محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830880349
جهانی شدن و مدرنیته؛ مساله سبک زندگی
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
جهانی شدن و مدرنیته؛ مساله سبک زندگی پدیده جهانی شدن و تبدیل جهان به دهکده کوچک و نقش تخریبی آن در تضعیف باورها و ارزش‌های دینی، قابل انکار نیست؛ اما باید دید تعامل ما در برابر این پدیده باید چگونه باشد تا کمترین آسیب به سبک زندگی اسلامی ایرانی ما وارد شود.
توجه به واقعیت های موجود، سه گونه مواجهه را به دست می دهد که عبارت است از: 1ـ تعامل اباحه گرایانه 2ـ تقابل سنت مدارانه 3ـ تعامل دین مدارانه. اینک به اختصار به بررسی این سه نوع تعامل می پردازیم. تعامل اباحه گرایانه تعامل اباحه گرایانه به معنای آن است که افراد به رغم التزام قلبی به باورهای دینی، خود را در معرض انواع و اقسام آسیب های پدیده جهانی شدن و ابزارهای ارتباطاتی همچون ماهواره و اینترنت قرار دهند و آن را امری طبیعی و عادی در زندگی تلقی کنند. چنین افرادی به خود اجازه می دهند انبوهی از شبکه های ماهواره ای و وبگاه ها، بدون هیچ کنترل و نظارتی در اختیار آنان و خانواده هایشان قرار گیرد و هر زمان و هر گونه که دلخواه آنان باشد، از برنامه و مطالب آنها بهره مند باشند؛ اعم از آن که در آنها کفر، الحاد و فحشا تبلیغ شود یا آن که گفتاری در زمینه دین و اخلاق انعکاس یابد. بدون تردید از پیامدهای چنین تعامل آزادمنشانه با ابزارهای آسیب زننده ای همچون ماهواره و اینترنت، گسترش اباحه گری در رفتار شخص و خانواده او خواهد بود که عدم اهتمام لازم به شعائر دینی همچون نماز و حجاب و ترک محرمات شرعی همچون استماع موسیقی های مطرب و رعایت حریم در برخورد با نامحرمان، از نمودهای آن است. تقابل سنت مدارانه براساس تقابل سنت مدارانه، عده ای بر این باورند که مدرنیته و در پی آن پدیده جهانی شدن، جز شر و پلیدی ارمغانی برای بشریت نداشته و زمینه دین ستیزی و اخلاق گریزی را بین جهانیان فراهم آورده است. از این رو، تنها راه صحیح مواجهه درست با آن، ترک مدرنیته و همه لوازمات آن و بازگشت به سنت های دینی است. به عبارت ساده تر، مدافعان «سنت مداری» معتقدند تنها راه سعادت و نجات بشر آن است که خود را به طور کامل از غُل و زنجیر عصر مدرنیته نجات دهد و زندگی ساده، بی آلایش و به دور از آرایه های تمدن را برگزیند و از این رهگذر، زمینه نزول فیوضات و برکات آسمان را برای خود هموار سازد. از جمله کسانی که بر این شیوه تاکید دارند محقق محترم آقای مهدی نصیری است که کتابی با عنوان «اسلام و تجدد» را براساس همین نگاه نگاشته است. وی در بخشی از مقدمه این کتاب چنین آورده است: «از آغاز ارتباط و تعامل ما با غرب، عمدتا دو دیدگاه درباره نسبت جامعه با تجدد مطرح بوده است. یکی غربی شدن بدون قید و شرط که از سوی روشنفکرانی چون تقی زاده اعلام شد و دیگری دیدگاه «تفصیل و تفکیک» بین وجه مادی و مکانیکی تجدد با وجه فرهنگی و معنوی آن؛ به این معنا که اخذ وجه مادی و ابزارها و ساختارهای معیشتی تمدن غرب را مفید و بلکه لازم می داند؛ اما وجه اعتقادی، فرهنگی و اخلاقی آن را مردود می شمارد. این دیدگاه با مرحوم سیدجمال الدین اسدآبادی آغاز و تا به امروز همچنان عموم اندیشمندان و متفکران مسلمان بر آن پافشاری می کنند. دیدگاهی که نمی پذیرد تجدد و تمدن غرب را به عنوان یک مجموعه مرتبط و کلیتی با روح واحد، مورد بررسی و مطالعه قرار دهد». وی در مقام ارائه دیدگاه سوم چنین آورده است: اما علاوه بر دو دیدگاه یاد شده، تلقی دیگری از تمدن جدید وجود دارد که در مقام تحلیل نظری، قائل به تفکیک و تجزیه تمدن جدید نیست و آن را کلیتی با روح و جان واحد می بیند و تخطئه وجوهی و تصویب وجوهی دیگر از تجدد را غیرواقعی و اشتباه می داند. این دیدگاه نسبت بین اسلام و تجدد را تعارض به نحو کلی و ماهوی می بیند و صرف تشابه جزئی درپاره ای از امور را دلیل وحدت و حتی تفاهم بین این دو نمی داند.» افزون بر وجود برخی صاحب نظران که در مقام فکر و نظریه پردازی، تجدد و تمدن مدرن را از هر جهت زیان آور دانسته و بر فاصله گرفتن از آن تاکید دارند، تضاد با مدرنیته در میان برخی پیروان ادیان آسمانی نیز به چشم می خورد که ما در اینجا به دو نمونه «آمیش» در میان مسیحیت و «روستای ایستا» در شهر طالقان اشاره می کنیم. - آمیش «آمیش» یک فرقه مسیحی است که پیروان آن از دنیای مدرن گریزان بوده و به سبک زندگی سنتی و کهن در ایالات متحده آمریکا و کانادا زندگی می کنند. آنان از اسب برای کشاورزی و حمل و نقل استفاده می کنند و بهره جستن از برق و تلفن در خانه را ممنوع می دانند. آنان معتقدند به کارگیری برق، به استفاده از کالاهایی مانند تلویزیون منتهی می شود که می تواند سنت زندگی بی پیرایه آمیش ها را به خطر بیندازد. برخی خانواده های آمیش از برق برای روشنایی و لوازم ضروری خانگی هم استفاده نمی کنند و به جای آنها چراغ ها و یخچال های نفتی را به کار می برند. پیروان این فرقه از تلفن بیزارند، چراکه مخلّ جدایی آنها از دنیاست و دنیای بیرون را به خانه می آورد. در واقع، این پدیده یک ورود بدون اجازه در خلوت و شکستن تقدس خانواده دانسته می شود. در فرهنگ آمیش، ارزش زیبایی در سادگی دانسته می شود؛ لباس ها هرگز نباید وسیله ای برای جلب توجه باشد؛ چاپ هیچ طرحی روی لباس مجاز نیست؛ زنان لباس هایی ساده و بلند به رنگ یکدست (مثلا آبی) بر تن می کنند؛ آنها اغلب در خانه از پیش بندهای سفید یا سیاه استفاده می کنند؛ آنان همچنین با توجه به وضع زندگی شان، سرپوش های سیاه یا سفید بر سر می کنند. در فرهنگ آمیش، مراسم ازدواج بسیار ساده برگزار می شود و عروس یک لباس نوی کتان آبی رنگ می پوشد که در مراسم رسمی دیگر در آینده نیز آن را به تن خواهد کرد. او هیچ آرایشی ندارد و به دلیل ممنوعیت داشتن جواهرات، حلقه ازدواج دریافت نمی کند. - روستای ایستا در روستای «ایستا» واقع در شهرستان طالقان، گروهی از پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی زندگی ساده و بی آلایش و به دور از مدرنیته را در زمانه تسلط مدرنیته سامان داده اند. میرزاصادق مجتهد تبریزی، فقیه مشهور دوره مشروطه بود که با الهام از آرای تجددستیز در هر دو حیطه نظر و عمل، بسیار بر طرد مطلق اندیشه تجدد و دستاورد هایش تاکید می کرد و تا پایان عمر بر نداشتن جواز استفاده از ابزار تکنولوژیک و امور جدید و مدرن فتوا می داد. در کوچه های روستای ایستا، اثری از ردپای تکه آهن هایی که در شهر «خودرو» نامیده می شود، نیست. در این روستا مردمانی زندگی می کنند که چون تابلوی نقاشی، زندگی و آداب و رسوم گذشته را در عصر ارتباطات یدک می کشند. آنان نه تنها شب ها پای تلویزیون نمی نشینند که به شب نشینی هم اعتقادی ندارند؛ عروسی و عزا ندارند و مراسمی چون جشن تولد، سالگرد ازدواج و مانند اینها برای آنان معنا و مفهومی ندارد؛ مهمان نواز هستند، به شرطی که احدی از زنان قصد ورود به روستای آنان را نداشته باشد. همان طور که تاکنون کسی از دنیای بیرون، زنانِ آنان را ندیده است. آنان شناسنامه ندارند و جزو آمار جمعیت ایران به حساب نمی آیند. از این رو، هیچ گونه خدمات دولتی و امکانات دنیای جدید را دریافت نمی کنند و بدون آب لوله کشی، گاز، برق، درمانگاه، ماشین آلات و وسایل ارتباطی زندگی می کنند. ساعت مچی و دیواری در محل زندگی آنان وجود ندارد و سیمان و آهن در معماری خانه های آنان به کار نرفته است. اهالی روستای ایستا، اوقات شرعی نماز را با شاخصه های خود استخراج کرده و آغاز و پایان ماه مبارک رمضان را نیز با رویت خویش تعیین می کنند. آنان به رؤیای صادقه معتقدند. تعامل دین مدارانه مراد از تعامل دین مدارانه آن است که از آثار مثبت و مفید مدرنیته بهره برداری کنیم و در کنار آن با کاربست روش های مختلف خود، خانواده و جامعه خویش را از آفات و آسیب های آن دور نگه داریم. به عبارت روشن تر باید اذعان کنیم جهانی شدن می تواند بسان شمشیر دولبه عمل کند که اگر با یک لبه آن دین، شریعت و اخلاق مورد هجوم قرار می گیرد، با لبه دیگر آن می توان از باورهای دینی و ارزش های اخلاقی دفاع کرد. چنان که امروزه شاهد هستیم، در کنار شبکه های ماهواره ای مروج الحاد و تباهی، شبکه هایی از سوی حکومت های دینی و مدافعان دین و اخلاق راه اندازی شده که در آنها در کنار تبیین آموزه های دینی، بر دینداری و اخلاق مداری تاکید می شود و در فضای سایبری به صدها وبگاه برمی خوریم که در آنها عالمان دین و مبلغان معنویت، با استفاده از روش های مختلف و با زبان برهان، خطابه، شعر و مقوله های مختلف هنری مردم را با دین، شریعت و اخلاق آشنا می سازند. این امر به چگونگی برخورد با پدیده جهانی شدن و مدرنیته بستگی دارد. به عبارت روشن تر، دینداران می توانند با روش های مختلف همچون روش فیلترینگ، کنترل و نظارت، از ابزاری همچون اینترنت و ماهواره در جهت منافع دینی و اخلاقی بهره گیرند و خود و خانواده خویش را از آسیب های آن دور نگاه دارند. بنابراین چنان نیست که جهانی شدن و عصر مدرنیته لزوما الحاد و فساد و در نتیجه اباحه گری را به همراه آورد، بلکه باید گفت این امر به چگونگی تعامل با پدیده مدرنیته و جهانی شدن بستگی دارد. رهبانی گری، غیراسلامی است نوع زندگی ای که آمیش ها در میان مسیحیت و اهالی روستای ایستا در میان شیعیان برای خود انتخاب کرده اند، بخوبی نشان می دهد آنان نمودها و مظاهر عصر مدرنیته را برای خود زیان آور می دانند و معتقدند نمودهایی همچون تلویزیون، تلفن و برق از معنویت آنان خواهد کاست و آنان را از سنت دینی شان جدا خواهد کرد. از این جهت می کوشند با فاصله گرفتن از مظاهر تمدن، خود را از آفات آن دور نگه دارند. پیداست این راه حل به دنبال خود نوعی رهبانیت و دوری گزینی از دنیا به شمار می رود که در آموزه های دینی از آن نکوهش شده است. «رهبانیت» به کار منسوب به رهبان، یعنی راهب ها گفته می شود و راهب کسی است که به مرتبه خوف و خشیت از خداوند رسیده است. رهبانیتی که از نظر قرآن توسط نصارا ساخته شد، عبارت است از: «تکالیفی که فراتر از حد واجب بر خود لازم می کرده اند؛ اعم از عزلت و گوشه گیری، لباس خشن بر تن کردن، کناره گیری از زنان و عبادت کردن در میان غارها و صومعه ها.» چنان که قرآن در این باره می فرماید: «و [اما] ترک دنیایی که از پیش خود درآوردند ما آن را بر ایشان مقرر نکردیم، مگر برای آن که کسب خشنودی خدا کند؛ با این حال، آن را چنان که حق رعایت آن بود، منظور نداشتند.» (حدید، آیه 27) همچنین هنگامی که شماری از اصحاب پس از شنیدن نکوهش دنیا از زبان پیامبر(ص) به مسجد رفته و سوگند یاد کردند که تا زنده اند روزها روزه بگیرند، شب ها را نخوابند و از همسرانشان فاصله بگیرند، پیامبر مردم را گرد آورد و چنین فرمود: چرا گروهی از زنان، غذا، عطر، خواب و لذایذ دنیا را بر خود حرام کرده اند؟ بدانید که من شما را فرمان نداده ام که کشیش و راهب باشید و در دین من، کنارگذاشتن گوشت و زنان و صومعه نشینی نیست... بدانید که پیش از شما گروهی به خاطر سختگیری زیاد بر خود هلاک شدند و خداوند نیز بر آنان سخت گرفت. آنگاه این آیه نازل شد: «ای کسانی که ایمان آوردهاید، چیزهای پاکیزهای را که خدا برای [استفاده] شما حلال کرده، حرام مشمارید و از حد مگذرید، که خدا از حد گذرندگان را دوست نمیدارد. و از آنچه خداوند روزی شما گردانیده، حلال و پاکیزه را بخورید، و از آن خدایی که به او ایمان دارید، پروا دارید.» (مائده، آیات87 ـ 88) اما مدرنیته و لوازم آن، چنان در زندگی روزمره همه آدمیان تنیده شده که کنار گذاشتن آن جز با اعلام توقف در زندگی و رفتن به روستاهای دورافتاده میسر نیست. جام جم حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری
پنج شنبه 25 تیر 1394 ساعت 03:20
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 65]
-
گوناگون
پربازدیدترینها