محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826007558
ایران و عضویت دائم هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
ایران و عضویت دائم هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای
پاکستان پس از 9 سال و هند نیز پس از 5 سال درخواست، در آخرین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در اوفا، پایتخت باشقیرستان روسیه، به عضویت دائم در این سازمان درآمدند تا شمار اعضای دائم آن به 8 عضو افزایش و شمار اعضای ناظر به 3 عضو کاهش یابد. عضویت دائم هند و پاکستان میتواند برای سازمان همکاری شانگهای مزایا و معایبی به دنبال داشته باشد.
سازمان همکاری شانگهای که در سال 2001 جانشین پیمان شانگهای 5 شد، متشکل از کشورهای روسیه، چین، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان به عنوان شش کشور دارای عضویت دائمی بود. مغولستان در سال 2004، کشورهای هند و پاکستان به همراه جمهوری اسلامی ایران از سال 2005 و کشور افغانستان نیز در سال 2012 به عنوان اعضای ناظر سازمان همکاری شانگهای پذیرفته شدند. پاکستان در سال 2006، جمهوری اسلامی ایران در سال 2007 و هندوستان در سال 2010 درخواست عضویت دائم در این سازمان را ارائه کردند که در نهایت درخواست دو کشور هند و پاکستان در اجلاس تیرماه 1394 در نشست سران سازمان در «اوفا»، پایتخت باشقیرستان روسیه، پذیرفته شد. پس از این اتفاق و همچنین جمع‌بندی مذاکرات هستهای ایران با 1+5 گمانهزنی درباره تغییر جایگاه جمهوری اسلامی ایران از عضئویت ناظر به دائم در این سازمان افزایش یافت. در نوشتار پیش رو، ضمن بررسی مزایا و معایب عضویت دائم هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای، شروط تغییر عضویت جمهوری اسلامی ایران به دائم و پیامدهای این تغییر احتمالی جایگاه مورد بررسی قرار میگیرد. مزایا و معایب عضویت دائم هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای پاکستان پس از 9 سال و هند نیز پس از 5 سال درخواست، در آخرین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در اوفا، پایتخت باشقیرستان روسیه، به عضویت دائم در این سازمان درآمدند تا شمار اعضای دائم آن به 8 عضو افزایش و شمار اعضای ناظر به 3 عضو کاهش یابد. عضویت دائم هند و پاکستان میتواند برای سازمان همکاری شانگهای مزایا و معایبی به دنبال داشته باشد که برخی از مهمترین آن عبارتند از: الف: مزیتها مزیتهای عضویت دائم هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای را میتوان در محورهای زیر بیان کرد (Lukin, 2015: 3-5): 1- عضویت هند و پاکستان به عنوان دو قدرت هستهای میتواند سازمان را قدرتمندتر کرده و نفوذ آنرا افزایش دهد و موضع جهانی سازمان همکاری شانگهای و برد ژئوپلیتیکی آنرا تقویت کند. 2- تغییر وضعیت هند و پاکستان و احتمالاً ایران در آینده به معنای این است که سازمان همکاری شانگهای همه قدرتهای غیرغربی اوراسیا را در خود جای داده است. به این ترتیب، سازمان همکاری شانگهای با اعضای جدید خود میتواند زمینه ایجاد جهان چندقطبی را فراهم کند. 3- عضویت دائم هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای میتواند جغرافیای طبیعی و انسانی این سازمان و در نتیجه بازار اقتصادی آنرا تقویت کند. هند با 3.287.263 کیلومترمربع مساحت و بیش از یک میلیارد و دویست میلیون نفر جمعیت و پاکستان نیز با 796 هزار کیلومترمربع مساحت و بیش از 196 میلیون نفر جمعیت توان انسانی و همچنین حوزه جغرافیایی سازمان را تقویت میکنند. 4- عضویت هند و پاکستان به عنوان دو قدرت هستهای در سازمان همکاری شانگهای میتواند سبب تقویت توانمندی دفاعی و همچنین افزایش کیفیت و کمیت مانورهای نظامی این سازمان شود. تغییر وضعیت هند و پاکستان و احتمالاً ایران در آینده به معنای این است که سازمان همکاری شانگهای همه قدرتهای غیرغربی اوراسیا را در خود جای داده است. به این ترتیب، سازمان همکاری شانگهای با اعضای جدید خود میتواند زمینه ایجاد جهان چندقطبی را فراهم کند. ب: معایب عضویت دائم هند و پاکستان علاوه بر مزایا، معایبی نیز برای سازمان همکاری شانگهای دارد که برخی از مهمترین این معایب عبارتند از: 1- تقویت ساختار دوقطبی در شانگهای تا پیش از عضویت دائم هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای یکی از مهمترین مشکلات این سازمان، حاکم بودن شرایط دوقطبی و رقابت میان روسیه و چین بود که عضویت همزمان هند و پاکستان نیز این شرایط را آشکار ساخته و درعین‌حال تقویت خواهد کرد. چین و ازبکستان از حامیان اصلی عضویت پاکستان و روسیه نیز حامی اصلی پیوستن هند به سازمان همکاری شانگهای بود زیرا با وجود اختلافهای مرزی میان هند و چین، روسیه عضویت هند را برای ایجاد موازنه در مقابل چین یک ضرورت میداند. (Berdibaevich and Others, 2015: 8) 2- افزایش مشکلات درونی سازمان با توجه به اینکه هند و پاکستان روابط پیچیدهای دارند و حتی درگیریهای نظامی نیز میان این دو کشور بارها رخ داده است، عضویت این دو کشور میتواند مشکلات درون سازمان را افزایش داده و بر عدم تقارن کنونی در سازمان همکاری شانگهای بیفزاید. 3- نقض اساسنامه شانگهای در پذیرش عضویت دائم با توجه به اختلافهای زیادی که میان دو کشور هند و پاکستان وجود دارد که حتی به درگیریهای نظامی نیز میانجامد، عضویت دائم این دو کشور در سازمان به منزله نقض شرط مهم اساسنامه سازمان و سند مربوط به حقوق عضویت سال 2010 است. زیرا نداشتن درگیری نظامی میان کشورهای عضو یکی از شروط عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای است. جمهوری اسلامی ایران و عضویت احتمالی دائمی در سازمان همکاری شانگهای جمهوری اسلامی ایران نیز مانند هند و پاکستان در سال 2005 به عضویت ناظر در سازمان همکاری شانگهای پذیرفته شد. مهمترین مانع عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در شانگهای که قرار داشتن تحت فصل هفتم منشور ملل متحد بود، با جمع بندی مذاکرات هستهای تیر 1394 میان ایران و 1+5 و صدور قطعنامه 22 31 شورای امنیت رفع شد. با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران از سال 2007 تاکنون درخواست عضویت دائم در این سازمان داده، اکنون احتمالات و مزایا و معایب عضویت دائمی احتمالی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان مطرح است. عضویت احتمالی دائمی جمهوری اسلامی ایران در شانگهای عضویت دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای به سه عامل نقش آمریکا، سیاست روسیه و چین نیز بستگی دارد. اگرچه آمریکا عضو سازمان همکاری شانگهای نیست اما این کشور بر اعضای آسیای مرکزی سازمان به خصوص ازبکستان و قرقیزستان نفوذ زیادی دارد. حضور یافتن ازبکستان در تنها یک مانور از هشت مانور نظامی سازمان همکاری شانگهای و غیبت آن در هفت مانور دیگر متأثر از رابطه این کشور با آمریکا است. از سوی دیگر، آمریکا در قرقیزستان پایگاه نظامی دارد و واشنگتن بر این کشور نفوذ زیادی اعمال میکند. درعین‌حال، روسیه و چین هم با وجود اینکه جهان چندقطبی را هدف مهم خود اعلام میکنند اما خواهان همکاری و روابط سازنده با آمریکا هستند و شانگهای را نهادی ضد ناتو یا ضد غرب نمیدانند. زیرا معتقد هستند مواجهه با آمریکا میتواند سبب بیثباتسازی منطقه شود و بیثباتی نیز مانع مهم حل مسائل امنیتی و تقویت همکاریهای اقتصادی است. با توجه به جمع بندی مذاکرات هستهای تیر 1394 میان جمهوری اسلامی ایران و 1+5 و کاهش احتمالی تنش میان ایران و غرب، احتمال کارشکنی آمریکا و تأثیر منفی غیرمستقیم آن بر عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای کاهش مییابد. سیاست چین تا پیش از عضویت دائم هند و پاکستان، مخالفت غیررسمی با پذیرش اعضای جدید بود. زیرا پکن بر این باور بود که سازمان شانگهای سازمانی نسبتاً جوان است و پذیرش عضویت یک کشور بزرگ در این سازمان نوعی «غارت سازمانی» ایجاد میکند و مکانیسم تصمیمسازی در سازمان را نیز پیچیدهتر خواهد کرد. این دلیل و مخالفت چین مربوط به قبل از عضویت هند در سازمان بود زیرا چین بر این باور بود که عضویت هند میتواند نفوذ آن در سازمان و در میان اعضای آسیای مرکزی را افزایش دهد. (Lukin, 2015: 2) عضویت دائم هند و پاکستان که در نشست اوفا در جولای 2015 رخ داد، به منزله انعطاف چین در پذیرش اعضای جدید به خصوص جمهوری اسلامی ایران و تعدیل سیاست گذشته است. درعین‌حال، با وجود اینکه حجم تجاری روابط چین و آمریکا قابل‌توجه است اما روابط چین و آمریکا به دلیل ادامه سیاست محاصره چین توسط آمریکا، روابط عمیقی نیست که این موضوع نیز میتواند پذیرش عضویت دائم ایران توسط چین در سازمان شانگهای را تسهیل کند. سیاست مسکو در قبال تهران همیشه تابعی از سیاست خارجی وسیعتر آن بود. هر زمان که روابط روسیه با غرب وخیم شد اهمیت ایران برای روسیه بیشتر شد و بر عکس. برای مثال، در سال 2008 بعد از جنگ روسیه با گرجستان، مسکو و واشنگتن در یک توافق غیررسمی موافقت کردند که واشنگتن از حمایت از گرجستان در مقابل روسیه منصرف شود و در عوض روسیه از قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران حمایت کند. (Lukin, 2015: 5) در شرایط کنونی که بحران اوکراین سبب وخیم شدن روابط روسیه و غرب شده است، به نظر میرسد روسیه در مقابل درخواست جمهوری اسلامی ایران برای عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای تساهل بیشتری نشان دهد و مخالفت جدی نداشته باشد. مزایا و معایب عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای الف: مزایا عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای برای جمهوری اسلامی ایران در سه بعد سیاسی، امنیتی و اقتصادی سودمند خواهد بود. 1- مزایای سیاسی به لحاظ سیاسی، عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای که دو عضو شورای امنیت (روسیه و چین) و چهار قدرت هستهای جهان (روسیه، چین، هند و پاکستان) در آن حضور دارند به منزله تکمیل شکست پروژه انزوای جمهوری اسلامی ایران توسط آمریکا است. اگرچه با جمع بندی مذاکرات هستهای جولای 2015 و سفر مقامات غربی به خصوص سفر «لوران فابیوس»، وزیر خارجه فرانسه و «زیگمار گابریل»، قائم‌مقام صدراعظم و وزیر اقتصاد و انرژی آلمان شکست پروژه انزوای ایران در جهان آشکار شد اما عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای میتواند آنرا تکمیل کند. دیگر پیامد سیاسی عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، شکست سیاست ایرانهراسی غرب است. اگرچه این سیاست نیز با جمع بندی مذاکرات هستهای ترک برداشته است اما عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای که همسایگان آسیای مرکزی آن نیز در این سازمان حضور دارند، به منزله تکمیل شکست سیاست ایرانهراسی است. چین و ازبکستان از حامیان اصلی عضویت پاکستان و روسیه نیز حامی اصلی پیوستن هند به سازمان همکاری شانگهای بود زیرا با وجود اختلافهای مرزی میان هند و چین، روسیه عضویت هند را برای ایجاد موازنه در مقابل چین یک ضرورت میداند. 2- مزایای امنیتی به لحاظ امنیتی، عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای میتواند مشارکت در مانورهای نظامی سازمان که در سالهای آینده باید با مشارکت چهار قدرت نظامی و هستهای جهان برگزار شود، را به دنبال داشته باشد. مشارکت در مانورهای نظامی سازمان همکاری شانگهای میتواند امکان بهرهگیری از دانش نظامی قدرتهای بزرگ عضو این سازمان را فراهم کند. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران میتواند از طریق سازمان همکاری شانگهای همکاری امنیتی و نظامی خود با پاکستان را برای مبارزه با تروریسم در مرزهای شرقی افزایش دهد و از تهدیدهای تروریستی در این مناطق علیه امنیت ملی بکاهد. 3- مزایای اقتصادی به لحاظ اقتصادی، عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای میتواند زمینهساز ایجاد فرصتهای اقتصادی و سبب افزایش همکاری دوجانبه و چندجانبه میان اعضای سازمان و جمهوری اسلامی ایران شود. همچنین امکان بهرهگیری از امکانات اقتصادی چین در بازار انرژی جمهوری اسلامی ایران و صادرات بیشتر نفت به چین فراهم میشود. جمهوری اسلامی ایران نیز میتواند از کانال سازمان همکاری شانگهای امکان سرمایهگذاری بیشتر و تقویت نفوذ اقتصادی در کشورهای آسیای مرکزی را فراهم کند. درعین‌حال، با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران بخش اساسی از کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب است که در سال 2003 میان هند، ایران و روسیه در سن‌پترزبورگ امضا شد، (Berdibaevich and Others, 2015: 7) عضویت دائم در شانگهای میتواند امکان استفاده از فرصتهای ترانزیتی برای جمهوری اسلامی ایران را فراهم کند. ب: معایب عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای علاوه بر مزایای چندجانبه، معایبی نیز برای جمهوری اسلامی ایران دارد که مهمترین این معایب را میتوان در موارد زیر بیان کرد: 1- حضور غیرمستقیم آمریکا در سازمان اگرچه ایالات‌متحده آمریکا در سازمان همکاری شانگهای هیچ‌گونه عضویتی ندارد اما روح آمریکا در این سازمان حاکم است. نگرانی قدرتهایی نظیر چین و روسیه از واکنش آمریکا به اتخاذ تصمیمات مستقل سازمان و همچنین وابستگی امنیتی اعضای آسیای مرکزی سازمان به آمریکا سبب شد حضور غیرمستقیم آمریکا در این سازمان احساس شود. یکی از مهمترین انتقادهایی که به سازمان شانگهای وارد میشود، این است که قدرتهای بزرگ عضو این سازمان زمانی که جمهوری اسلامی ایران با تحریمهای غرب مواجه بود، نه تنها در تصویب تحریم‌ها ضد جمهوری اسلامی ایران با غرب همسو شدند بلکه تصویب این تحریم‌ها را در راستای منافع خود میدانستند. این در حالی است که همسو نشدن با تحریمهای ضد ایرانی میتوانست بستر مهمی برای سازمان در جهت تأمین هدف سیاسی آن یعنی ایجاد جهان چندقطبی فراهم کند. 2- تعدیل احتمالی رویکرد مستقل در سیاست خارجی بدون تردید عضویت در سازمان منطقهای به معنای پذیرش محدودیتهای سازمانی نیز است. ازآنجایی‌که اعضای سازمان همکاری شانگهای نشان دادند که خواهان تقویت وجهه ضد غربی و به خصوص ضدآمریکایی سازمان نیستند، عضویت دائمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان میتواند سبب تعدیل رویکرد ضد استکباری سیاست خارجی که مظهر آن نیز از دید مقامات جمهوری اسلامی ایران، آمریکا است، شود. به لحاظ سیاسی، عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای که دو عضو شورای امنیت (روسیه و چین) و چهار قدرت هستهای جهان (روسیه، چین، هند و پاکستان) در آن حضور دارند به منزله تکمیل شکست پروژه انزوای جمهوری اسلامی ایران توسط آمریکا است. نتیجه پذیرش عضویت دائمی هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای و توافق هستهای ایران با 1+5 در تیرماه 1394 و متعاقب آن صدور قطعنامه 2231 که سبب خارج شدن جمهوری اسلامی ایران از زیر فصل هفتم منشور ملل متحد شد، احتمال تغییر جایگاه تهران از عضو ناظر به دائم در سازمان همکاری شانگهای را افزایش داد. بررسی مزایا و معایب این رخداد احتمالی حاکی از آن است که با توجه به اهمیت سازمانهای منطقهای در نظم نوین جهانی، عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای میتواند در راستای تأمین منافع آن باشد. از سوی دیگر، با توجه به پتانسیل سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، عضویت دائم آن در تقویت کارآمدی سازمان همکاری شانگهای نیز موثر خواهد بود. ---------------------------------------- منابع: 1- Berdibaevich Stambulov Serik and Others, (2015), the Main Problems of SCO Enlargement at the Present Stage, Asian Social Science, Vol. 11, No. 13 2- Lukin Alexander, (2015), Shanghai Cooperation Organization: Looking for a New Role, Council on Foreign and Defense Policy, http://eng.globalaffairs.ru/valday/Shanghai-Cooperation-Organization-Looking-for-a- دکتر سیدرضی عمادی/ کارشناس جهان عرب منبع: تبیین انتهای متن/
94/06/22 - 01:59
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]
-
گوناگون
پربازدیدترینها