واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: گران فروشی در بازار انحصاری و رانتی روغن تهران - ایرنا- روزنامه خراسان روز یکشنبه در یادداشتی نوشت: بعد از مجادله لفظی وزیرجهاد کشاورزی با صنایع روغنی به خاطر تلاش برای افزایش قیمت، بحث های مختلفی در خصوص رانت ها و رابطه ها و انحصار واردات روغن مطرح شد. اما آنچه برای مردم مهم است، قیمت این ماده خوراکی ضروری است.
این یادداشت در ادامه می افزاید: صنایع روغنی درخواست افزایش قیمت داده اند و وزارت جهاد کشاورزی هم افزایش قیمت را منوط به افزایش قیمت های جهانی کرده است. در ادامه با بررسی دقیق تر صنعت روغن کشور، این موضوع را بیشتر بررسی خواهیم کرد.* روغن از کجا به سر سفره ما می رسد؟هر ایرانی در سال حدود 20 کیلوگرم روغن مصرف می کند. این میزان روغن یا توسط کارخانه های روغن کشی تامین می شود و یا با تصفیه روغن خام وارداتی. واحدهای روغن کشی حدود یک میلیون تن انواع دانه های روغنی را وارد می کنند و حدود 0.5 میلیون تن هم از کشاورزان داخلی می خرند و نهایتا حدود 40 درصد روغن موردنیاز مردم را تامین می کنند.60 درصد باقیمانده را کارخانه های تصفیه روغن خام تامین می کنندلذا اثر بیشتری بر بازار و تعیین قیمت دارند.* کاهش 20 درصدی قیمت های جهانیطی دو سال اخیر به دلیل کاهش تقاضا و کاهش قیمت جهانی نفت، قیمت های جهانی مواد غذایی کاهش قابل توجهی را تجربه کرد. در این شرایط قیمت روغن خام هم حدود 20 درصد کاهش پیدا کرد. با توجه به نمودار زیر که زنجیره ارزش تولید روغن از روغن خام را نشان می دهد، می توان دریافت سهم روغن خام از هزینه های تولید روغن بسیار زیاد و حدود 60 درصد است. در این شرایط با کاهش 20 درصدی قیمت روغن خام حدود 12 درصد از هزینه های تولید روغن کاهش می یابد. از سویی طی دو سال اخیر ارزش دلار هم تغییرات چندانی نداشته و حتی اندکی کاهش یافته است لذا هزینه واردات روغن خام از این جهت هم اندکی کاهش یافته است. البته طی دو سال اخیر، هزینه های نیروی کار، حدود 25 درصد و هزینه انرژی هم حدود 25 درصد افزایش یافته است که با توجه به سهم 11 درصدی این دو نهاده، حدود 4 درصد بر هزینه ها افزوده می گردد که بسیار کمتر از کاهش 12 درصدی به خاطر کاهش قیمت روغن خام است. لذا دلیلی برای افزایش قیمت ملاحظه نمی شود.* تخفیف های فروشندگان، دامپینگ و دم خروسی که پیداست!در حالی که صنایع غذایی درخواست افزایش قیمت خود را به ستاد تنظیم بازار فرستاده اند، اخبار متعددی در خصوص تخفیف های قیمتی و دامپینگ توسط فروشندگان روغن به گوش می رسد. دامپینگ فرآیندی است که طی آن یک شرکت قیمت محصولات خود را کاهش می دهد تا سهم بیشتری از بازار به دست آورد.در این رابطه، چندی پیش، احمد توکلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: بنده مطلع هستم که برخی از شرکت های بزرگ روغن دامپینگی در بازار انجام داده اند. اگرچه صنایع روغن از حذف ارز مرجع برای واردات روغن در نیمه دوم سال 92 گله مند هستند اما در صورتی که با این اقدام دچار ضرر شده اند، تخفیف ها و دامپینگ برخی شرکت ها را چگونه توجیه می کنند.البته باید بین تولیدکنندگان مختلف تفاوت قائل شد چرا که کارخانه های روغن کشی کمتر مشمول کاهش قیمت جهانی شده اند.اینجاست که یکی از مشکلات نظام بازار بروز می کند و دولت برای مبارزه با انحصار، دامپینگ و البته حمایت از تولید و اشتغال داخلی باید ورود کند.* دولت چه کند و چه نکند؟اولین کاری که دولت باید انجام دهد حذف رانت برخی واردکنندگان روغن خام و ایجاد فضای سالم رقابتی است تا زمینه انحصار و دامپینگ و ضربه به اقتصاد مردم و تولیدکنندگان از بین برود. متاسفانه نهادهای مسئول (دولت و شورای رقابت) علاوه بر اینکه در زمینه مبارزه با انحصار اقدام مثبتی نداشته اند بلکه شائبه هایی در خصوص اعطای رانت توسط شرکت بازرگانی دولتی به برخی واردکنندگان وجود دارد. از سوی دیگر چرخش سیاست ها طی سال های گذشته (گاهی توجه و حمایت از مصرف کنندگان و تلاش برای واردات ارزان و گاهی حمایت از تولید داخل دانه های روغنی و سخت گیری بر واردات) باعث ایجاد نقص های بزرگی در صنعت روغن شده است. هم اکنون کارخانه های روغن کشی با حدود 12 درصد ظرفیت اسمی خود فعالیت می کنند چرا که در دوران (برنامه سوم توسعه) قرار شد برای حمایت از اشتغال در کشور، واردات روغن خام به حداقل رسیده و روغن موردنیاز کشور با تولید یا واردات دانه های روغنی تامین شود. اما در سال های بعد استراتژی حمایت از مصرف کننده، درها را بر واردات روغن خام گشود و علاوه بر بیکارکردن کارخانه های روغن کشی، تولید داخلی دانه های روغنی را هم با رکود مواجه کرد.* مردم چه کنند؟اما در این شرایط مردم هم نباید بی تفاوت باشند و منتظر این باشند که روغن گران یا ارزان شود. اولین اقدام مردم این است که از دولت مطالبات درست داشته باشند. مثلا اگر دولتی با نقض سیاست های پیشین و به قیمت از بین بردن تولید داخل و افزایش واردات، قیمت کالایی را ثابت نگه داشت یا کاهش داد نباید مورد تحسین مردم قرار گیرد بلکه دولت محبوب مردم باید دولتی باشد که منافع بلندمدت مردم کشور را در نظر بگیرد نه اینکه دولتی تشویق شود که به فکر جذب رای مردم با فریب کاری و سیاست های کوتاه مدت مضر باشد. دیگر این که با توجه به سرانه مصرف دوبرابری روغن در ایران نسبت به جهان، مصرف بی رویه این کالا نه تنها به سلامتی آسیب می زند بلکه باعث نیاز کشور به واردات روغن خام و حضور دلالان و سودجویان و میدان داری آنها می گردد.امید است تنظیم مصرف در کنار مطالبه درست و تنظیم رفتار دولت ها، حاشیه ها و مجادله ها را از تامین غذای مردم دور کند و باعث رفاه بیشتر مردم کشورمان گردد.* منبع: روزنامه خراسان** اول ** 1337
22/06/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 58]