واضح آرشیو وب فارسی:قدس آنلاین: گروه معارف/ طیبه اشرفی - به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت دهمین امام شیعیان حضرت امام علی النقی(ع) و با توجه به نقش هدایتگر ایشان در جامعه با وجود فشار و خفقان خلافت عباسی، ...با حجت الاسلام والمسلمین سیدهادی رفیعی پور علوی، مؤسس و مدیر مؤسسه پیام امام هادی(ع) درباره راهبرد ایشان در تبیین خط روشن امامت به گفت وگو پرداخته ایم که از نظر می گذرد: با توجه به تصریح تاریخ، امام هادی(ع) از نظر سیاسی در شرایط بسیار دشواری می زیسته اند، به گونه ای که در خفقان شدید و حصر خانگی بسر می بردند. با این شرایط حضرت(ع) چگونه توانستند مسأله امامت و ولایت را برای جامعه تشریح کرده و اقتدار اسلامی- شیعی را حفظ کنند؟ - دوران امامت حضرت هادی(ع) و فرزندشان امام عسکری(ع) دوران بسیار سخت و پرخفقانی بود، به گونه ای که اگر حکومت وقت احساس می کرد کسی محبت این دو امام(ع) را دارد، او را می کشت! حکومت به دلیل شهرت و محبوبیت بسیار نمی توانست امامان هادی و عسکری(ع) را به شهادت برساند از این رو؛ این دو امام(ع) را در شهری نظامی که محل عسکر و لشکر بوده محصور کرده بود و حتی رفت و آمدهایشان را محدود می کرد، به همین سبب به آنها عسکریین(ع) می گفتند. آن حضرات(ع) در اوج تدبیر و کیاست، خط امامت و ولایت را به حضرت حجت(عج) منتقل کردند، به گونه ای که شیعیان محفوظ بمانند و جان و مالشان هدر نرود. اصلی که در زندگانی امامین عسکریین(ع) چشمگیر بود و به شکوفایی رسید(هر چند در ائمه پیشین(ع) نیز وجود داشت)، اصل وکالت و نیابت بود، یعنی آنها به نُواب خود در شهرهای گوناگون وکالت و اختیار تام می دادند و این وکلای عالم و آگاه همچون عبدالعظیم حسنی(ع) در ری و احمدبن اسحاق قمی در قم هر یک در منطقه ای، شیعیان را هدایت می کردند و حضرت(ع) با روش بسیار مخفیانه ای اصول رهبری و حفظ کیان و پیشرفت شیعیان و محزون شدن دشمن را به آنها آموزش و آنها نیز به شیعه انتقال می دادند. جالب آنکه با وجود گستردگی دایره امامتِ حضرت هادی(ع) که از خراسان و ماوراءالنهر تا قم و خوزستان، عراق، شام، مصر، حجاز و یمن را شامل می شد، تمام شیعیان از رهنمودها و هدایت ایشان بهره می بردند. با توجه به آن شدت خفقان که حتی رفت و آمدهای امام هادی(ع) تحت نظر بود و شیعه در ابراز تولی و محبت باید تقیه می کرد، حضرت(ع) چه راهی را برای تبیین مسیر برحق امامت و ولایت در پیش گرفتند؟ - یکی از شیوه های امام هادی(ع) برای تقویت ولایت در جامعه اسلامی آموزش متون زیارات بود که این متون، اصول دین شامل توحید، نبوت، امامت، معاد و عدل را در بر می گرفت و مسایل مهمی را تصریح می کرد. بویژه در مسأله امام شناسی، ایشان در متون زیارات، شیعیان را به مقامات بلند امامت آشنا می کردند؛ مثال شاخص در این باره زیارت «جامعه کبیره» است که از نظر سند بسیار قوی است و کارشناسان و سندشناسان همچون علامه مجلسی صحت سند این زیارت را تأیید کرده اند، بنابراین، زیارت جامعه کبیره زیارتی قوی السند و در سطحی بالا از نظر امام شناسی و ولایت است. زیارت جامعه چطور خط ولایت و امامت را پیش چشمان مخاطب ترسیم می کند؟ - در این زیارت نخست سلامهایی به اهل بیت(ع) کرده و صفات آنها را بیان می کنیم. جالب آنکه در همان فراز نخست پس از سلام به اهل بیت(ع) -که آنها را معدن وحی و خزانه داران علم الهی می خوانیم- می گوییم: «شما ولی همه نعمتهای خدا هستید». در جمله بعد می گوییم: «تدبیر امور مردم در دست شماست» سپس می گوییم: «شما رکن شهرها هستید»، این یعنی اگر شهر و بلادی از امامت و ولایت معصوم(ع) دور باشد، گویی بر سراب استوار است! در قسمتی دیگر می گوییم: «خدا شما را امین قرار داده»، این یعنی شیعه با دید امانت، سیاست و ولایت به ائمه(ع) می نگرد. در قسمت سوم، حضرت هادی(ع) به ما آموزش می دهد که ما امامان(ع) را بالاترین ظرف و محل کرامات دانسته و به آنها می گوییم: «معرفت خدا را باید از شما بیاموزیم، برکات خدا در وجود شماست، شما معدن حکمت و دانش هستید، شما سرّ خدا را حس می کنید، شما کتاب خدا را حمل می کنید، شما اوصیا و ذریه رسول خدا(ص) هستید.» این تعابیر به زیبایی مقام امامت را تصویر می کند. در بخش چهارم سلامها، می گوییم امامان(ع) ما را به خدا رهنمون شده و به امر خدا عمل و ما را به پیروی از خدا دعوت می کنند؛ در بخش پنجم سلامها می گوییم: «سلام بر شما بزرگترین ولایت دارانی که خدا ولایت را به شما داده است.» در قسمت دیگری از این سلامها، ائمه(ع) را به عنوان اولی الامر، بقیه ا... و حزب ا... و نور و صراط خدا خطاب قرار داده و به آنها سلام می دهیم. امام هادی(ع) چه بابهای دیگری در زیارت «جامعه کبیره» گشوده اند؟ - پس از این قسمت، امام هادی(ع) با شهادت دادن، توحید، معاد و نبوت را به مردم آموزش می دهند و می فرمایند: «...من شهادت می دهم خدا یگانه است و جز او خدایی نیست؛ من شهادت می دهم پیامبر(ص) بنده برگزیده خداست؛ من شهادت می دهم شما پیشوایان رشد دهنده به جامعه و هدایت شده از سوی خدا هستید که معصومید و دارای کرامت بالا و مردم را به امر خدا پایدار و پیروز می کنید...». ایشان سپس به برخی ویژگی های ائمه(ع) اشاره می کنند، مانند اینکه شما ارکان توحید هستید و بعد برای آنکه شیعه آرامش داشته باشد بر اینکه امامشان تحت تأثیر هوای نفس قرار نمی گیرد، می فرمایند: «...ای ائمه معصوم(ع)! خدا شما را از هر اشتباه و گمراهی معصوم و مصون داشته است و شما را از فتنه هایی که گریبانگیر انسانها می شود، امنیت داده و شما را از ناپاکی ها پاک داشته است...». این یعنی شیعه، امام خود را طاهر و مصون از گناه می داند، ایشان به آیه تطهیر هم اشاره دارند. ایشان همچنین می فرمایند: «شما امامان در آن اوج و مرتبه بالایی هستید که هر کس از شما پیروی کند از خدا پیروی کرده است.» یعنی ولایت خدا را با ولایت اهل بیت(ع) آمیخته می دانند؛ برای همین است که وهابیت از ولایت می ترسد. مهم آنکه امام هادی(ع) اقامه عدالت جهانی و حکومت الهی را به دست امامان دانسته و می فرمایند: «یاری کردن من برای شما کاملا مهیاست.» این یعنی تحریک شیعه برای خودسازی در مسیر یاری امام(ع)، بنابر این، پیش از این بند می فرمایند: «قلب من تسلیم شما و فکرم تابع شماست... تا خدا دینش را با شما اقامه کند و شما را وسیله قرار دهد که عدل الهی را محقق کرده و شما را قدرت دهد که در زمین عدل و توحید را پیاده کنید». مروری بر فرازها نشان می دهد، امام هادی(ع) در فراز به فراز این زیارت، ولایت، محبت و خودسازی برای دولت کریمه مهدوی را آموزش می دهند و انسان با آن می خواهد در دولت مهدوی رجعت و در آن زیست کند؛ بنابراین، اقرار به امامت و ولایت بسیار جالب است. یکی از نکات مهم در این زیارت آن است که شیعه پنج بار می گوید: «جانم، پدر و مادرم فدای دوستی شما که با پیروی از شما و ولایت شما، خدا ما را به دینمان آگاه و فسادهای دنیا را از ما دور کرده است و با شما تفرقه ها از بین رفته است، به پیروی از شما نمازهای ما قبول است...»، یعنی ولایت رکن است و در پایان زائر برای آمرزش طلب شفاعت از ائمه(ع) می کند. ایشان در مجموع ولایت قوی و محکم و نفوذناپذیر امامان(ع)، عظمت آنها و ولایت بلافصل امیرمومنان(ع) پس از پیامبر(ص) را در این زیارت نشان داده اند و این، پیام مهم زیارت جامعه کبیره است. اشاره کردید به آنکه انشای زیارت راهبرد امام هادی(ع) برای تبیین مسیر ولایت است، آیا ایشان در این باره به زیارت جامعه بسنده کرده اند یا زیارات دیگری هم با این محور از سوی ایشان شده است؟ - برای شناخت بهتر امام هادی(ع) و بررسی ولایت از منظر ایشان می توان به زیارت آن حضرت(ع) از امیرمؤمنان(ع) در روز عید غدیر مراجعه کرد. امام هادی(ع) در این زیارت هفت مرتبه امیرمؤمنان(ع) را مولا خطاب می کنند و 10مرتبه با القاب زیبا به ایشان سلام می دهند و 13مرتبه به مقامات امیرمؤمنان(ع) شهادت می دهند. (باید توجه داشت شهادت بالاتر از سلام است، زیرا سلام تسلیم است و درود، اما شهادت در کنار تسلیم، بیان اعتقاد قلبی و ایمانی است.) بیش از 35 مرتبه آیات قرآن در این زیارت آمده که در مجموع بیش از 50 آیه را بصراحت و اشاره شامل می شود، از این رو اگر بخواهیم ولایت را خوب درک کنیم، این زیارت بهترین منبع و ملجأ است. امام هادی(ع) در یکی از سلامهای زیارت غدیریه می فرمایند: «...سلام بر تو ای دوست خدا و کسی که خدا تو را ولی مردم قرار داده است و سلام بر تو ای مولای مؤمنان... تو مولای من و همه مؤمنانی و تو بنده خدایی، اما ولی او و وصی رسول خدا هستی... نور تو خاموش شدنی نیست... مولای من! تو حجت بر بندگان و هدایت کننده به رشد و کمالی...». این زیارت تاریخ و حدیث را نیز مرور کرده و وصایت و ولایت بلافصلِ امیرمؤمنان(ع) را با سند و مدرک قرآنی و تاریخ اسلام اثبات می کند.
دوشنبه ، ۶مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: قدس آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]