واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: شرح حال عبدالقادر مراغي، معلم ثالث
فرهنگي
مراغه، عبدالقادر پسر غيبي حافظ مراغي ملقب به حافظ ، گوينده و نظام الدين و مشهور به ابن غيبي يا حافظ المراغي و يا عبدالقادرگوينده در سال ۷۶۸هجري - شمسي در شهر مراغه ديده به جهان گشود.
وي در چهار سالگي به مكتب رفته، در هشت سالگي قرآن كريم را حفظ كرد و در ۱۰سالگي از تحصيل صرف، نحو، معاني و بيان فراغت حاصل كرده است.
وي را عالم به علوم متداول زمان، داراي طبع شعر، استاد خوشنويسي ، تصويرگري ماهر، موسيقيدان ، نوازنده عود و كاست و آخرين نظريه پرداز موسيقي كلاسيك شرق دانسته اند.
عبدالقادر مراغي سازنده تصنيفهاي دشت ارژان و ادوار پنج گانه و در ساختن تصنيف استاد بوده و برخي از آهنگهاي وي هنوز هم به نامهاي كيار يا قبار در بين تركها متداول است.
عبدالقادر اقلام سته، محقق ريحان، ثلث، نسخ ، رقاع و توقيع را به مرتبه اعلي دانسته و نوشته است.
وي با آنكه اهل مراغه بوده و تركي ميدانست كتابهاي خود را به زبان فارسي نوشته و از اين راه خدمتي بس بزرگ به زبان ، ادب و هنر فارسي انجام داده است.
نمونههاي اشعار فارسي و تركي عبدالقادر در مقاصد الالحان و بعضي از كتاب هاي وي آمده كه در آنها عبدالقادر تخلص نموده است.
كتاب شرح الادوار وي كه توضيحي بر الادوار صفيالدين ارموي است، بسيار شناخته شده بوده ولي اثر مهم و پرمحتواي او مقاصدالالحان آخرين متن علمي و پايهاي موسيقي نظري به شمار ميرود.
كتابهاي او عمدتا درنسخههاي نفيس در كتابخانههاي مهمي چون نور عثمانيه در تركيه، اسكندريه در مصر و آستان قدس رضوي در ايران نگهداري مي شود.
مقاصدالالحان ۱۲فصل و دو پيوست دارد و از كتابهاي خواندني مهم در موسيقي نظري ايران به حساب ميآيد.
جامع الالحان و كنزالالحان كه در شرايط فعلي حتي نسخهاي از آن در دست نيست ، از ديگر اثار وي ميباشد.
نورالدين عبدالرحمن و نظامالدين عبدالرحيم دو فرزند عبدالقادر مراغي هستند كه در جامع الالحان از آنها ياد شده است.
فرزند سوم مراغي ، عبدالعزيز مولف نقاوه الادوار ، سهم بيشتري از ديگر برادران در موسيقي داشته است.
نوه عبدالقادر مراغي و پسر عبدالعزيز به نام محمود يا محمد نيز نويسنده مقاصدالادوار است.
عبدالقادر مراغي به قول دولت شاه سمرقندي يكي از چهار هنرمند برجسته در پايتخت شاهرخ بوده كه در ربع مسكون به روزگار خود نظير نداشته است.
تسلط مراغي در نوازندگي بربت يا عود مورد تحسين قرار گرفته و آهنگ هايش گرچه هنوز به طور كامل به دست نيامده ولي اندكي از آنها تا حد موجود توسط بعضي از موسيقي دانان به اجرا درآمده است.
مطالعه عميق در آثار پيشينيان و نقد و بررسي اقوال و آراي بزرگاني چون فارابي، پورسينا، صفيالدين ارموي ، قطبالدين شيرازي از يك طرف و تسلط وي در عمل به موسيقي و خوانندگي از ويژگيهاي او به شمار ميرود.
مراغي تنها اطلاع داشتن از قواعد نظري يا عملي در موسيقي را كافي ندانسته بلكه از ديدگاه او هنرمند بايد در عمل به موسيقي نيز توانا باشد.
مراغي خود را بهره مند از تعليمات پدرش غيبي دانسته كه از كودكي وي را مورد تعليم و تربيت قرار داده و به مجالس برده است.
پدري كه به گفته خود عبدالقادر مراغي به حال او التفات تمام داشته و مايل بوده تا عبدالقادر نغمات طيبه ي قرآن را با آگاهي تمام و به لحن خوش بخواند.
از بركات همين آگاهي بعدها درحالي كه فاصلهاي با مرگ نداشت در محدوده اي كه امير تيمور صداي او را بشنود، سورهاي از قرآن را با صداي بلند خواند و امير تيمور كه تحت تاثير قرار گرفته بود، از گناهش درگذشت.
تصانيف مراغي بيش از هرجا در آثار خود او مشهود است، هر چند كه تعداد آهنگهاي او بيشتر از آنچه ملاحظه ميشود، بوده است.
عبدالقادر در آثارش مانند مقاصدالالحان بعضي از آثارش را معرفي نموده ليكن بسياري از آثارش را به كتاب ديگرش كنزالالحان ارجاع داده و به قول خودش بسياري از آهنگهايش را در آن ماخذ به خط موسيقي نگاشته است.
دوران زندگي عبدالقادر مقارن با دوره پرآشوب تاريخ ايران، جنگ و ستيزهاي آل جلاير، يورشهاي امير تيمور و حوادث پيچيده و نابسامانيهاي بعد از تيمور بوده و وي را ناگزير از جابجاييهاي بسيار در طول زندگيش كرده است.
استاد عبدالقادر مراغي در سال ۸۳۸هجري قمري در شهر هرات به واسطه عارضه طاعون آهنگ سفر آخرت كرد و در همانجا مدفون شد.
دوشنبه 6 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 299]