واضح آرشیو وب فارسی:اعتماد: محمدابراهیم ترقی نژاد: معاون وزیر خارجه و نماینده ویژه رییس جمهوری روسیه روز گذشته اعلام کرد که گروه تماس بین المللی درباره سوریه متشکل از ایران، امریکا، عربستان سعودی، ترکیه، مصر و روسیه احتمالا در ماه اکتبر نشستی برای بررسی اوضاع سوریه برگزار خواهد کرد. این در حالی است که به نظر می رسد پس از دستیابی به توافق هسته ای میان ایران و شش قدرت جهانی، قدرت های برتر جهانی و منطقه ای عزم خویش را برای حل بحران سوریه جزم کرده اند و در همین راستا شاهد رایزنی های گسترده ایران برای حل این بحران هستیم. از دیگر سو، طرح ایران برای حل بحران سوریه در ماه های گذشته به روز رسانی شده است و مقامات تهران و مسکو مشورت های گسترده ای در این باره داشته اند. از طرفی، در هفته های اخیر بسیاری از مقامات کشورهای غربی از نقش ایران و روسیه برای حل و فصل بحران سوریه سخن گفته اند و از کشورمان برای حل این معضل درخواست همکاری داشته اند. در این باره با محمدعلی مهتدی، تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه گفت وگویی داشته ایم که این گفت وگو در ادامه می آید: آیا تشکیل یک گروه تماس بین المللی درباره سوریه متشکل از روسیه، ایران، امریکا، عربستان، ترکیه و مصر امکانپذیر است؟ حدود یک ماه پیش که ولید معلم وزیر امور خارجه سوریه به مسکو سفر کرده بود، ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در صحبت هایش گفت که ما قصد داریم در آینده گروهی را که شامل قدرت های فرامنطقه ای و منطقه ای که شامل ایران و عربستان هم می شود، تشکیل بدهیم. در آن زمان، وزیر امور خارجه سوریه خندید و گفت این کار بزرگی است و به معجزه شبیه است و هم اینک نیز عصر معجزه ها نیست ولی ظاهرا حرف آقای پوتین مبنایی داشت و او براساس زمینه ای حرف می زد. این زمینه، همین وضعیت نظامی است که امروز روسیه در سوریه ایجاد کرده است. هم اکنون مسکو مقادیر بسیار زیادی از تسلیحات و نیروهای نظامی را وارد سوریه کرده و بندر لاذقیه را تشکیل داده است تا هواپیماهای نظامی در آنجا فرود بیایند. این مساله همه را غافلگیر کرد. در ابتدا، امریکا و اسراییل اعتراض کردند ولی شاهد هستیم که کشورهای غربی پذیرفتند که مساله سوریه با حضور ایران و روسیه حل شود. به نظر می رسد این تحول جدید و ابتکارعمل روسیه معادلات را منطقه بهم زده است. هم اکنون تنها کشوری در این برابر این وضعیت تسلیم نشده و همچنان بر مواضع پیشین خود اصرار می کند، عربستان است، در حالی که مابقی کشورها این مساله را پذیرفته اند یا قانع شده اند؛ به عبارت دیگر، آنها چاره ای در برابر این اقدام انجام شده ندارند چراکه اقدام نظامی گسترده ای صورت گرفته و حتی خبرهایی منتشر شده که چین نیز به این مانور نظامی پیوسته است. در مجموع، این تحولات نظامی جدید موجب شده تا غرب و منطقه به این برسند که ایران و روسیه در مورد مساله سوریه بسیار جدی هستند. در ابتکار عمل روسیه در سوریه، ایران در کجا قرار دارد؟ به عبارت دیگر، تهران و مسکو در این باره هماهنگ هستند؟ بله؛ به طور حتم اقدام روس ها در هماهنگی با ایران است. در این مدت رایزنی ها و مشورت های گسترده ای میان مسوولان سیاسی دو کشور صورت گرفته و علاوه بر سفر رایزنی آقایان ظریف و امیرعبداللهیان، آنگونه که برخی رسانه های غربی منتشر کرده اند، برخی مسوولان نظامی ایران برای هماهنگی بیشتر به مسکو رفته و با مسوولان عالی روسیه دیدار داشته اند. به عبارت دیگر، هم اینک یک هماهنگی سیاسی و نظامی میان تهران و مسکو در این باره وجود دارد و کسانی که امید داشتند تا از طریق روش های نظامی، نظام سوریه سقوط کند یا این کشور تجزیه شود، به این رسیدند که این خواسته شان شدنی نیست. اظهارات مقامات غربی مبنی بر اینکه از تهران و مسکو درخواست کمک کرده اند نیز در همین چارچوب قابل تحلیل است؟ اظهارات مقامات کشورهای اروپایی و به خصوص اظهارات هفته گذشته خانم مرکل نشان می دهد که آنها به این رسیده اند که حل مساله سوریه با همکاری ایران و روسیه امکانپذیر است زیرا مساله سوریه برای اروپایی ها به شدت هزینه بر شده است. موج آوارگانی که به سمت اروپا سرازیر شده اند و هراس این کشورها از انتقال بحران از خاورمیانه به اروپا و بازگشت تروریست ها موجب شده تا آنها بپذیرند که مساله سوریه باید حل شود. نکته دیگر نیز آن است که آنها از نتیجه دادن روش های سابق ناامید شده اند و متوجه شده اند متحدان سوریه، این کشور را به حال خود وانمی گذارد. اظهارات جان کری در کمک خواستن از ایران نیز در همین چارچوب است؟ امریکایی ها در آغاز نسبت به این مساله ابراز ناامیدی کردند و با مسکو تماس گرفتند اما وقتی متوجه شدند که اقدام روس ها جدی است و تصمیم شان تغییرناپذیر است، موضع شان را تغییر داده و از هماهنگی و کمک ایران و روسیه سخن گفتند. یکی از نکته هایی را هم که جان کری در صحبت های خود گفت، این بود که بشار اسد لازم نیست فورا برود. این سخن باید یادمان باشد که آنها تا همین چندی پیش می گفتند بشار اسد باید برود، نمی توانند به ناگهان تغییر موضع داده و بگویند بماند. این حرف ها، حرف های دیپلماتیک است زیرا به ناگاه نمی توان 180 درجه تغییر موضع داد. اگر قرار است با تروریسم مقابله شود، این مقابله نیازمند نیروی نظامی است. زمانی امریکایی ها روی پیش مرگه های کرد حساب باز می کردند. سپس گفتند که نیروهای میانه رو را آموزش خواهند دادکه این امر در ترکیه و اردن صورت گرفت ولی پس از مدتی اینها به گروه های تروریستی پیوستند. تنها نیرویی که می تواند در برابر تروریسم تکفیری بایستد، فقط ارتش سوریه است و باید دیگران کمک کنند و این ارتش بدون بشار اسد فرومی پاشد، پس اگر می خواهند با تروریسم مقابله شود چاره ای جز استفاده از ارتش سوریه با هدایت بشاراسد نیست. آیا دستیابی به توافق هسته ای میان ایران و شش قدرت جهانی و حل یکی از مهم ترین معضلات بین المللی موجب ترغیب قدرت های جهانی برای استفاده از مدلی مانند مذاکرات هسته ای در خصوص سوریه شده است؟ می شود چنین برداشتی را داشت زیرا موفقیت مذاکرات هسته ای زمینه ای را ایجاد کرده است تا از این طریق هم ایران و هم دیگر قدرت های موثر در این مساله دور یک میز جمع شوند و به رایزنی بپردازند اما باید نکته ای را متذکر شوم مبنی بر اینکه در سال های گذشته، کشورهای غربی شامل 60 کشور به نام دوستان سوریه با هدف حل بحران سوریه و در واقع برای سقوط بشاراسد ائتلاف تشکیل دادند ولی پس از پنج سال این ائتلاف نتوانسته اقدام مثبتی را انجام دهد. هم اکنون این ائتلاف نتوانسته اقدامی جدی برای حل بحران سوریه انجام دهد، تشکیل یک ائتلاف با هدایت تهران و مسکو می تواند این بحران را به سمت حل و فصل هدایت کند. این 60 کشور دو اجلاس در ژنو تشکیل دادند ولی موفق نشدند زیرا ابتکارعمل در دست آنها نیست بلکه در دست دوستان واقعی سوریه یعنی ایران، روسیه و حزب الله است. در این مدت مسوولان امریکایی از ایران برای حل مساله سوریه درخواست کمک کرده اند ولی کشورمان اعلام کرده که در مسائل منطقه ای به صورت مستقیم رایزنی نخواهد کرد. آیا تشکیل چنین گروهی که هم ایران و هم امریکا در آن حضور دارد، این تابو یعنی رایزنی در مورد مسائل منطقه ای را خواهد شکست؟ متوجه باشیم که ایران به هیچ وجه تا به امروز مذاکرات دو جانبه ای در رابطه با سوریه با امریکا نداشته است. حضور در این گروه نیز نمی تواند تابوشکنی در این باره باشد زیرا همه کشورهایی که عزمی جدی برای مبارزه با تروریسم دارند، می توانند در این گروه حاضر شوند. با وجود گسترش اختلافات میان تهران و ریاض، آیا حضور ایران و عربستان می تواند منجر به رسیدن به نتیجه از سوی این گروه شود؟ تنها مخالف حل مساله به صورت واقعی و اصولی عربستان است هرچند که گفته اند حاضر به مبارزه با تروریسم در سوریه هستند ولی این مبارزه نیازمند پذیرش معادلات جدید است. اقدامات ویرانگر عربستان در طول سال های گذشته نتیجه ای نداشته و ریاض نمی تواند هنگامی که ایران و روسیه و غرب وارد برنامه ای برای حل بحران سوریه و مبارزه با تروریسم می شوند، همچنان به مخالفتش ادامه بدهد و ایستادگی داشته باشد. عربستان باید معادلات جدید را بپذیرد هرچند که این پذیرش برایش سخت است و برای همین است که اقدام سعودی ناشی از خشم و ناامیدی است. با این حال، روسیه می خواهد تمامی بازیگران موثر را گردهم جمع کند تا همه را اقناع کرده و همگی یک سیاست واحد اتخاذ کنند. در این باره تماس های ریاض و مسکو افزایش یافته و حتی تماس های اعلام نشده هم وجود دارد و شاید توانسته اند آنها را قانع کند. واکنش اسراییل چیست؟ رژیم اسراییل مانند عربستان تنها مخالفان این طرح هستند و همچنان می خواهند بشار اسد سقوط کند و در همین باره نیز در سال های گذشته هماهنگی هایی میان آنها صورت گرفته است. در همین چارچوب، نتانیاهو سفری به مسکو داشت تا روس ها را منصرف کند ولی فهمیده است که آنها جدی هستند و عقب نشینی نمی کنند ولی باید بگویم هم اسراییل و هم عربستان چاره ای جز پذیرش واقعیت ندارند. فکر می کنید در مذاکرات احتمالی خطوط قرمز ایران در این باره چه باشد؟ خطوط قرمز ایران و روسیه تا حدود بسیار زیادی شبیه هم هستند. خط قرمز ایران حفظ نظام سیاسی، عدم تجزیه این کشور و در اولویت بودن مبارزه با تروریسم برای همگان است. ایران معتقد است که بند اول هر طرح باید مبارزه با تروریسم باشد.
سه شنبه ، ۷مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اعتماد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]