واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: انقلاب مردمی با شبکه های اجتماعیآیا انقلاب های کشورهای عربی واقعا آغازی سایبری داشته و انقلاب شبکه های اجتماعی می باشد یا انقلابی مردمی است که شبکه های اجتماعی هم در آن نقش ایفا کرده اند؟
واکنش ها و تحلیلهایی که از سوی رسانه ها و نیز کارشناسان و مفسران جهانی درباره ماهیت خیزش های اخیر در کشورهای عربی بیان می شود، در برخی موارد، تفاوتهای بسیاری با هم دارند که این تعارض در گفتار و کاربرد تعابیر مختلف آنها در باره این قیامها از قبیل "انقلاب مردمی"، "خیزش های مردمی"، "انقلاب اسلامی"، "انقلاب فیس بوکی"، "انقلاب توییتری" یا حتی "انقلاب لپ تاپ ها" به روشنی قابل درک است.آنچه در این میان بسیار حائز اهمیت است اصرار رسانه ها و دولتمردان غربی به ایفای نقش اول، از سوی رسانه های اجتماعی در این قیام هاست، به گونه ای که خبرگزاری رویترز در گزارشی درباره انقلاب مصر، انقلاب مردم این کشور را انقلاب فیس بوکی می نامد یا اینکه با گسترش اعتراضات مردمی در کشورهای عربی بویژه تونس و مصر در بهمن ماه سال گذشته، وزارت خارجه ایالات متحده صفحه عربی "توییتر" خود را نیز راهاندازی کرده و در اولین متن منتشر شده در آن، به زبان عربی، خطاب به مردم کشورهای عربی می گوید: "واشنگتن متوجه «نقش تاریخی» شبکههای اجتماعی در دنیای عرب شده است و ما میخواهیم با شما گفتوگو کنیم."شبکه های اجتماعی که از آن در برخی متون ارتباطی به عنوان رسانه های اجتماعی نیز یاد می شود، با دارا بودن ویژگیهای مهمی چون تعاملی بودن، مشارکت پذیر بودن و متکی بودن بر تولید توسط انبوه کاربران به جای تولید اطلاعات و محتوا توسط سازمانها و رسانه های بزرگ به ابزاری تاثیرگذار در جهان امروز تبدیل شده و به دلیل سختی کنترل، در برخی موارد مشکلاتی را نیز برای دولتها به وجود آورده است.اما آنچه امروز شبکه های اجتماعی را بیش از پیش مهم و سرنوشت ساز ساخته، استناد بسیاری از رسانه ها و کارشناسان به آنها بعنوان پایه اصلی قیام های عربی است. خبرگزاری الجزیره در گزارشی با عنوان "ستاد فرماندهی انقلاب لیبی" در اسفند ماه سال گذشته، تلاش کرد نقش شبکه های اجتماعی و ارتباطات مجازی را در انقلاب لیبی پررنگ کند؛ به گونه ای که در این گزارش از انقلاب لیبی به نام "شورش سایبری" یاد کرده و در عین حال هیچ اشاره ای به کشتار مردم این کشور توسط نیروهای قذافی و در عین حال جهاد مسلحانه انقلابیون با گارد دیکتاتوری نمی کند. الجزیره در گزارش خود حتی ضمن تلاش برای پررنگ کردن نقش رسانه هایی چون بی بی سی و سی ان ان در راهبری حرکات انقلابیون، از یک ساختمان، که عده ای در آن مشغول انجام فعالیت های مجازی و اینترنتی هستند، به عنوان "مقر اصلی و محرک انقلاب لیبی" نام می برد.در هر حال آنچه مسلم است فناوریهای امروز و در راس آنها اینترنت و شبکه های اجتماعی با ویژگیها و مزیتهای در خور توجه می توانند نقش ویژه ای را در عرصه های مختلف زندگی بشر حتی اعتراضات و قیام های او بازی کنند؛ اما این امر به معنای یکه تازی و بی بدیل بودن نقش آنها در وقایع دنیای امروز نیستبزرگ شدن این ادعاها و پر رنگ شدن نقش شبکه های اجتماعی در راهبری قیام های عربی تا جایی پیش می رود که یك پایگاه خبری آمریكایی، اخباری مبنی بر پیشنهاد 150 میلیارد دلاری پادشاه عربستان برای خرید کامل شبکه اجتماعی فیس بوک در جهت مخدوش کردن موج رسانه یی قیام های عربی و عدم اشاعه این قیام ها به کشور عربستان منتشر می کند.قطعا در اینکه وجود فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی و در رأس آنها شبکه اینترنت با محوریت شبکههای اجتماعی، در سرعت و وسعت پیدا کردن قیامهای مردمی در منطقه مؤثر بوده و به مردم این کشورها کمک کرده است علیرغم تلاش گسترده رژیمهای مستبد در جلوگیری از تبادل اطلاعات، نه تنها به تبادل اطلاعات بین خود بپردازند؛ بلکه با پخش قوی و سریع اخبار، گزارشها و اطلاعیهها، به نوعی از این طریق، قیامها را نیز مدیریت کنند، شکی نیست؛ اما از این نکته نیز نباید غافل شد که این اعتراضات حتی پس از مسدود شدن توییتر، فیس بوک، اینترنت و سرویس های ارسال پیام به تلفن همراه و در واقع با فلج سایبرنتیکی، از طریق ابزارهای جمعی اسلامی یعنی نماز جمعه، تکبیر های عمومی و... با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد؛ ضمن اینکه این ارتباطات مجازی قبل از خیزش مردم این کشورها نیز میسر بوده است، اما اینکه چرا با وجود این ارتباطات، این کشورها همچنان از وجود دیکتاتوری رنج می برده اند، نکته ای است که مدعیان راهبری قیامهای مردمی توسط شبکه های اجتماعی از کنار آن با سکوت رد می شوند.
علاوه بر این برخی اتفاقات در جریان این قیام های مردمی، ادعای راهبری قیام های عربی توسط شبکه های اجتماعی، آن هم به نفع مردم را با تردید اساسی روبرو می کند. از آن جمله اینکه، با آغاز قیام در تونس و تلاش مردم برای استفاده از شبکه های اجتماعی برای انتشار اخبار قیام (غافل از اینکه کاربرانی که در توییتر و فیس بوک هستند، می توانند اخبار را درست یا نادرست روی صفحات خود منتشر کنند)، دموکراتهای آمریکایی که از تحولات تونس شگفت زده شده بودند، با سوار شدن بر موج توییتر سعی کردند جنبش مدنی هنوز شکل نگرفته تونس را، مطابق سیاستهای خود تغییر شکل دهند. اسامی جدید در توییتر با نامهای عربی و تونسی و انتشار اخبار لحظه ای از جنبش های مردمی در تونس آن هم اغلب در یک راستا، از سوی افرادی که بعضا نه تنها در تونس ساکن نبودند؛ بلکه سعی می کردند اخبار بعضا تایید نشده ای را از آمریکا و اروپا درباره تونس روی صفحات خود قرار دهند، شاهد این مدعاست، ضمن اینکه این اخبار، خلاف قواعد رسانه یی و روزنامه نگاری، مورد استناد رسانه های غربی نیز قرار می گرفت. از جمله این اسامی می توان به اسم کاربری سیدی بوزید در توییتر (نام برگرفته شده از شهری است که جنبش از آنجا شروع شد) اشاره کرد که به سه زبان فرانسوی، انگلیسی و عربی اخبار را درج می کند. آنچه مسلم است یک نفر نمی تواند چنین صفحه خبری را به سه زبان به صورت لحظه ای به روز رسانی کند و قطعا تشکیلاتی در آنجا فعالیت می کنند.بازداشت چهار آلمانی در تونس در بحبوحه بحران این کشور نیز شاهد دیگری بر این مدعاست که آنچه در شبکه های اجتماعی روی می دهد بیش از آنکه راهبری قیام های مردمی باشد، درگیری میان دولتهای غربی است که کشور بی صاحبی را یافته و در تصاحب آن با یکدیگر سخت به تلاش افتاده اند.آنچه در این میان بسیار حائز اهمیت است اصرار رسانه ها و دولتمردان غربی به ایفای نقش اول، از سوی رسانه های اجتماعی در این قیام هاستدر هر حال آنچه مسلم است فناوریهای امروز و در راس آنها اینترنت و شبکه های اجتماعی با ویژگیها و مزیتهای در خور توجه می توانند نقش ویژه ای را در عرصه های مختلف زندگی بشر حتی اعتراضات و قیام های او بازی کنند؛ اما این امر به معنای یکه تازی و بی بدیل بودن نقش آنها در وقایع دنیای امروز نیست. از این نکته نباید غافل شد که اغراق درباره نقش تکنولوژیهای نوین و تکیه بی چون و چرا به آنها که باعث می شود پدری مصری با ادعای نقش مهم فیس بوک در موفقیت معترضان برخی شهرها در مصر نام دختر نوزاد خود را فیس بوک بگذارد، فرصتهایی را نیز برای سوءاستفاده سلطه گران فراهم می کند، به گونه ای که در قیامهای عربی اخیر رسانه های صهیونیستی دنیا، تلاش های فراوانی را برای پر رنگ کردن نقش شبکه های اجتماعی و مجازی در بروز این خیزش ها آغاز کرده و سعی کردند بخشی از نقشه شیطانی خود را برای انکار ماهیت اسلامی این خیزش ها یا همان بیداری اسلامی از این طریق اجرایی کنند.گفتار "جان استوارت" کمدین و مجری مشهور تلویزیون آمریکا درباره واقعی نبودن نقش شبکه های اجتماعی در راهبری قیام های مردمی نیز بسیار جالب است. وی چندی پیش در سخنان طنزآلودی با اشاره به عملکرد "چشمک زدن" در شبکه فیس بوک که با کمک آن می توان توجه کاربر را به خود جلب کرد، گفت: " اگر دو سخنرانی در مقابل مردم و یک شبکه اجتماعی برای رواج دموکراسی کفایت می کند، در اینصورت چرا به عراق حمله کردیم؟ ما صرفا می توانستیم به آنها چشمک بزنیم"!لیلا خانزادهبخش ارتباطات تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 358]