واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: خربزه محلی "گرکه دیم" مهمان خوشرنگ و بوی بازار مهاباد مهاباد ـ ایرنا ـ همه ساله در این فصل بازارهای میوه و تره بار مهاباد شاهد ورود انواع میوه ها و محصولات تابستانی است که یکی از این محصولات خوشرنگ و بو خربزه محلی گرکه دیم است که با ورود به بازار در این ایام با استقبال گرم مردم و مهمانان تابستانی این شهرستان رو به رو می شود.
به گزارش ایرنا، گرکه دیم نوعی خربزه محلی است که به دو صورت دیم و آبی کشت می شود که نوع دیمی آن از طعم و رنگ و بوی خاصی برخوردار است که در نوع آبی آن کمتر دیده می شود. زمان کشت گرکه دیم در مهاباد همزمان با کشت انواع صیفی در اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه است که در این مدت بارش های بهاری به پایان رسیده و خاک دارای رطوبتی کم و تنها قابلیت رویش گرکه دیم دارد. زمین مورد نیاز کاشت گرکه دیم باید در فصل کشت بهاره شخم زده شود تا علف های هرز آن رشد کنند و خاک رطوبت کافی از باران های بهاری را کسب کند و در فصل مناسب دوباره کشت شود. به طور معمول گرکه دیم باید زمانی کشت شود که پس از کشت آن و حداقل تا قبل از رویش آن هیچ بارانی نبارد تا سطح بالایی خاک را سفت نکند و جوانه ها به خوبی بتوانند از خاک سر درآورده و خاک هم رطوبت کافی برای رشد داشته باشد. پس از رویش دانه ها دیگر بوته آن نیازی به آبیاری ندارد و از رطوبت خاک و هوا، آب مورد نیاز خود را تامین می کند. بوته در طول دو ماه رشد کافی کرده و پس از گلدهی، محصول آن شروع به رشد می کند که در ابتدای هر دانه محصولی که در اصطلاح محلی به آن "بروله" می گویند به اندازه یک نخود بوده و سپس رشد کرده و بزرگ و بزرگتر می شود. در این مدت گرکه دارای طعمی بسیار تلخ بوده و تنها سطح پوست آن را می توان خورد و قسمت گوشت و دانه آن بسیار تلخ است. از هر بوته گرکه به تناسب کوچکی و بزرگی آن بیش از 15 الی 20 گرکه با شکل کروی و بیضی در اندازه های مختلف رشد می کند.سرشاخه های هر بوته که به آن "ترز" می گویند ، در چهار جهت رشد می کند و گل می دهد. برخی از سرشاخه های بوته برای دریافت نور و هوای بیشتر با استفاده از بوته سایر گیاهان و با پیچیدن در دور آنها از سطح زمین جدا شده و به رشد خود ادامه می دهد. در اواسط تابستان هوای این منطقه تغییر پیدا می کند و به دلیل رطوبت هوا در شب هنگام و آفتاب روز گرکه دیم کم کم شروع به رسیدن می کند و اولین محصول با طعمی شیرین و پرآب به رنگ زرد طلایی در می آید.به طور معمول در اولین برداشت ها از هر بوته تنها یک تا دو گرکه برداشت می شود که اندازه های آن درشت بوده و هر دانه از 250 گرم تا یک کیلوگرم وزن دارد. در بین مردم محلی گرکه دیم نیز دارای انواع مختلفی است که طعم های مختلفی دارند.به عنوان مثال نوع "گرکه روشه" که دارای پوستی خشن و خط خطی است ، دارای طعم شیرین مایل به ترش است.نوع شمامه ای خوش بو با طعمی شیرین و دارای پوستی صاف با راه راه های از بالا به پایین است. خرچه ، فاتی بور ، کالکی سپی ، مشدی و قره خرچه نیز از دیگر انواع گرکه است که در مزارع به صورت دیم و در اندازه های مختلف کشت می شود.در این فصل هنگام گذر از کنار مزارع گرکه دیم، بوی خاص گرکه های رسیده از فاصله چند صد متری به مشام می رسد و گرکه های زرد طلایی و مایل به سرخ از لای بوته های سبز رنگ نمایان می شود.گرکه نیز مانند خربزه در قسمت میانی خود دارای چهار ردیف دانه است که دانه های آن نیز پس از خشک شدن قابلیت مصرف دارند و در صورت نگهداری در شرایط مناسب برای سال آینده نیز به عنوان بذر از آن استفاده می شود. کشاورزان هر روز صبح برای چیدن گرکه ها به مزارع می روند و پس از برداشت، آنها را برای فروش به شهر می آورند و در برخی موارد خریداران شهری نیز در جستجو گرکه دیم به مناطق روستایی می روند و در سر زمین گرکه ها را از کشاورزان می خرند.گرکه دیم تنها محصول صیفی این منطقه است که بدون هیچ آبیاری و کود شیمیایی رشد می کند و به همین خاطر این میوه خریداران ویژه ای دارد و مردم شهر و روستا با اشتیاق خاصی آن را خریداری و مصرف می کنند. یکی از کشاورزان روستای کاولان مهاباد که هر ساله در بخشی از زمین کشاورزی خود گرکه می کارد، گفت: به دلیل سود اقتصادی کم در مقایسه با سایر محصولات، کشت گرکه دیم در بین کشاورزان این روستا جایگاه چندانی ندارد. محمد نریمانی افزود: در فصل برداشت گرکه که همزمان با رسیدن سایر میوه ها در منطقه است ، کشاورزان محصول خود را با قیمت بسیار نازلی به دلالان می فروشند که این مقدار تنها شامل هزینه چیدن محصول هم نمی شود. وی اضافه کرد: با توجه به اینکه این محصول پس از برداشت کمتر از دو هفته ماندگاری دارد ، لازم است که کشاورزان خریدارانی را قبل از شروع برداشت پیدا کنند. وی از عدم حمایت مسوولان برای یافتن بازارهای فروش در خارج استان در راستای حمایت از کشاورزان این بخش انتقاد کرد و گفت: تاکنون هیچ تلاشی در این زمینه صورت نگرفته و گرکه دیم ناشناخته باقی مانده است. براساس اعلام جهاد کشاورزی مهاباد در این شهرستان هر ساله بیش از 40 هکتار به کشت انواع صیفی جات از جمله گرکه دیم و سایر محصولات اختصاص داده می شود.میانگین برداشت این محصول از هر هکتار 15 تا 20 تن است که به سبب نیاز نداشتن به آبیاری و استفاده از کودهای شیمیایی و انواع سموم این محصول می تواند به عنوان یک میوه ارگانیک مورد توجه قرار گیرد. خواص طبیعی گرکه یا خربزه: باعث دفع مواد زاید و سموم موجود در خون شده و به فعالیت و شستشوی مثانه و کلیه ها کمک کرده و از احتباس ادرار و سنگ مجاری ادرار جلوگیری می کند و به واسطه آب زیاد، مواد قندی را فوری جذب خون کرده به همین سبب باعث بالا رفتن قند خون و رفع خستگی و گرمازدگی می شود. این خربزه به دلیل مواد فیبری و وجود طعم و اسانس هایی که دارد، یک محرک قوی شیمیایی برای دستگاه گوارش است و مصرف آن برای مبتلایان به نقرس، رماتیسم، بواسیر و به خصوص برای کسانی که از یبوست رنج می برند، بسیار توصیه می شود زیرا این میوه تاثیر خاصی در تخلیه میکروب و عفونت های موجود در روده ها دارد. با توجه به مشکل کم آبی در سالهای اخیر و سرازیر شدن انواع محصولات کشاورزی به بازارها که برای تولید آنها از مواد شیمیایی و انواع سموم مختلف بهره گرفته شده ، شناسایی یک نوع محصول دیم و فاقد سموم و مواد شیمیایی در فرایند تولید آن باید مورد توجه بیشتر کشاورزان و مسوولان قرار گیرد. شناساندن این محصول به عنوان یک محصول ارگانیک و مفید برای سلامتی شهروندان با برگزاری جشنواره ها و نشست های تخصصی ، یافتن راهکارهای مناسب برای ترغیب بیشتر کشاورزان برای کاشت این محصول، یافت بازارهای داخلی و خارجی و ایجاد صنایع تبدیلی برای نگهداری و بسته بندی این محصول از جمله راهکارهای مناسب برای گسترش کشت این محصول در این منطقه است. شهرستان مهاباد با بیش از 80 هزار هکتار اراضی باغی و زراعی دارد و از قطب های مهم بخش کشاورزی آذربایجان غربی به شمار می رود.گزارش از: عبدالله رحمانی2077/3020/6185/1905
27/05/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]