است، باقی نماند. آیا در قرن بیست و یکم می توان هنوز از منافع نظام سرمایه داری در کشورهای توسعه نیافته حرف زد؟ این منافع چیست؟ می گویند ما خواستار امنیت هستیم و منظورشان، امنیت بازار جهانی سرمایه است، زیرا اگر بحران در هر گوشه ای از این بازار رخ دهد، به دیگر نقاط و ازجمله به مراکز امپراتوری هم سرایت خواهد کرد. از طرف دیگر، امنیت بازار سرمایه بدون کنترل منابع و عوامل تولید و مبادله و در رأس آن انرژی، تضمین نمی شود و چرخ های آن به حرکت ادامه نمی دهد. نکته دیگر اینکه اقتصاد سرمایه داری هنوز هم معارضانی دارد. پس از فروپاشی شوروی، رقبای دیگری مثل روسیه، چین، هند و... ازمیان کشورها و نیز جنبش های اجتماعی در برابر این کشورها، لزوما به دنبال ایجاد نظامی بر ضد سرمایه داری نیستند، اما نمی خواهند در بازار سرمایه داری همیشه مورد بهره کشی قرار گیرند و به دنبال استقلال و برابری در تصمیم گیری هستند. در بحثی که درباره موجودیت به عنوان عامل انضمامی امر سیاسی داشتیم، اشاره کردم حکومتی که امر سیاسی را سامان می دهد زمانی نسبت به موجودیت خودش احساس امنیت دارد که کانون تصمیم گیری و تصمیم سازی در درون خودش باشد یعنی بین تدوین و وضع قانون و اجرای قانون، تعارضی نباشد. همچنین همان طور که گفتم، در اینجا تفاوت های فرهنگی چندان اهمیت ندارد. برای مثال، عربستان سعودی با وجود تفاوت های ایدئولوژیکی فراوان و نظام ضددموکراتیکی که دارد چون در سرمایه داری جهانی ادغام شده، رهبری آمریکا را می پذیرد، مورد حمایت قرار می گیرد، ولی علیه دولتی نظیر دولت دکتر مصدق یا آلنده کودتا می کنند. حکومت بشار اسد با همین کارنامه درصورتی که بپذیرد در نظام جهانی ادغام شود، تبدیل به دوست می شود و دشمنی با او خاتمه می یابد. با توجه به تحول دورانی، به نظر می رسد حمایت از رژیم هایی نظیر عربستان سعودی مقطعی و برای اهداف کوتاه مدت است. دست کم بخش بزرگی از طبقات حاکم در غرب ترجیح می دهند جهان تحت سلطه آنها از نوع سرمایه داری نولیبرال باشد. در چنین شرایطی برای کاهش خشونت چه می توان کرد؟ امروز دیگر غرب نمی تواند به سهولت دوران استعمار کلاسیک، دست به حمله مستقیم نظامی بزند. در هر کشوری وجود حکومت دموکراتیک، مردمی و شفاف و رسانه ها و احزاب آزاد، به تنهایی یک دفاع نیرومند و پیشگیرانه در برابر تهاجم نظامی آشکار از خارج به شمار می روند، زیرا درحال حاضر برای قدرت های سلطه جو بسیار دشوار است بدون جلب موافقت صریح یا ضمنی متحدان خود و بهره مندی قابل قبولی از حمایت افکارعمومی، با کشوری با آن ویژگی ها وارد جنگ شوند و برای این کار نیازمند دلایل و بهانه هایی هستند که اقدامشان را مشروع جلوه دهد. حکومت های دموکراتیک این بهانه قانونی را دست نظام سرمایه داری نمی دهند. برای مثال، حکومت دکتر مصدق چون کاملا دموکراتیک بود به هیچ وجه نتوانستند با حمله نظامی از بیرون آن را ساقط کنند. درحالی که دولت انگلستان تمایل زیادی به این کار داشت. مشکل زمانی آغاز می شود که افراد یا گروه های در قدرت برای باقی ماندن بر مسند خود به جای تلاش برای جلب اعتماد مردم از طریق خدمت به کشور و ملت با قواعد دموکراتیک در تعارض قرار می گیرند. بنابراین معتقدم دموکراسی بر پایه پذیرش تفاوت ها، بهترین راهکار است. صلح و همزیستی ملازم با نفی هر نوع اختلاف و تکثر فرهنگی و ایدئولوژیکی نیست، زیرا چنین وضعیتی تقریبا ناممکن است. در اکثر جوامع بشری، مردم توانسته اند با وجود تفاوت های قومی و فرهنگی و دینی قرن ها در کنار هم به سر برده و دوستی، همکاری و همزیستی داشته باشند. نمونه برجسته از این همزیستی صلح آمیز درعین تکثر فرهنگی و قومی و نژادی را در ایران و سراسر دنیای اسلام برای قرن ها شاهد بوده ایم؛ در ادواری که مردم در شرایط نسبتا امن و به لحاظ فکری و فرهنگی، آزاد می زیستند و از هجوم ها و مزاحمت های قدرت های مداخله جو و استیلاطلب در امان بودند. آنها اختلافات خود را ضمن تعامل و گفت وگو و براساس انصاف و پذیرش حقوق و مسئولیت برابر و متقابل، صلح جویانه فیصله می بخشیدند. برای خاتمه دادن به مخاصمات کنونی و فروکش کردن بحران مهاجرت نیز باید اولا، قدرت های بزرگ جهانی به مداخلات خود در منطقه خاتمه دهند و از کمک تسلیحاتی به طرف های درگیر خودداری کنند. ثانیا دولت های منطقه نیز به نوبه خود به مداخلات در امور داخلی یکدیگر و کمک نظامی و تسلیحاتی به طرف های درگیر پایان دهند. ثالثا، حکومت های منطقه با مردم خود از در آشتی وارد شده، حقوق انسانی آنان را به رسمیت بشناسند و مشارکت آزاد و دموکراتیک آنان را در نظام تصمیم گیری و اداره امور کشورشان بپذیرند. رابعا با پذیرش اصل گریزناپذیر حل اختلافات از طریق تعامل و گفت وگوی انتقادی، مذاکرات برای رسیدن به توافق روی مسائل مشترک و مورد اختلاف را بین خود و براساس حقوق و مسئولیت برابر و انصاف و عدالت آغاز کنند. خامسا طبق رهنمود قرآنی، ضمن همکاری در برنامه های مشترک توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، در مواجهه با تفاوت های فرهنگی و دینی و ایدئولوژیک، به جای ستیز و دشمنی، در پیش گرفتن کارآمدترین روش ها و نظام ارزش ها برای تحقق توسعه انسانی، دموکراسی، عدالت اجتماعی و توسعه علمی و فرهنگی و انجام هر عملی که متضمن خیر عموم انسان هاست، از یکدیگر سبقت جویند. وظیفه کشورهای منطقه دربرابر وضعیت مهاجران سوری و خشونتی که به آنها روا می شود، چیست؟ آنچه فوریت دارد پذیرش تعداد هرچه بیشتر پناه جو با رعایت همه ملاحظات انسانی است. فوریت بعدی توافق دسته جمعی سر توقف فوری و بدون قیدوشرط مخاصمات و تلاش برای فراهم کردن مقدمات شروع مذاکرات صلح است. اراده انجام این اقدام زمانی پدید می آید که همه طرف هایی که به طور مستقیم یا باواسطه درگیر نزاع هستند، باور کنند هیچ یک از آنها پیروز نهایی مخاصمات جاری نخواهند بود، بلکه برنده اصلی، قدرت های بزرگ سرمایه داری نولیبرال و رقیب و هم پالگی آنها هستند که تمام ذخایر ارزی شان را می دوشند و درمقابل به آنها اسلحه می فروشند تا یکدیگر را بکشند و مراقبند یک طرف آن قدر قوی نشود که بتواند جنگ را به سرعت و به نفع خود پایان دهد. آنگاه و بعد از آنکه همه آثار زندگی و تمدن و فرهنگ در این کشورها به ویرانی کشیده شد و پولی در خزانه باقی نماند تا صرف خرید اسلحه شود، وارد مذاکره می شوند و پس از رسیدن به توافق بر سر مناطق نفوذ و ترسیم نقشه جدید جغرافیای سیاسی منطقه و احیانا افزودن بر تعداد کشورهای ضعیف و خرد به جنگ پایان دهند. تغییر این چشم انداز مستلزم آن است که زمامداران کشورهای درگیر کمی هم به منافع ملی و سرنوشت دردناک مردم خود بیندیشند. از سروری طلبی دست بکشند و سیاست خارجی خود را براساس برابری و احترام به حق حاکمیت ملی یکدیگر و همکاری در توسعه اقتصادی، فرهنگی و حل مسالمت آمیز اختلافات فیمابین استوار و برای این منظور از مشی تعامل خلاق و گفت وگوی انتقادی پیروی کنند. بدیهی است اتخاذ سیاستی بر پایه صلح و برابری حقوق و داشتن مسئولیت مشترک در حل مسائل منطقه ای و بین المللی، منوط به پیش گرفتن همین سیاست یعنی برابری حقوق شهروندی و مشارکت و مسئولیت مشترک در اداره امور کشور در قبال همه مردم، صرف نظر از گرایش های قومی یا مذهبی و سیاسی آنان است. منبع: روزنامه شرق
شنبه ، ۱۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پویش]
[مشاهده در: www.puyesh.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 293]
-
گوناگون
پربازدیدترینها