واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: فرجام «برجام»به سمت امريكا نيست
نویسنده : نعیم رحمانی
سرانجام، دوره طولاني 12 ساله از مذاكرات هستهاي و به خصوص اين دو سال اخير از روند تازه مذاكرات نتيجه داد برنامه جامع اقدام مشترك(برجام) بر سر نحوه فعاليت هستهاي ايران به دست آمد. اين جمعبندي كه به نام برنامه جامع اقدام مشترك يا برجام خوانده ميشود در يك سند 159 صفحهاي از متن و ضمائم آن منتشر شده كه حالا متن آن در اختيار عموم است تا عام و خاص با خواندن آن نظر خود را بيان كنند. طبيعي است كه نظرها يكدست نخواهد بود و اختلاف نظر گستردهاي در ايران، امريكا يا هر كشور ديگري در سطح جهاني پيش خواهد آمد كه البته انتظاري جز اين از پرمناقشهترين مسئله هستهاي بعد از جنگ سرد هم نميتوان داشت. تفسير و تعبير از متن برجام و جزئيات آن هر چه كه باشد اين مسئله از اهميت بيشتري برخوردار است كه ايران سمت و سوي مسير خود را بعد از اين در چه جهتي قرار ميدهد و به بياني بهتر، اين برنامه آيا آن قدر در مسير حركت ايران اهميت دارد كه بتواند جريان مسير آن را تغيير دهد؟ باراك اوباما، رئيسجمهور امريكا، دست كم در ظاهر اين انتظار را دارد چون در سخنانش بعد از رسيدن ايران و گروه 5+1 به توافق به اين موضوع اشاره كرد و گفت كه اين توافق ميتواند شرايط تازهاي را رقم بزند تا يك مسير جديد ميان ايران و امريكا باز شود و «من بارها به مردم ايران گفتهام كه ما آماده تعامل محترمانه هستيم. با وجود اختلافات زيادي كه داريم اما تغيير ممكن است.»
از برخي حرف و گفتها در اين مدت كم بعد از توافق چنين برميآيد كه اين انتظار براي برخي از تحليلگران به خصوص خارجنشينها به وجود آمده و آنها از تغيير مسير در آينده حرف ميزنند. سرفصل كلي تغيير مسير از نظر اين تحليلگران تحت عنوان نزديكي ايران به غرب عنوان ميشود كه بخش مهم اين سرفصل به نزديكي ايران با امريكا اختصاص داده ميشود. معلوم است كه رفع تحريمهاي اتحاديه اروپا بر مبناي اين توافق باعث ميشود روابط تجاري و اقتصادي ايران با كشورهاي اروپايي از سر گرفته بشود چه اينكه ساعاتي بعد از اعلام توافق، خبر اعزام تيم ويژه اقتصادي آلمان به ايران هم منتشر شد تا آن كه زمينههاي بازگشت آلمان به بازار ايران و از سر گرفتن روابط اقتصادي قبل را بررسي كند. همين خبر را ميتوان مقدمه خبرهايي از ديگر كشورهاي اروپايي بدانيم كه يك به يك آماده اعزام تيمهاي اقتصادي خود ميشوند اما اين خبرها دلالتي بر تغيير مسير ايران به سوي غرب نيست بلكه تنها به معناي احياي روابطي است كه غرب خود به دليلوضع تحريمهاي يكطرفهاش تخريب كرده بود و حالا قصد بازسازي آن روابط را دارد. محور اساسي جمهوري اسلامي بعد از توافق مثل گذشته بر مبناي موقعيت آسيايي آن است و اين نكتهاساسي را نبايد با انواع تفسير و تعبيرها از برجام مورد غفلت قرار داد. بر اساس اين محور، ايران قبل از توجه به نوع و نحوه روابطش با اروپا يا امريكا كشوري آسيايي است كه موقعيت آسيايياش اهميت بنيادين دارد و بايد ديد كه تا چه حد توانسته خود را در اين موقعيت تثبيت كند تا آن كه نحوه تعاملش با ديگر حوزههاي بينالملل بر مبناي آن قابل تنظيم باشد. اين جداي از مسئله روابط با امريكا بعد از توافق هستهاي است كه طرح چنان تحليلو انتظاري بيشتر در بهرهبرداري از برجام براي تغيير غيرطبيعي در مسير و حركت ايران است. بايد ديد كه صرف رسيدن به يك توافق هستهاي آن هم با تمام شرط و شروط و محدوديتهايي كه بر فعاليت هستهاي ايران وضع شده تغيير در سمت و سوي مسير ايران قابل توجيه است و ميتواند وجهي براي مسئله اساسي از هر نوع تعاملي با امريكا داشته باشد؟ نگاهي به بيش از 150 صفحه متن توافق چنين وجهي را نشان نميدهد و از اين جهت، ميتوان گفت كه هر نوع تحليل از توافق براي تغيير در سمت و سوي مسير ايران بيشتر دلالت بر سوءتفسير از توافق است تا به نوعي فضاسازي شده و اين تصور ايجاد بشود كه وضعيت براي تغيير در هر چيز از جمله رابطه با امريكا فراهم شده است. اين فقط يك فضاسازي و تصوري در اين فضاسازي بدون داشتن پشتوانهاي واقعي است و در مقابل، بايد نگاه واقعبينانه به موقعيت ژئوپلتيك ايران داشت و مسير را مثل گذشته بر مبناي اين موقعيت پيش برد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۴ تير ۱۳۹۴ - ۲۱:۴۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 140]