واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: در کیف و لباس، هنر نزد ایرانیان نیست!
سعیده جلادتی
از قدیمالایام ضربالمثل «هنر نزد ایرانیان است و بس» بین مردم رایج بوده و امروز هم برخی از مدعیان آن را به زبان میآورند، اما اینکه تا چه میزان به این ادعا جامه عمل پوشانیدهاند سوالی است که شاید بتوان پاسخ آن را در ارتباط هنر با فرهنگ ایرانی-اسلامی پیدا کرد. ایرانی جماعت از یک سو به هنرش مینازد و از سوی دیگر دفتر مشق نسل کودک و جوان خود را به طرحهای باربی، بنتن، تام و جری، انگریبرد و باب اسفنجی منقش میکند. البته این مساله تا سال 88 نمود بیشتری داشت اما اواخر سال 88 بود که نخستین رقابت جدی نقش و نگار ایرانی- اسلامی با طرحهای باربی و مرد عنکبوتی کلید خورد و طرح دارا و سارا از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به تایید رسید. اما این طرح نتوانست در رقابت با طرحهایی که کودکان و نوجوانان از آنها استفاده میکردند به توفیق چندانی برسد.پیش از دارا و سارا، رسانه ملی از سال 87 به تولید و پخش برنامه کارتونی شکرستان اقدام کرد که با استقبال قابل توجهی از سوی غالب اقشار سنی به خصوص کودک و نوجوان مواجه شد و در نهایت مسئولان فرهنگی کشورمان با مشاهده تاثیرگذاری چنین انیمیشنی، تصمیم به ترویج فرهنگ غنی ایرانی-اسلامی با استفاده از این تصاویر گرفتند و بعد از طرح دارا و سارا، به تدریج نقش و طرح شخصیتهای مختلف ایرانی و مذهبی بر روی لوازم التحریر و بعضا پوشاک کودکان و نوجوانان و حتی قشر سنی جوان جای گرفت.مردم استقبال خوبی کردند«نصرالله پژمانفر» عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ضمن تایید مطالب فوق به تاثیر عمیق وسایل و لوازم بومیسازی شده اشاره کرد و گفت: با نگاهی به نمایشگاههای ویژه ماه مهر و گشایش مدارس در یکی دو سال اخیر میتوانیم شاهد استقبال مردم از لوازم و طرحهای بومیسازی شده باشیم.وی دلیل افزایش استقبال مردم از طرحهای داخلی و کاهش اقبال به طرحهای غربی و کرهای را تنوع محصولات عنوان کرد و افزود: خوشبختانه در چند سال اخیر رسانه ملی در پخش برنامههایی که توانست مخاطب خود را پیدا کند، موفق وارد شد و شاهد آن بودیم که برنامههایی مانند کلاه قرمزی، پایتخت، مدرسه موشها و شکرستان با استقبال مضاعفی همراه شد.توسعه برنامههای تاثیرگذار رسانه ملی با کارهای شورای عالی انقلاب فرهنگیپژمانفر ادامه داد: در میان کار گسترده فرهنگی رسانه ملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرحهایی مانند چاپ چهره شهدای دفاع مقدس مانند شهید همت و شهید باکری یا شهدای هستهای و یا روحانیون مذهبی کشورمان، این کار را گسترش داد و تنوع محصولات در نهایت افزایش یافت.وی تصریح کرد: در صورتی که عدهای از افراد به این نظر معتقدند که طرح و نقش و نگار ایرانی مورد استقبال قشر سنی کودک تا جوان واقع نشده، بهتر است سری به نمایشگاهها بزنند تا میزان افزایش اقبال به آن را مشاهده کنند زیرا برنامههای داخلی به قدری جای خود را در ذهن مردم باز کردهاند که با بازپخش یا پخش سری دو و سه و تا آخر، منتظر ادامه آن میشوند.به گفته عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نهم، برنامههای داخلی سبب شد تا فرهنگ تصاویر در داخل کشور رایج شود و تاثیرگذاری تصویر از طریق چاپ آنها در لوازمالتحریر یا ساخت عروسک و مجسمههایی از طرحهای بومی ایرانی، برنامههای خارجی از نظر کمرنگ شوند.پژمانفر در پاسخ به این سوال که با وجود محدودیت بودجه چطور میتوان فرهنگسازی تصاویر را توسعه داد، گفت: به دلیل کمبود اعتبارات به خصوص برای بخش فرهنگی، مجلس در کنار دستگاه اجرایی فقط میتواند نقش حامی را ایفا کند و از سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در این عرصه دعوت به عمل آورد.یک عکس هزاران کلمه منتقل میکندهمچنین «امانالله قرایی مقدم» جامعهشناس، تولید و پخش لوازم التحریر به سبک ایرانی-اسلامی را به طور کلی موثر عنوان کرد و افزود: جمله معروفی در بین مردم چین رایج است مبنی بر اینکه آنچه یک تصویر یا عکس به من نشان میدهد هزاران کلمه قادر به بیان آن نیست. پس تصاویری که از دانشمندان و فرهیختگان و فداکاران یک جامعه روی بستهها و لوازمالتحریر دانشآموزان قرار میگیرد میتواند تا حد قابل توجهی موثر باشد.وی ادامه داد: قرار گرفتن تصاویر سنتی و شخصیتهای معروف ایرانی - اسلامی افکار کودکان و نوجوانان و حتی در برههای از زمان دانشجویان را به کنجکاوی وا میدارد.قرایی مقدم با اشاره به روندی که در کشورهای غربی برای فرهنگسازی در کودکان در سنین پایین در پیش گرفته میشود، گفت: مسئولان فرهنگی و آموزشی در کشورهای غربی، با استفاده از تصاویر و مجسمههای اشخاص مهم کشورشان و حتی روایت تاریخ در قالب تصاویر در بستههای آموزشی مدارس، این چاره را عملی میکنند تا آنها با تاریخ و فرهنگ سنتی کشور خود آشنا شوند.این جامعهشناس با تاکید بر اینکه فکر جوانان با نوجوانان با روشهایی از این قبیل تحت تاثیر قرار میگیرد، تصریح کرد: من معتقدم در کنار تصاویری که روی جلد دفاتر و لوازم دانشآموزان استفاده میشود، باید اشعاری هم از بزرگان و شاعران کشورمان چاپ شود تا افرادی که هر روز با یک وسیله کار دارند، با دیدن آن اشعار، برخی از آنها را حفظ شوند.وی یادآور شد: کشور ما به عنوان کشوری فرهنگی با آداب و رسوم دیرینه در شعر و شاعری، همواره ابیاتی را به یدک میکشد که وجود برخی از آنها در حافظه مردم ضرورت دارد.چرایی موفقیت یا شکست برخی طرحهای ایرانیقراییمقدم در ادامه به موفق بودن برخی از تصاویر و میزان استقبال کودکان و نوجوانان اشاره کرد و افزود: تصاویری که در چند سال اخیر روی لوازمالتحریر مدارس و دانشگاه درج شد، با فراز و نشیب استقبال مخاطبان خاص خود مواجه بود اما به طور کلی غالب این محصولات به محض ورود به بازار به علت بومی بودن و وجود خاطرات خوش برای افراد، با استقبال مواجه شد.قراییمقدم ضمن تاکید بر سلیقه مخاطبان خاص لوازمالتحریر گفت: همواره این مساله به اثبات رسیده است که تصاویری از کارتونها و برنامههای تلویزیونی پرمخاطب در بین عموم جامعه با استقبال بیشتری مواجه میشود که مصداق بارز آن را میتوان برای تصاویر شکرستان یا کلاه قرمزی مشاهده کرد.این جامعهشناس تاکید کرد: در این میان ممکن است از برخی تصاویر شخصیتهای کرهای و ژاپنی هم استقبال شود که نمونه بارز آن فوتبالیستها بود اما در سه سال اخیر به دلیل وجود تنوع در بومی سازی لوازمالتحریر ایرانی-اسلامی، گرایش به سمت تصاویری مانند باربی، باب اسفنجی و سیندرلا و مرد عنکبوتی کمتر شده و شخصیتهای ایرانی جای خود را بین جوانان و نوجوانان کشورمان باز کردهاند.ضرورت تامل مسئولان بر تاثیر مجمسههای شهروی با اشاره به سابقه تجربیات تحصیلی خود گفت: طبق تجربه، فرهنگسازی از طریق مجسم کردن شخصیتها میتواند تاثیر سریعتر و چندبرابری نسبت به یک متن در یک جلد کتاب بر افکار افراد بگذارد. از این رو مشاهده شده که در کوههای مطرح آمریکا مجسمههای چهرههای مشهوری مانند لینکلن، جفرسون، جاناتان واشنگتن و امثال آن را قرار دادهاند تا دانشجویان ضمن بزرگداشت آنها در مراسمهای مختلف، به کسب اطلاع درباره تاریخ کشورشان علاقه مند شوند.به گفته این جامعهشناس، این کار در ایران که تاریخ بزرگ و قابل ذکری دارد به حدی ضعیف و کمرنگ اتفاق افتاده است که نتوانسته از تاثیر واقعی مجسمه سخن بگوید.استقبال از تصاویر شخصیتهای طنز حاکی از روح لطیف مردم دارداین جامعهشناس با اشاره به علت تاثیرگذاری طنز گفت: زمانی که جامعهای نتواند حرف خود را بزند با زبان طنز آن را بیان میکند و از سوی دیگر بیان مطالب با حالت نرم و به اصطلاح دلنشین، افراد را برای یادگیری و کسب اطلاعات بیشتر به سمت فرهنگسازی سوق میدهد و نمیتوان دلیل گرایش به تصاویر طنز را به طور مطلق به وجود استبداد در مقاطع مختلف نسبت داد.وی در تحلیل این مساله که چگونه کشورهایی مانند کره توانستند فرهنگ تصویری خود را بین نوجوانان و کودکان ما رایج کنند اما ایران هنوز نتوانسته علاوه بر داخل کشور در عرصه بینالملل بدرخشد، اظهار کرد: ایران زمانی میتواند با یک فرهنگ مقابله کرده و فرهنگ خود را نهادینه کند که بتواند یک موضوع را بهتر ارایه دهد این در حالی است که ما همت و بودجهای نداریم که جوابگوی به نتیجه رساندن این مساله باشد.قراییمقدم تصریح کرد: متاسفانه کشور ما به ویژه دستگاههای اجرایی و وزارتخانههایی مانند فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت آموزش و پرورش، کمکاری میکنند و تاریخ چندصد ساله ایران را آنگونه که شایسته است انعکاس نمیدهند اما باز هم صدا و سیما تا حدی توانسته با بیان سبکهای مختلف، زندگینامه بزرگان را به تصویر بکشد.وی در پایان اظهارات خود، حمایت نهادهای مهمی مانند مجلس و دولت را از برخی اقدامات مانند مجسم کردن اشخاص بزرگ در محلههای مهم و یا ساخت میانبرنامهها، تاثیرگذار دانست.منبع: هفته نامه پیک خورشید استان خراسان رضوی
تاریخ انتشار: ۱۶ شهريور ۱۳۹۴ - ۱۰:۴۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]