واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: قطب کشاورزي کشوربه تهديد تبديل مي شود
در ميان دشت هاي ايران، دشت قزوين واقع در استان قزوين با داشتن قدمت تاريخي و پتانسيل هاي بسيار در حوزه کشاورزي و اقتصادي، همواره مورد توجه باستان شناسان ايراني و خارجي قرار گرفته تا آنجا که نام نگين دشت هاي ايران را براي اين منطقه برگزيده اند و معتقدند تمدن کشاورزی جهان از دشت قزوین آغاز و سپس به شرق و قلب فلات ایران و دیگر نقاط جهان گسترش یافته است.
نویسنده : مريم احمدي
ازسالهاي دور اين دشت بستر منابع آب زيرزميني بسيار بوده که در کنار بهره مندي آن از خاک مناسب دشت قزوين را به يکي از قطب هاي کشاورزي منطقه تبديل کرده است. با اين حال چندي است اين منطقه هم از گزند خشکسالي هاي اخير در امان نمانده و حالا خود به تهديدي براي منطقه تبديل شده است.*****از سالها پيش به دليل بالابودن سطح منابع آب زيرزميني در دشت قزوين، اين منطقه جايگاهي براي توليد بيش از پنج درصد محصولات کشاورزي کشور بوده و هرسال نيز بر کميت و کيفيت محصولات کشاورزي توليدي در اين دشت افزوده مي شد، تا اينکه بالاخره کاهش شديد سطح منابع آبي و کمبود بارش و در پي آن بروز خشکسالي تلنگري به فعالان حوزه کشاورزي در اين منطقه زد و بالاخره زنگ هشدار به صدا در آمد. تا يکي دو سال گذشته کشاورزان بي وقفه و بدون هيچ ملاحظه اي از منابع آبي اين دشت براي توليدات کشاورزي خود بهره مي بردند و روز به روز بر تعداد چاه هاي مجاز و غير مجاز منطقه افزوده مي شد . اما حالا ديگر نه تنها خبري از منابع غني آبي نيست بلکه بنا به اعلام کارشناسان، در اثر خشکسالي دشت قزوين تا چند وقت ديگربه تهديدي براي منطقه تبديل شده و بستري براي توليد ريزگزدها خواهد شد. چندي پيش معاون سازمان جنگلها در امور مراتع، بیابان و آبخیزداری کشور با بيان اينکه دشت قزوین در مرحله تولید ریزگرد قرار دارد اعلام کرد: به دلیل تغییرات اقلیمی، خشکسالی و عدم مدیریت منابع آب و سرزمینی، چهره دشت و مراتع به شدت تغییر یافته و بیابان زایی به شکلهای مختلف در این منطقه مشاهده میشود.پرویز گرشاسبی با بيان اينکه بیابانی شدن دشت قزوین و دشت شهریار سبب تولید ریزگردها در منطقه خواهد شد افزود: دشت قزوین یکی از حساسترین کانونهای پیداش ریزگرد در کنار دشت شهریار است.وي با اشاره به اینکه طرح مطالعاتی و تدوین جلوگیری از بیابانی شدن دشت قزوین در دست مطالعه است، ادامه داد: تلاش ما این است تا چند سال آینده با پایان گرفتن مطالعات با استفاده از ظرفیتهای منطقه و فراهم شدن اعتبارات دولتی گامی مهم در راستای بیابانزدایی در کشور برداشته شود.اثرات بي توجهي به برداشت مازادشايد اگر هشدارها در مورد افت شديد آب هاي زيرزميني چند سال زودتر بيان مي شد اهالي منطقه و استان هاي مجاور نسبت به برداشت و حفر چاه براي مصارف کشاورزي احتياط بيشتري مي کردند اما متاسفانه بدون توجه به محئدوديت هاي موجود و شرايط جوي بدون هيچ ملاحظه اي از سفره هاي زيرزميني اين دشت برداشت شد. بنابه اعلام مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین سالانه بیش از دو میلیارد و 860 میلیون مترمکعب آب به صورت سطحی و زیرزمینی در استان بهره برداری می شود که دو میلیارد مترمکعب آب زیرزمینی از چاه، چشمه و قنات تامین می شود و 860 میلیون هکتار آن سطحی است و متسفانه در حال حاضر 250 میلیون مترمکعب مازاد برداشت در دشت قزوین وجود دارد و تداوم اين روند آينده نگران کننده اي را براي منطقه ترسيم مي کند. حمید قزوینی افزود: ارزیابی کارشناسان شرکت آب منطقه ای نشان می دهد سالانه شاهد 90 سانتیمتر افت سطح آب در دشت قزوین هستیم که تداوم این روند غیرقابل جبران است و صدمات سنگینی بر کیفیت و کمیت آب منطقه وارد می کند و آسیبهایی مانند فرونشست زمین را موجب خواهد شد! اين در حالي است که اصلاح این روند هم هزینه های بسیار سنگیني در پي دارد و شايد از توان مسئولان مربوطه هم خارج باشد!به جز مشکلاتي که دراثر بي آبي دامن قطب کشاورزي کشور را مي گيرد از جمله اثرات مخرب برداشت بي رويه از منابع آبي دشت قزوين فرونشست زمين است که سبب نگراني مردم و مسئولان منطقه شده است. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای قزوین دراين خصوص نيز مي گويد: تداوم افت 90 سانتیمتری تا 1.5 متری در برخی مناطق دشت مانند بوئین زهرا موجب فرونشست زمین و لوله زایی چاهها شده که در روستاها این پدیده ها دیده می شود که آب سفره ها هم تخلیه شده و تراکم دانه بندی در سفره ایجاد می شود که در صورت بروز این مشکل دیگر حتی با تغذیه مصنوعی هم قادر به تزریق و برگشت آب نخواهیم بود و شوری آب در اراضی هم افزایش می یابد.در حال حاضر در حاشیه مرکزی دشت قزوين به سمت بوئین زهرا با ميزان سالانه پنج تا شش سانتیمتر در برخی نقاط بیشترین فرونشست زمین دیده می شود . مسئله اي که در صورت تداوم خسارات جبران ناپذيري را بر جاي خواهد گذاشت. اگرچه طي يکي دوسال گذشته اقداماتي چون جلوگيري از فعاليت چاه هاي غيرمجاز و نظارت بر برداشت منابع آبي براي مصارف کشاورزي صورت گرفته است اما اين مي توان گفت رفع اين مشکل در گرو انجام برنامه ريزي هاي دقيق تر و کارشناسانه و البته توجه بيشتر مسئولان کشوري و دولتي به اين مورد است. ***
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۳۱ شهريور ۱۳۹۴ - ۱۶:۰۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]