واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: کشورهای کوچک در منطقه تهران - ایرنا- روزنامه اطلاعات در یادداشتی نوشت: در تداوم بحث پوست اندازی استراتژیک در خاورمیانه، باید ابتدا بر این واقعیت تأکید کرد که در شرایط نوین بین المللی، نمی توان قدرت های جهانی را تنها بازیگران و کنشگران موثر در سیاست قلمداد کرد.
این یادداشت به قلم سیدمحمدکاظم سجادپور در ادامه می افزاید: دنیای روابط بین الملل دگرگون شده است. بازیگران متعدد شده اند و بازیگران منطقه ای نقش های نوینی یافته اند. بر همین منوال کشورهای کوچک (small states) نیز با گذشته فرق دارند و بعضاً نقش های جدید و موثری یافته اند.
شایان ذکر است کشورهای کوچک برای خود گردهمایی هایی را تدارک دیده و سعی می کنند مواضع خود را در قبال روابط بین المللی منسجم کنند. یکی از اقدامات این کشورها تشکیل مجمع کشورهای کوچک (small states forum) است که هر ساله در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دور هم جمع می شوند.
در خاورمیانه نیز ما شاهد تحرک و کنشگری چند کشور کوچک در این مقطع هستیم، از قطر و امارات متحده گرفته تا اردن در خاورمیانه نیز کشورهای کوچک مطرح هستند.
* نقش و کنشگری کشورهای کوچک در خاورمیانه را چگونه می توان تحلیل کرد؟
در پاسخ به این پرسش باید مدنظر قرار داد که کشورهای کوچک در خاورمیانه، متعدد و در عین حال متفاوت هستند. بحرین، امارات متحده عربی، کویت، قطر در زمره کشورهای کوچک این منطقه محسوب می شوند.
اشتراک آنها در کوچکی سرزمین و کمی جمعیت است. ولی تفاوت بین کیفیت سیاست داخلی و خارجی آنها بسیار جدی است. در عین حال باید در نظر داشت که به یک تعبیر این سیاهه، فهرست کاملی از کشورهای کوچک نیست و شبهه کشورهای کوچک دیگری نیز وجود دارند که در یک چشم انداز از کلان نمی توان آنها را نادیده گرفت.
تشکیلات خودگردان فلسطینی، نه به معنای حقوقی بلکه به معنای کنشگری و نیز اقلیم کردستان هم باید به عنوان بازیگران کوچک مدنظر قرار گیرند. اقلیم خودمختار کردستان بخشی از عراق است ولی نحوه اقدام و عمل آن در سطح منطقه ای، از زاویه کنشگری نیازمند توجه است. بدون تردید بین این بازیگران و کنشگران تفاوت های ماهوی وجود دارد. در میان آنها، حساب رژیم صهیونیستی جداست و به لحاظ استراتژیک و ساختارهای فرهنگی و اجتماعی، نسبت کاملاً متفاوت و متضادی با منطقه دارد که جداگانه باید به آن پرداخته شود.
دقت در تفاوت بین کشورها و کنشگران کوچک خاورمیانه را باید با دو پدیده دیگر مورد مطالعه و مداقه قرار داد که هر دو از نظر تحلیلی در فهم رفتار آنها موثرند. پدیده اول، نادیده انگاشتن و زاییده اندیشی صرف در مورد آنهاست.
بدین معنی که صرف کوچک بودن را نمی توان برابر با بی نقشی قلمداد کرد اردن در تحولات سوریه، نقش داشته و این نقش حتی سایر کنشگران کوچک متفاوت است. نقش قطر و امارات در بحران سوریه غیر قابل انکار است ولی الزاماً یکی نیست. پدیده دوم اغراق در مورد نقش آنهاست. بعضاً این تمایل وجود دارد که می خواهد نقش کنشگران کوچک را بیش از حد جلوه دهد. این تمایل بین خود آنها نیز وجود دارد.
در این خصوص می توان به قطر اشاره کرد که جاه طلبی های خاصی داشته و علاقه مند است نام آن در حادثه و رخداد مهمی ذکر شود. در تحلیل شرایط خاورمیانه معاصر در عین حالی که نمی توان به نقش این کنشگران کوچک بی توجه بود، نباید در ارزیابی دچار اغراق شد.
تحولات دو سال گذشته به عنوان مثال نشان داد بین تصویری که قطر از نقش آفرینی خود ارائه داده با واقعیت وزن و اثرگذاری آن، فاصله وجود دارد. در مجموع بحث کشورهای کوچک در خاورمیانه کنونی با مطالعه و سنجش اثرگذاری هر کدام از آنها امکان پذیر است که موضوع نوشتار بعدی است.
* منبع: روزنامه اطلاعات
** اول ** 1337
12/05/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]