واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: محمدعلی کشاورز: هنوز کسی نتوانسته روی دست بیضایی و حاتمی بلند شودساعتی با محمدعلی کشاورز بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلوزیون گفتگو کردیم.
محمدعلی کشاورزاستاد کشاورز شما این روزها به چه چیزهایی فکر می کنید؟
مدتهاست که به گذشته های دور فکر می کنم؛ گذشته ای که در آن بزرگ شدم و راه هنر را پیمودم. در این اندیشههایم از سایر همراهان و هم نسلانم یاد میکنم که نه تنها بر زندگی من و انتخاب هایم بلکه بر تاریخ فرهنگ و هنر این سرزمین بهویژه هنر تئاتر ایران تاثیر گذاشتند. به عنوان مثال نوع فعالیت ها و خدماتی که هنرمندانی چون اسماعیل شنگله، علی نصیریان، عزت الله انتظامی و ... به هنر کردند غیرقابل انکار است.
نمیدانم فکر می کنم این مسائل در خون ما ایرانی ها است اینکه بخواهیم با عشق و حتی شده چنگ و دندان از آیین هایمان محافظت کنیم.من در یک خانواده سنتی بزرگ شدم که به شدت به برگزاری مراسم های از این دست پایبند بودند و سعی می کردند با عشق و علاقه و البته باشکوه این مراسم را برگزار کنند و خب این خصلت به من هم ارث رسیده است و من و به دخترم هم که در خارج از ایران زندگی می کند سفار ش زیادی برای برگزاری مراسم های سنتی کرده ام سعی می کنم تا آنجایی که امکانش هست این مراسم را با همان سنت هایی که در آن وجود دارد خودم هم برگزار کنم.
متاسفانه در شرایط امروز فعالیت و یا بهتر بگویم مجاهدت جوانها در عرصه فرهنگ و هنر را آنچنان که باید و شاید و در حد استعدادهای بسیار زیاد نسل جدید مشاهده نمیکنم، البته برخی از جوانان عرصه فرهنگ و هنر فعالیت های خوبی را به انجام رساندهاند اما به نظر من برخی از آنها در موقعیتی قرار گرفتهاند که نمی دانند باید چگونه رفتار کنند. یادم هست زمانی که می خواستم وارد این حرفه شوم کتاب می خواندم و بسیار می آموختم و نزد اساتید بزرگ تعلیم می دیدم اما در حال حاضر با اینکه اساتید بزرگی در عرصه هنر هستند اما گویا مطالعه جوانان اندک و آموختنشان از محضر بزرگان اندکتر.
پای صحبت برخی از اساتید پیشکسوت تئاتر که مینشینیم از روزگاری سخن میگویند که اهالی تئاتر رغبتی برای ورود به سینما نداشتند. آیا دافعه حضور اهالی تئاتر در سینما در بین همدورهایهای شما وجود داشت؟بله وجود داشت و با قاطعیت می گویم که حاضر نبودیم به سینما ورود پیدا کنیم چون سینمای آن زمان را در شان تئاتر نمی دیدم و به شدت از ورود به این عرصه امتناع می کردیم.
با این اوصاف چطور حاضر شدید در سال 1343 در فیلم «شب قوزی» ساخته فرخ غفاری بازی کنید؟- واقعیت این است که سینمای ایران با ورود برخی از کارگردان ها و فیلمنامهنویسان که اتفاقا ریشه در هنر تئاتر داشتند، شکل دیگری به خود گرفت و رفته رفته محیط سینما به محیطی اندیشمند تبدیل شد. به عنوان نمونه فرخ غفاری که به نوعی مدیریت و شکل گیری سینمای فرهیخته مدیون اوست در آن دوران فعالیت میکرد.
غفاری مدیر فیلمخانه ملی ایران بود و کانون فیلم ایران را در اواسط سال 1328 تاسیس کرد. غفاری از جمله مدیران تاثیرگذار بود که علاقمندان به فرهنگ و هنر را برای پیدا کردن هنرمندان به نقاط مختلف ایران فرستاد و در معرفی گمنامان هنر تلاش بسیاری کرد. حال تصور کنید مدیری با این سابقه وقتی به من پیشنهاد همکاری می دهد من چه باید بگویم؟قطعا نمیتوانستم به فرخ غفاری نه بگویم. به همین دلیل است که با ورود برخی از کارگردانها سینمای ایران شکل اندیشمندی به خود گرفت و من در این فضا حاضر شدم در سینما کار کنم. البته با همه دلایلی که برشمردم باید بگویم اولویت من همیشه تئاتر بوده است.
با اینکه تاکید دارید اولویت شما همواره تئاتر بوده است، اما کارنامه سینمایی درخشانی هم دارید.- دلیل وجود این کارنامه که شما آن را درخشان مینامید، کار کردن با افراد حرفه ای در عرصه فرهنگ و هنر است. غیر از فرخ غفاری، علی حاتمی و بهرام بیضایی از جمله هنرمندان قابلی هستند که همکاری با آنها علاوه بر درخشان کردن کارنامه کاری، برای من مایه افتخار است.
از کار با علی حاتمی و بهرام بیضایی خاطرهای دارید؟ چند روز قبل سالگرد تولد استاد حاتمی بودو مثل همیشه تلویزیون بارها مادر راپخش کرد. حس تان چه بود؟خاطرهها بسیار است اما می خواهم فرصت را غنیمت بشمارم و بگویم هنوز کسی نتوانسته روی دست بیضایی و حاتمی بلند شود. هنوز هیچ فیلمسازی نتوانسته شاهکاری از تاریخ معاصر مانند «هزاردستان» بسازد. به نظر من علی حاتمی علاوه بر کار سترگی که برای ساخت «هزار دستان» کرد، کار بزرگتری برای هنر تصویر ایران کرد و این کار بزرگ ساخت شهرک سینمایی بود و جدا از همه آثار ماندگاری که کارگردانی کرد ساخت شهرک سینمایی او را جاودانتر کرده است.
جدا از جاودانگی علی حاتمی در سینما و تلویزیون، محمد علی کشاورز هم با نقش آفرینی شخصیتهایی چون «شعبان بیمخ» در ذهن مردم ایران ماندگار است.
درآوردن شخصیت «شعبون استخوانی» خیلی سخت بود و اگر در این نقش درخشیدم به دلیل راهنمایی های زندهیاد علی حاتمی و یاری دیگرانی بوده که در این پروژه با هم همکار بوده ایم.
در «هزاردستان» بازیگران پر قدرتی چون علی نصیریان، داود رشیدی، جمشید مشایخی و ... نیز حضور داشتند و اگر آنها نبودند قطعا بازی برای من آسان نبود. بعد از این پروژه آثار دیگری نیز با حاتمی کار کردم اما خاطره «هزاردستان» برای من ماندنی شد.یک نکته دیگر که باز هم می خواهم به آن اشاره کنم ساخت شهرک سینمایی است. علی حاتمی در سال 1358 با استفاده از عکس های قدیمی تهران با همکاری یکی از دکوراتورهای ایتالیایی ماکتی از شهرک ساخت و پس از بازگشت به ایران این ماکت را توسط ولی خاکدان اجرایی کرد. پس از «هزاردستان» فیلمها و سریالهای بسیاری چون «شیخ مفید»، «سربداران»، «هشت بهشت»، «کارآگاه علوی»، «کفشهای میرزا نوروز» و ... ساخته شد و بعد از مدتها هم داوود میرباقری سریال تاریخی و مذهبی «امام علی (ع)» را در آنجا کار کرد.
از ورودتان به سینما گفتید و درباره مدیوم تلویزیون هم شما با سریال «هزار دستان» نخستین حضورتان را در این رسانه رقم زدید؛ تجربهای که خیلی هم آن را دوست دارید.بله. آنچه برای من خیلی مهم بود و از دکتر فروغ در اداره هنرهای دراماتیک یاد گرفته بودم این بود که هرمند نقش بزرگی در جامعه دارد و به دلیل اهمیت حضور در بین مردم باید نگاهی پاک، راهی استوار و قلبی صاف داشته باشد. من و هم نسلانم اینگونه آموخته بودیم و براساس همین آموزه ها بود که به سینما و تلویزیون وارد شدیم. در واقع نجابت و حفظ حرمت ها حرف اول را می زد و براساس این رویکرد، نسلی که در عرصه فرهنگ و هنر تربیت شد نسلی با سواد، معتقد و نجیب در عرصه هنر ایران بود.من هم سعی کردم در مدت فعالیتم در تلویزیون در سریال های ضعیف بازی نکنم و انتخاب «پدرسالار» هم براساس همین ایده بوده است. البته ناگفته نماند اکبر خواجویی از جمله کارگردان های خوب سینما است.
به هر حال برای من داشتن فیلمنامه خوب و استوار از اهمیت بالایی داشته است.هنوز هم دوست دارید روی صحنه حضور یابید و نفس به نفس تماشاگران قرار گیرید؟من همیشه صحنه را دوست دارم اما ترجیح می دهم خاک صحنه را به هنرمندان جوان واگذار کنم.
در ضمن یادتان باشد نزدیک به 3 سال است که من روی تخت خوابیده ام. البته مطمئن هستم که به یاری پروردگار خوب خواهم شد. هر زمان که می خواستم کاری را شروع کنم با رمزی که هر انسان با خدای خود دارد وارد شده ام و همین الان هم با همان رمز به زندگی خود ادامه میدهم و میدانم که پروردگارم مرا تنها نخواهد گذاشت.
مردم از شما خاطرات بسیاری دارند و هنوز بازی شما در «پدر سالار» را فراموش نکرده اند. خود شما به عنوان بازیگر چه خاطره هایی از مردم دارید؟مردم همیشه بهترین منتقدان من بوده اند و به هیچ منتقد قلم به دستی به اندازه مردم اهمیت نمی دادم چون معتقدم که مردم سرزمینم صاحبان اصلی هنر هستند. توصیه من به جوانها به خصوص بازیگران جوان همیشه این بوده که مردم را فراموش نکنند چون متعلق به این مملکت و مردم هستند. ضمن اینکه پدرانه از آنها خواهش می کنم که دنبال سیاست نروند بلکه دنبال هنر و فرهنگ ایرانی باشند و از مطالعه و شناخت بزرگان سرزمینشان دست نکشند.
و سخن پایانی شما را نیز می شنویم استادهر چه باشد ما جوان های دیروز هستیم و با همه سختی ها باز هم سرپا و امیدواریم. همین که حالم کمی بهتر شد دوباره فعالیتم را شروع می کنم. این روزها که در حال استراحت هستم امیدوارم با دعاهای مردم که همیشه به من لطف داشته اند و کارهای من را دنبال می کردند دوباره بتوانم به صحنه هنر برگردم. همین جا دوست دارم از مردم یاد کنم کسانی که هیچ وقت مرا از یاد نبرده اند حتی این مدت که در بستر بیماری بودم گاهی به عیادت من می آمدند خوشحالم که همه زحماتی که در عرصه هنر این سرزمین کشیدم بی جواب نمانده و مردم با محبت های بی دریغشان همیشه مرا دلگرم کرده اند و به یادم بوده اند.طلوع صبحاخبار مرتبط :آخرين تصاوير از محمد علي كشاورز بعد از شایعه درگذشت وی !دیدار بازیگر زن با «محمدعلی کشاورز» برای رد شایعات + عکسآخرین وضعیت محمد علی کشاورز از زبان خواهرش
سه شنبه 3 شهریور 1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]