محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1844929899
نسبت صدور انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی از منظر امام خمینی(رحمه الله علیه) - بخش دوم و پایانی دو گلوگاه اصلی نظام ارتباطی، نظام رسانه‌ای و دیپلماسی فعال
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نسبت صدور انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی از منظر امام خمینی(رحمه الله علیه) - بخش دوم و پایانی
دو گلوگاه اصلی نظام ارتباطی، نظام رسانه‌ای و دیپلماسی فعال
راهبردهای صدور انقلاب اسلامی با انگاره فرهنگی و دولت سرمشق، مهم‌ترین مکانیسم و سه تحول مثبت انسان‌شناختی، جامعه‌شناختی و رسانه‌ای، مهم‌ترین راهبردهای آن هستند.
راهبردها 1. تحول انسان شناختی بدون شک جوامع، تعالی و انحطاط و زوال دارند. امکان تعالی و امتناع آن به فلسفه تاریخ که درباره محرک تاریخ بحث می‌کند، باز می‌گردد. فلسفه تاریخ امام بر اساس انسان‌شناسی او قابل تحلیل است. ایشان دو نوع فلسفه تاریخ را مطرح می‌کند: 1. فلسفه تاریخی که محرک آن قیام لله و عامل حرکت جوامع برای احقاق حقوق از دست رفته و تعالی می‌باشد و با استشهاد به آیه کریمه «قُلْ انَّما اعِظُکم بـِواحِدَه أنْ تَقُومُوا لِلّهِ مَثنی وَ فُرادی» (سبأ / 46) سیر تاریخ را از سرمنزل تاریک طبیعت به سوی انسانیت می‌داند. (امام خمینی، 1379: 1 / 21) 2. فلسفه تاریخی که محرک آن خودخواهی و ترک قیام برای خدا و نتیجه آن، سیه روزی داخلی، سلطه جهانیان بر کشورهای اسلامی، زوال روح وحدت و برادری، حاکمیت مستبدان و دیکتاتورها، ملعبه شدن مراکز علمی، دانشمندان، قانون‌گریزی و زیر پا گذاشته شدن منافع و مصالح اجتماعی است. (همان: 22) در حقیقت، انانیت حجاب بیداری و ظلمت در عرصه زندگی اخلاقی و اجتماعی انسان است. (علم‌الهدی، 1381: 12) عنصر بیدارگری، تربیت انسان‌ها و تحول روحی آنها است. تربیت می‌تواند انسان‌های مستقل و خودباور یا انسان‌های کمینه و تحقیر شده به وجود آورد. از این روی، مراکز علمی و تربیت، می‌توانند استراتژی صدور انقلاب را بر اساس تاکتیک‌های متناسب زمان، مکان و شرایط ترسیم و تصویر کنند. خودیافتگی در برابر از خود بیگانه شدن، بازگشت به هویت اصیل ایمانی، اخلاقی و رفتاری است. خودباختگی با یک تعریف مسامحی، پیرایش همه خوبی‌ها از خود و انتساب آنها به دیگران است. (کوزر، 1369: 115) اساس خودباوری از آگاهی و تنبه از غفلت و بیداری از خواب گران تاریخی و مذهبی است. غفلت به عنوان منشأ بیگانگی از خود، در دو سطح ملک و ملکوت صورت می‌گیرد که منظور مقاله، غفلت ملکوتی و غبارآلودگی فکر است. «چه بسا چشم ظاهر بیدار و جنبه ملک هوشیار است، و چشم باطن و بصیرت در خواب گران و جنبه ملکوت نفس در غفلت و بیهوشی است». (امام خمینی، 1373: 189) خودباوری و خودیافتگی باعث توانایی و قدرتمندی می‌گردد. فرد به استعدادها و امکانات و مقدورات خود پی می‌برد و احساس ضعف‌های کاذب را از خود دور می‌کند. امام، احساس زبونی جهان شرق و اسلام در برابر غرب را مصداق از خودباختگی شمرده و معتقد است تا شرقی در مقابل غربی احساس هویت نکند، حل مسائل جهان شرق امکان ناپذیر است. تا شرقی‌ها آن حیثیتی که خودشان داشتند ـ و یک وقتی قبله همه جا بودند. آن وقتی که آنها وحشی بودند، اینها قبله بودند برای آنها ـ تا اینها آن محتوای خودشان را پیدا نکنند و نشوند یک موجود شرقی و خودشان را نشناسند نمی‌توانند مستقل باشند. (امام خمینی، 1379: 9 / 379) این تحول روان‌شناختی و انسانی دو جهت دارد: جهت مثبت و جهت منفی. جهت مثبت اینکه شرقی دارای اصالت، تفکر و اندیشه و استعداد است و جهت منفی اینکه دیگران بر او برتری واقعی ندارند و اگر هم داشته باشند «مهم این است که ما بفهمیم که دیگران به ما چیزی نمی‌دهند، ما خودمان باید تهیه کنیم». (همان: 14 / 116) احساس توانایی به توانایی واقعی منجر می‌شود. توانایی دو نتیجه مهم دارد: ایستادگی و حرکت رو به جلو و سازماندهی اجتماعی در جهت رفع موانع. نتیجه این دو، استقلال و رهایی از استبداد داخلی و استعمار است. اول باید باورتان بیاید که ما هم انسانیم، ما هم قدرت تفکر داریم ... . این قدرت در همه افراد بشر بقوه هست. اگر این باور برای شما پیدا شد [موفق خواهید بود]». (همان: 307) باور به قدرت و استعداد، سبب قدرمندی و پایداری واقعی می‌گردد. همیشه توصیف، توصیه بوجود می‌آورد. خودباوری، قدرت و توان تولید می‌کند، یک توصیف است. پایداری، توصیه قدرت است. پیروزی انقلاب اسلامی، حاصل باور مردم به توانایی خود و ناتوانی دیگران است. (همان: 308) این بیداری، نشانه رشد سیاسی است. (همان: 3 / 114) 2. تحول جامعه‌شناختی نکته کلیدی که امام روی آن انگشت می‌گذارد، حفظ «حیثیت و وجاهت خود» (همان: 15 / 322) است. بدیهی است این عبارت شامل حیثیت کارگزارن، نظام جمهوری اسلامی و اسلام در عرصه داخلی و خارجی است. صدور انقلاب از یک سو به نظام، شعار‌ها، آرمان‌ها و ماهیت آموزه‌های اسلامی و از طرف دیگر به کارآیی نظام جمهوری اسلامی باز می‌گردد. عملکرد جمهوری اسلامی در زمینه آموزش، پرورش و جامعه‌پذیری سیاسی، بخش اقتصادی و تأمین رفاه و آسایش مردم، سیاست انسانی و اسلامی در برابر کشورها و ملت‌های محروم و مظلوم و حق‌مداری جمهوری اسلامی در داخل و خارج، عامل مهمی در انتقال ایده‌های انقلاب اسلامی به سایر کشورها خواهد بود. بنابراین، براساس دیدگاه آرمان‌گرا ـ واقع‌گرا، الگو شدن جمهوری اسلامی به عنوان یک تحول جامعه شناختی در عرصه مشروعیت و مقبولیت از دو جنبه قابل طرح است: یک. الگوی نظری عبارت «جمهوری اسلامی یا مردم‌سالاری دینی»، هنوز در نظر عده‌ای پارادوکسیکال می‌آید و نیازمند تبیین و آشکارسازی ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخصه‌های عینی آن است. هنوز عده‌ای درون جمهوری اسلامی یا بیرون از آن، حتی کسانی که دل به جمهوری اسلامی بسته‌اند، دل‌مشغولی اساسی دارند. البته بخش عمده این ذهنیت حاصل «قلم‌های مسموم خارج، قلم‌ها و نوشته‌ها و مطبوعات خارجی، رسانه‌های گروه خارجی» (امام خمینی، 1379: 13 / 95) هستند و بخشی به فقدان مباحث تئوریک و نظام‌مند و تحلیل منطقی نظریه جمهوری اسلامی و مردم‌سالاری دینی باز می‌گردد. ارائه الگوی مردمی اسلامی نظام در صدور انقلاب، یک ضرورت است. به نظر می‌رسد در تبیین نظری جمهوری اسلامی توجه به تبیین اسلامیت، جمهوریت، نقش و جایگاه مردم، نقش و جایگاه ولایت فقیه، اختیارات و آزادی‌های مدنی و مشروع مردم، از اهمیت اساسی برخوردار باشند. مواد اولیه تبیین شرایط ساختاری و کارگزاری جمهوری اسلامی و مردم‌سالاری دینی در آثار امام و رهبری وجود دارد که ضرورت دارد نویسندگان و صاحب قلمان به تبیین تئوریک و نظام‌مند آن مبادرت ورزند. تبیین تئوریک جمهوری اسلامی و مردم‌سالاری دینی به عنوان یک الگوی نظری حکومت‌داری در برابر دو رویکرد سوسیالیسم و لیبرالیسم در عرصه داخلی و بین‌المللی در صدور تفکر انقلاب اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است. دو. الگوی عملی تحقق خواسته‌ها و آرمان‌های انقلاب، صدور انقلاب را از منظر دعوت عملی به نمایش می‌گذارد. توجه عملی به اخلاق، آداب و اعمال اسلامی، (همان: 486) اصلاح، خودسازی و دوری از نفسانیت، باعث جذب مردم به اسلام و انقلاب و در نتیجه صدور آن می‌گردد. اگر هواهای نفسانی اسباب این بشود که گله‌ها به شکایت‌ها، شکایت‌ها به مخالفت‌ها برسد، آن روزی است که عزای همه کشور را باید بگیریم و گناهش گردن ماست که نفسانیت خودمان را زیر پا نگذاشتیم». (امام خمینی، 1379: 17 / 534) امام، عملکرد مسئولان را در رابطه مستقیم با حفظ یا زوال حیثیت اسلام و انقلاب می‌داند و می‌فرماید: «هر کس در هر کاری که دارد ... . باید خودشان را متوجه این معنا بکنند که سر و کارشان با حیثیت اسلام است». (همان: 10 / 180) اسلام و نجات‌بخشی آن یک ادعا و میدان آزمون آن، جمهوری اسلامی و آزمایشگران آن، مسئولان هستند. تحقق جمهوری اسلامی با محتوای اسلامی (همان) و تحقق اسلام به معنای واقعی کلمه در ایران، باعث روی آوری کشورها یکی بعد از دیگری به همین رویه خواهد بود. (همان) اهمیت دعوت عملی، مقدم بر قیل و قال است. خودکفایی اقتصادی، آبادانی، سازندگی و توسعه همه جانبه و متوازن از عوامل اساسی صدور انقلاب هستند. وابستگی اقتصادی به کشورهای بیگانه، خصوصاً کشورهای خصم در بخش ارزاق و کالاهای اساسی و ضروری باعث شکسته شدن غرور ملی و ناامیدی ملل اسلامی و مستضعفان می‌گردد. از دیدگاه امام، همه زمینه‌های توسعه و خودکفایی به لحاظ طبیعی و انسانی در ایران فراهم است. (امام خمینی، 1379: 12 / 77) فراموشی هریک از استراتژی صدور و الگوی عملی شدن، به منزله فراموشی دیگری است. (عیوضی، 1386: 41) صدور انقلاب به عمل و اخلاق در عرصه داخلی، به تعبیر قانون اساسی محیط مناسب رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با فساد و تباهی (اصل سوم) و منطقه‌ای و بین‌المللی باز می‌گردد «به عمل کار برآید، نه به سخنرانی». فریاد جمهوری اسلامی بودن کفایت نمی‌کند، بلکه باید عمل اسلامی و متناسب جمهوری اسلامی سر زند: وقتی می‌توانند باور کنند از ما که مایی که می‌گوییم جمهوری اسلامی هستیم، عملمان هم آن طور باشد. عمل طاغوتی نباشد و قول، قول اسلامی، عمل اسلامی باشد و خود رفتار، اسلامی باشد. گفتار اسلامی باشد تا صادر بشود این جمهوری اسلامی در سایر کشورها. صدور با سر نیزه، صدور نیست. (امام خمینی، 1379: 13 / 488) نمایش رفتار اسلامی و انسانی از جمهوری اسلامی در خارج، باعث نفوذ و صدور تفکر جمهوری اسلامی و نمایش رفتارهای مخالف با موازین اسلامی و لو از اشخاص نفوذی، اسباب کوبیدن جمهوری اسلامی را با تمام قوا فراهم می‌کند. (همان: 489) معرفی اسلام به غیر زبان و دعوت مردم از طریق اعمال و اخلاق نیکو و اسلامی، باعث جذب نفوس سالم ـ اکثر مردم ـ خواهد شد. «پذیرش که کردند کم‌کم عمل می‌کنند. کم‌کم این انقلاب صدور پیدا می‌کند به خارج». (همان: 490) نمونه شدن در کشورهای دیگر با برچسب جمهوری اسلامی که در معرض دید افراد هستند، موجب نزدیکی آنها خواهد شد. «در اعمالتان، در رفتارتان، در کردارتان طوری باشید که نمونه باشد برای جمهوری اسلامی و جمهوری اسلامی با شما به جاهای دیگر هم ان شاء الله برود». (امام خمینی، 1379: 16 / 81) رویکرد الگو شدن از ایجاد ذهنیت آشفته و متشنج از صدور انقلاب به عنوان جنگ‌طلبی و جنگ‌افروزی، کشورگشایی، هرج و مرج‌گرایی و اعمال رادیکالیستی جلوگیری می‌کند. (عیوضی، 1386: 44) در واقع، رویکرد صدور انقلاب از طریق الگو شدن بیشتر به تقویت فکری ـ تربیتی، اقتصادی و سیاسی و رضامندی داخلی توجه می‌کند. به اصلاح خود بیشتر از دیگران عنایت دارد و اصلاح بین‌المللی را در درجه دوم از اصلاح داخل تلقی می‌کند. امام در عرصه الگو شدن عملی به ساختار و کارگزار توأمان توجه می‌کند. الگو شدن عملی جمهوری اسلامی هم باعث فلاح و پیروزی داخلی و هم سرایت برون‌مرزی خواهد شد. (امام خمینی، 1379: 10 / 181) 3. تحول ارتباطی ارتباط نظامند و هوشمندانه وسیله‌ای برای انتقال آرمان‌ها و خروجی تحول انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی به عنوان پیام انقلاب اسلامی به سایر کشورها است. دو گلوگاه اصلی نظام ارتباطی، نظام رسانه‌ای و دیپلماسی فعال است. یک. نظام رسانه‌ای آگاهی و آگاهی بخشی یا تبلیغ، تنبه (خود آگاهی) و تنبیه (آگاهی بخشی)، مقدمه‌ای برای تصحیح امور و انتخاب راه درست از باطل است. اگر انقلاب اسلامی، ترسیمی از راه خدا باشد، گام اول در رفتن این مسیر، آگاهی است. (امام خمینی، 1381 الف: 125) از این روی، «تقویت و توسعه تبلیغات، خصوصاً در خارج از کشور، از اهم امور است». (امام خمینی، 1379: 16 / 44) کوشش در شناساندن اسلام و آموزه‌های دینی به مردم در سطح داخل و خارج به وسیله کارشناسان واقعی، (همان: 9 / 379) باعث روی آوری ملت‌ها و مستضعفان به اسلام خواهد شد. امام صدور انقلاب را به معنی انتقال آرمان‌ها و تجارب در نظر می‌گیرد و می‌فرماید: «ما با کسی جنگی نداریم». (همان: 15 / 321) فهماندن اسلام به ملت‌ها، مفهوم واقعی صدور انقلاب است؛ زیرا «وقتی ملت‌ها اسلام را شناختند، قهراً به آن روی می‌آورند». (همان: 322) صدور انقلاب منوط به بیداری توده‌ها و یکی از عوامل بیداری آنها تبلیغات رسمی و غیر رسمی (همان: 307) و انتقال تجارب تحولات انسان شناختی و جامعه شناختی از طریق یک نظام رسانه‌ای صادق و هوشمند است. صدور انقلاب با تبلیغ بر اساس معنویت اسلام یعنی تحول روحی و کاهش تشریفات و ظواهر، یعنی تحول جامعه‌شناختی، امکان پذیر است. «همه‌اش در فکر درست کردن سالن و ساختمان نباشید بلکه در فکر معنویات اسلام باشید». (امام خمینی، 1379: 18 / 73) تبلیغات رسانه در جهت گرایش به انقلاب و اسلام و رویگردانی از آنها مؤثر است؛ زیرا تبلیغات، افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال، پذیرش جدایی دین از سیاست در بین اقشاری از جوامع اسلامی نتیجه تبلیغات سوء علیه اسلام است. (امام خمینی، 1381ب: 11 و 20) در حال حاضر، افکار عمومی جهان را رسانه‌های جمعی که بزرگترین عناصر تبلیغ هستند، هدایت و کنترل می‌کنند. هر رسانه‌ای مرکب از چند عنصر اساسی از قبیل پیام و ماهیت آن، فرستنده، گیرنده و ابزار است که تأثیرگذاری آن منوط به کمیت و کیفیت آنها است. در بحث صدور انقلاب چند عامل مؤثرند که عبارتند از: یکم: پیام؛ یعنی اسلام و آرمان‌های انقلاب متناسب با نیازها و مسائل واقعی (امام خمینی، 1379: 18 / 72) خصوصاً بخش‌های مغفول اسلام (سیاست، فلسفه، عرفان، سیره بزرگان دین) باشد؛ دوم: فرستنده پیام؛ که شامل جمهوری اسلامی و کارگزاران رسمی و غیر رسمی آن است؛ سوم: مخاطبان پیام؛ یعنی متفکران جهان اسلام، مستضعفان و همه ملت‌های مظلوم. ما می‌خواهیم یک الگویی از اسلام در عالم ـ و لو یک الگوی ناقصی باشد ـ نشان بدهیم که همه عقلای عالم غیر از آنهایی که جنایتکارانِ بالذات هستند، همه ملت‌های مظلوم بفهمند که اسلام چی آورده و می‌خواهد چه بکند در دنیا. (همان: 18 / 157) امام، تفاوت اساسی اسلام آمریکایی با اسلام واقعی را همان مردم محوری می‌داند. (همان: 17 / 534) محور صدور انقلاب، هم دولت‌ها و هم ملت‌ها هستند، اما زمینه پذیرش ایده‌ها و آرمان‌های انقلاب در میان توده‌ها و ملت‌ها مساعدتر است. توده مردم نسبت به دولت‌مردان، کمتر آلوده به زخارف دنیا هستند و در نتیجه میزان حق‌پذیری در میان توده‌ها بیشتر است. توده‌ها بیشتر در خط توحید هستند. انقلاب نیز متکی به معنویات و خط توحید است. بنابراین، «باید اساس را مردم و فکر مردم قرار داد و باید به فکر مردم بود، نه دولت‌ها؛ زیرا مردم و توده‌ها با حق موافقند». (همان: 15 / 307) از این روی، اساس کار جمهوری اسلامی باید ملت‌ها و توده‌ها باشد؛ چون تأثیرگذاری بر دولت‌ها نیازمند رسانه همه‌جانبه بین‌المللی، ثروت و سرمایه‌گذاری، نیرو و تسلیحات نظامی قوی است که رسانه، ثروت و تسلیحات نظامی جمهوری اسلامی نسبت به سلطه‌گران عالم به‌مثابه فقدان آنها است. بنابراین محور صدور انقلاب و بیداری اسلامی، باید مردم و توده‌های ستمدیده باشد. چهارم: ابزار ارسال پیام؛ یعنی انتشار کتاب‌های علمی و دقیق گروهی، (همان: 18 / 72) مبلغان عالم و اخلاقمند، (همان) نهادهای مذهبی مهذب، (همان: 73) دعوت از متفکران جهان اسلام، (همان: 9 / 239) رسانه‌ها و از میان همه رسانه‌ها، تلویزیون به‌دلیل سمعی و بصری بودن (همان: 456) و تعلیم و تعلم زبان خارجی توسط فضلای حوزه تا بتوانند در خارج تبلیغ کنند. «ما همه زبان‌ها را برای تبلیغ اسلام بدانیم عبادتی بزرگ است». (همان: 18 / 73) دو. دیپلماسی قوی فعال کلمه دیپلماسی، مترادف سیاست خارجی است و دو جنبه تدوین و اجرای سیاست خارجی یک کشور یا رویکرد و کارگزاران آن را شامل می‌گردد. (کاظمی، 1365: 9) مهم‌ترین رمز دیپلماسی فعال در قدرت چانه‌زنی و تحقق خواسته‌ها و اثبات حقانیت خواسته‌های یک کشور است. (همان: 13) سیاست خارجی یک کشور اساساً متوجه توسعه و تقویت روابط با کشورهای دوست، خنثی کردن نیروهای متخاصم با منافع خودی و یافتن کشورهای دوست از طریق مذاکرات سیاسی و متحدان و همسویان در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی است. (همان: 42) ترکیب دیپلماسی با پروپاگاندا از یک سو و استراتژی صدور انقلاب از سوی دیگر، آن را غامض می‌کند و به تلاش‌های پیچیده‌ای نیاز پیدا می‌کند تا بتواند ابهام دخالت در امور داخلی کشورها و ایجاد انقلاب برای سقوط نظام‌های سیاسی موجود را از بین ببرد. ارتباط مقتدرانه، منطقی و مبتنی بر عقلانیت با کشورهای دنیا می‌تواند گام اساسی در تفاهم و صدور انقلاب باشد. دیپلماسی فعال می‌تواند از یک سو مسائل ایران، اسلام و گرفتاری‌های ایران با کشورهای شرق و غرب را به دنیا برساند و از سوی دیگر روابط حسنه با کشورها ایجاد کند. (امام خمینی، 1379: 19 / 414) این عملکرد تناقض‌نما، نیازمند یک دپیلماسی قوی، فعال، کارآمد، عالمانه و اخلاقمند است. مهم‌ترین مبانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی در اصل 152 قانون اساسی عبارتند از: نفی هرگونه سلطه جویی و سلطه پذیری، حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی، دفاع از حقوق همه مسلمانان، عدم تعهد در برابر قدرت‌های سلطه‌گر و روابط صلح‌آمیز متقابل با دولت‌های غیر محارب. (ملک افضلی، 1391: 69) از آنجا که سیاست خارجی جمهوری اسلامی با دو رویکرد مواجه است، یعنی رویکرد نظام دیپلماتیک حاکم بر روابط کشورها و رویکرد صدور انقلاب به عنوان یک گفتمان برتر به ملت‌های دیگر، باید ماهیت تدوین و کارگزاران آن نیز تغییر کند. بیداری ملت‌ها صدور انقلاب با راهبردهای فوق، باعث بیداری ملت‌ها و روی‌آوری آنها به آرمان‌های انقلاب اسلامی خواهد شد. موفقیت جمهوری اسلامی در حل مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و جلب رضایت عمومی جامعه در عرصه داخلی و پیروزی بر چالش‌ها در عرصه بین‌المللی، قیام همگانی را درمیان ملت‌ها تحریک و تحریض می‌کند. «وقتی دیدند که ایران قیام کرد و پیش برد، و لو کشته داد اما پیش برد، دیگران هم همین فکر در مغزشان پیدا می‌شود. ملت‌های دیگر هم همین معنا را می‌خواهند». (امام خمینی، 1379: 11 / 336) تجربه تحقق ایده‌های انقلاب اسلامی، پرده از سکوت تاریخی ملت‌ها بر می‌دارد و سایه استبداد را می‌شکند و افسانه ذهنی تاریخی «نمی‌شود» را به تفکر رئالیستی «می‌شود» مبدل می‌سازد. اول قدم هر مبارزه‌ای ارزیابی این است که در این مبارزه می‌شود یا نمی‌شود، و شما ثابت کردید که نه «می‌شود». می‌شود با امریکا هم طرف شد. (همان: 337) بیداری واقعی ملت همین تبدل و تحول روحی، روانی و انسان‌شناختی است که مقدم بر تحولات جامعه‌شناختی و تاریخی است. آفت‌ها این مقاله جمهوری اسلامی را نقطه مرکزی انتقال تجارب انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی به کشورهای اسلامی و غیر اسلامی در جهت بیداری اسلامی می‌داند و در آن، سه راهبرد صدور انقلاب، تحول انسان‌شناختی، جامعه‌شناختی و ارتباطی مورد توجه قرار گرفتند. آفت‌زدگی این سه، پاشنه آشیل صدور انقلاب و افول بیداری اسلامی و کاهش قدرت هم افزایی منطقه‌ای و بین‌المللی است. 1. در حوزه ارتباطی بد معرفی کردن اسلام، از موانع جدی صدور انقلاب و بیداری اسلامی است. یک چهره غبارآلود و هراس‌انگیز از انقلاب، جمهوری اسلامی و اسلام توسط مراکز علمی حوزه‌ها و دانشگاه‌ها، دستگاه دیپلماسی و رسانه‌های جمعی، باعث تنفر و انزجار ملت‌ها خواهد گردید و اگر نظام دیپلماسی فعال، سپهر رسانه‌ای و فعالیت مراکز علمی و مذهبی جهان غرب به سستی و ناکارآمدی عناصر داخلی افزوده شود، مظلومیت انقلاب و جمهوری اسلامی آشکارتر می‌گردد. 2. در حوزه انسان‌شناختی هرگونه عملکردی که چهره اسلام را مقلوب (چهره متحجرانه یا چهره‌ای منطبق با اصول آمریکایی) ارائه دهد که هر دو مصداقی از اسلام آمریکایی هستند (بیانات رهبری 29/2/1382) و یا باعث دوری مردم و جونان از اسلام و ظهور مکتب‌ها و آئین‌های جدید (امام خمینی، 1379: 4 / 238 ـ 237) گردد، مانع اساسی در تحول انسان‌شناختی، صدور انقلاب و بیداری اسلامی است. احساس پیروزی و اختلاف بر سر تقسیم غنایم و فراموشی اهداف نهضت اسلامی، (همان: 6 / 363 ـ 361) حاکمیت خواسته‌های شخصی، گروهی و حزبی به جای مقصد اصلی نهضت یعنی خداگرایی و قیام برای نفس و هواهای نفسانی به جای قیام برای خدا، (همان: 8 / 198 ـ 197) از بین رفتن امید و اعتماد به نظام و یأس از بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و بین‌المللی (همان: 10 / 351) چه ناشی از تبلیغات مسموم رسانه‌ها و چه ناشی از برخی واقعیت‌ها، رشد روحیه قدرت قلبی و ثروت‌اندوزی و برتری‌خواهی (همان: 4 / 89 ـ 88) و از سوی دیگر، تبلیغات اسلام هراسی، تعمیم تجربه انگیزسیون در غرب دوره کلیسا به اسلام و ایجاد تهدیدات مختلف از سوی غرب می‌تواند مانعی در راه گرایش به اسلام باشد. 3. در حوزه جامعه‌شناختی مهم‌ترین آفت در حوزه جامعه‌شناختی زیر سؤال رفتن مشروعیت (مقبولیت) و کارآمدی جمهوری اسلامی به عنوان یک نقطه مرکزی و امید برای ملت‌های به پاخواسته است. ارتقای مشروعیت و کارآمدی از چالش‌های مهم جمهوری اسلامی است. مهم‌ترین عواملی که می‌توانند در این عرصه تأثیرگذار باشند عبارتند از: یکم، اشتباهات تاریخی جبران‌ناپذیر نخبگان سیاسی و فکری؛ (همان: 4 / 330) دوم، غفلت از مسائل اصلی کشور و پرداختن به مسائل فرعی؛ (همان: 8 / 168) سوم، استبداد و خودکامگی (همان: 17 / 393) تصور خودکامگی چه ناشی از عملکرد بعضی باشد و یا اتهام استبداد دینی از سوی دیگران باشد؛ چهارم، کنار گذاشتن صاحبان اصلی انقلاب و جانشینی وارثان رژیم گذشته و وابستگان فکری و نااهلان و نامحرمان؛ (همان: 19 / 67 ـ 66) پنجم، اختلاف و تفرقه. اختلاف بین قوا و صفوف مردم، حوزه و دانشگاه، اقوام و اقلیت‌های مذهبی، شیعه و سنی، جهان اسلام و دیگران از طریق اسلام هراسی و طالبانیسم می‌تواند چهره گشاید. اگر وحدت کلمه و اتحاد اسلامی به عنوان هدف و وسیله صدور انقلاب (حشمت‌زاده، 1386: 47 ـ 46) و بیداری اسلامی باشد، اختلاف، ضد صدور انقلاب و بیداری اسلامی است. با جمع‌بندی کلمات امام، چهار سطح واگرایی بین مردم با مردم، بین مردم و علما، بین دولت و مردم، بین دولت‌های اسلامی، از آثار ایشان قابل تشخیص است. امام از اختلاف دولت‌های اسلامی احساس نگرانی می‌کند. (امام خمینی، 1379: 3 / 94) قرآن کریم نیز تنازع را فشل کننده و انحطاط‌آور می‌شمارد. (آل عمران / 102) اگر اختلاف، دامنه وسیع فرهنگی، سیاسی و قومی به خود گیرد و منجر به درگیری‌های داخلی گردد، باعث نارضایتی عمومی شده و نارضایتی یا تعارض و آشوب ایجاد می‌کند یا مردم را به سستی می‌کشاند و در هر دو حالت، کارآمدی نظام را زیر سؤال می‌برد و زمینه دخالت بیگانه را فراهم می‌کند. این طور نباشد که در خارج بگویند این یک کشوری است که نمی‌تواند خودش درست کند ... در دنیا منعکس بشود یک ملتی هستند که قیم لازم دارند ... این را مشروع کند در خارج. و بعد به واسطه مشروعیت این، وارد بشوند در ایران. (همان: 14 / 174) آیت‌الله خامنه‌ای یکی خطرات اصلی بیداری اسلامی را اختلاف کلمه بین مسلمین، طوایف و مذاهب اسلام و بین قومیت‌های مسلمان می‌شمارد. (بیانات 15 / 3 / 1370) رابطه مستقیم بین وحدت و بیداری اسلام وجود دارد. عملکرد داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی می‌تواند با جلب رضایت عمومی داخلی و ایجاد اعتماد منطقه‌ای و بین‌المللی خنثی کننده تبلیغ اسلام‌هراسی و تبلیغ ناکار آمدی جمهوری اسلامی باشد. حضرت امیر× با تأکید بر رضایت عموم مردم، می‌فرماید: رضایت عمومی، نارضایتی خواص را از بین می‌برد. (جعفری، 1386: 219) ابن خلدون از این مسئله با عنوان عصبیت و همبستگی اجتماعی یاد می‌کند. (ابن خلدون: 1 / 319) اختلاف، منشأ بیگانگی اجتماعی، به هم ریختگی اجتماع نوین و پیوندها و اطاعت عمومی از اراده همگانی و در نتیجه فائق آمدن نامرادی‌ها است. هستی‌یابی جامعه‌شناختی ملل مسلمان و مستضعف منوط به خودیابی تاریخی، انسانی و مذهبی است. گسیختگی اجتماعی به هر دلیل باشد، باعث پاره پاره شدن و از دست دادن استعدادها است؛ نه تنها استعداد افراد بلکه جامعه. فروپاشیدگی، محصول از خود بیگانگی است. از این روی، «نوع بشر باید بر پایه خرد، آینده‌ای باز سازد که در آن، هر آنچه که از اصل خویش دور مانده باشد، روزگار وصل خویش را بازیابد، چندان که افراد دوباره بتوانند کلیت شان را بازیابند». (کوزر، همان: 112) عبارت کوزر بسیار نزدیک به برداشت مقاله از صدور انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی است. نتیجه مفهوم صدور انقلاب بازتاب پویایی نظام سیاسی ایران در میان کشورهای اسلامی و نظام بین‌المللی است. سه قرائت از مفهوم صدور انقلاب ارائه شد؛ یکم، الگوی قهرآمیز نظامی که تصور بر این است که منظور از صدور انقلاب، دخالت نظامی حتی در صورت نیاز، حمله نظامی به کشورهای همسایه و کشورهایی که زمینه حمله نظامی در آنها فراهم است. این نگاه در عرصه خارجی یک پروپاگاندای همه جانبه علیه جمهوری اسلامی به عنوان یک کشور جنگ‌افروز و کشورگشا به نمایش گذاشت. شاید بخشی از عکس‌العمل‌های نظام بین‌المللی به مسئله هسته‌ای ایران ناشی از تأثیر درست یا غلط این برداشت باشد. دوم، الگوی واقع‌گرایی محض که معتقد است نباید هیچ اقدام و اراده‌ای در راستای صدور انقلاب داشت، بلکه تمام انرژی کشور را باید صرف بهبود وضعیت داخلی ایران به کار برد. بر مبنای این تحلیل، انقلاب یک پدیده درون‌مرزی در داخل مرزهای جغرافیای سیاسی است و نباید باعث آزار دیگران باشد. حال اگر مردم سایر کشورها، خود با جذب خوبی‌های کشور ما قیام کردند، اشکالی ندارد. حمایت از نهضت‌های آزادی‌بخش و اعمال این گونه‌ای به منزله دخالت در امور داخلی دیگران است. سوم، الگوی آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی که به ارائه یک دولت سرمشق و الگو به جهان اسلام و جهان مستضعفان و همزمان، تبلیغ و آگاه‌سازی توده‌ها و دولت‌ها به آرمان‌های انقلاب اسلامی تأکید می‌کند. دیدگاه امام خمینی با رویکرد سوم در این مقاله بررسی گردید و برای تحقق آن به سه راهبرد تحت عنوان تحول ارتباطی، انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی تأکید گردید. از نظر دیدگاه سوم، اصالت با حفظ انقلاب و جمهوری اسلامی است و مسئله صدور در درجه دوم مطرح می‌گردد. لذا نباید ایده صدور باعث تضعیف یا تهدید برای جمهوری اسلامی تلقی شود. ایده امام تأکید بر معنویت و توحید است. جمهوری اسلامی برای انتشار این ایده از یک سو، نیازمند یک دیپلماسی فعال در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی با کشورها، ارتباط با علما و دانشمندان جهان و توده‌های مردم و از سوی دیگر، رسانه قوی و دارای محتوای منطقی، عقلانی و معنوی است تا بتواند ضمن کاهش تنش‌های (سیاسی، اقتصادی و نظامی)، افکار عمومی جهان اسلام و مستضعفان را با خود همراه سازد و به تعبیر امام، تحول انسانی و روحی در آنها ایجاد و زمینه تحولات اجتماعی و بیداری و خیزش‌های اسلامی را فراهم سازد. این مقاله مهم‌ترین آفت‌های صدور انقلاب و بیداری اسلامی را در سه حوزه تحولی مذکور جستجو کرد. به عنوان مثال، اختلاف را باعث یأس و ناامیدی و منشأ آن را دنیاخواهی و غفلت دانست. اختلاف، منشأ بیگانگی اجتماعی و زیر سؤال بردن وحدت اجتماعی و در نتیجه فائق آمدن نامرادی‌ها است. هستی‌یابی جامعه‌شناختی ملل مسلمان و مستضعف منوط به خودیابی تاریخی است. گسیختگی اجتماعی در جامعه جدید به هر دلیل باشد، باعث پاره پاره شدن و از دست دادن استعدادها است. فروپاشیدگی محصول ازخودبیگانگی است، از این روی بازجویی اصل خویش باعث بازیابی کلیت جامعه اسلامی است. منابع و مآخذ قرآن کریم.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن، 1375، مقدمه ابن‌خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
امام خمینی، سید روح‌الله، 1372، آداب الصلوه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ ، 1373، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ ، 1379، صحیفه امام، مجموعه‌ای 22 جلدی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ ، 1381 الف، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ ، 1381 ب، ولایت فقیه، حکومت اسلامی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ ، 1381 ج، تقریرات فلسفه، سه جلدی، مقرر عبدالغنی اردبیلی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امیدوار، احمد و حسین یکتا، 1379، امام خمینی و انقلاب اسلامی، روایتی جهانی، تهران، سازمان عقیدتی سیاسی ناجا.
اورعی، غلامرضا، 1369، اندیشه امام خمینی درباره تغییر جامعه، تهران، مؤسسه چاپ سوره.
ایزدی، مصطفی (به‌کوشش ایشان)، 1361، یادنامه شهید محمد منتظری (مجموعه گفتارها)، تهران، انتشارات و تبلیغات فرهنگ انقلاب اسلامی.
بازرگان، مهدی، 1363، انقلاب ایران در دو حرکت، تهران، نهضت آزادی.
جعفری، محمدتقی، 1386، حکمت اصول سیاسی اسلام، تهران، نشر آستان قدس رضوی.
جمشیدی، محمد حسین، 1388، اندیشه سیاسی امام خمینی، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
حشمت‌زاده، باقر، 1386، تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر کشورهای اسلامی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
خامنه‌ای، سید علی، 15/3/1370، بیانات در دیدار گروهی از میهمانان خارجی دومین سالگرد رحلت امام خمینی.
ـــــــــــــــ ، 29/2/1382، بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام به مناسبت سالروز هفدهم ربیع الاول.
خرمشاد، محمدباقر، 1381، «انقلاب اسلامی و بازتاب آن در رویکرد نظری»، فصلنامه اندیشه انقلاب اسلامی، شماره یک، بهار 81 .
ساروخانی، باقر، 1370، دایره‌المعارف علوم اجتماعی، تهران، کیهان.
علم‌الهدی، جمیله، 1381، فلسفه تربیتی نهضت امام خمینی، نقدی بر سوبژکتیویسم و دوآلیسم، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، نشر عروج.
عیوضی، محمدرحیم، 1386، آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
فراتی، عبدالوهاب، 1377، رهیافت‌های نظری بر انقلاب اسلامی، قم، معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، 1388، تدوین جهانگیر منصور، تهران، نشر دوران.
کاظمی، علی‌اصغر، 1365، دیپلماسی نوین در عصر دگرگونی در روابط بین‌المللی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وابسته وازرت امور خارجه.
کوزر، لوئیس، 1369، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
گلدمن، لوسین، 1375، فلسفه روشنگری ـ بورژوازی مسیحی و روشنگری، ترجمه و پژوهش شیوا کاویانی، تهران، انتشارات فکر روز.
محمدی، منوچهر، 1386، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ـــــــــــــــ ، 1387، انقلاب اسلامی، زمینه‌ها و پیامدها، قم، دفتر نشر معارف.
ملک افضلی اردکانی، محسن، 1391، مختصر حقوق اساسی، آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم، دفتر نشر معارف.
نجفی، موسی، 1387، انقلاب فرامدن و تمدن اسلامی (موج چهارم بیداری اسلامی)، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. یوسف فتحی: عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی 36 انتهای متن/
94/05/24 - 05:03
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]
-
گوناگون
پربازدیدترینها