واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۱۴ تير ۱۳۹۴ (۱۵:۱۲ب.ظ)
نشست «الگوي نظامسازي فقهي از ديدگاه شهيد صدر» دفتر مطالعات رسانه اي اقتصاد اسلامي؛
شهيد صدر معتقد است که در صورتي که يک مجتهد نتواند با فتاوي خود مباني مکتب را بهطور کامل کشف کند و فتاوي شخص او نظامي منسجم را نتيجه ندهد و در اين ميان عناصر ناسازگاري وجود داشته باشد، وي ميتواند از فتاوي مجتهدين ديگران که مکمل عناصر سازگار در فتاوي خود اوست و به کشف نظام ميانجامد تمسک کند.
نشست علمي «الگوي نظامسازي فقهي از ديدگاه شهيد صدر» با حضور اصغر آقامهدوي، عضو هيئت علمي دانشگاه امام صادق(ع) در رشته فقه و اصول و ارائه احسان آهنگري، پژوهشگر معاونت علمي مرکز بههمت مرکز تحقيقات بسيج دانشگاه امام صادق (ع) روز گذشته، اول تيرماه برگزار شد.
در ابتدا آهنگري به اهميت روششناسي در تحقيقات و پژوهشهاي حوزه علوم انساني اشاره کرد و مسئله قابل بيان بودن و الگوپذيري روش را بسيار مهم دانست و در اين خصوص اظهار کرد: شهيد محمد باقر صدر را برجستهترين متفکر و عالم اسلامي معاصر ميدانيم که در اين عرصه گوي سبقت را از ديگران ربوده و در هر زمينهاي که ورود کرد از جمله تفسير موضوعي، نظامسازي فقهي و روششناسي فقه يا اصول فقه، براي بررسيهاي علمي آن حوزه به بحثهاي بديع در عرصه روششناسي الگوپذير پرداخته است و در عرصه نظامسازي فقهي تنها نظريه و الگوپرداز بهشمار ميرود.
وي با بيان اينکه نقطه عزيمت شهيد صدر براي طرح اين مسئله توجه به احکام اسلامي مفردات پراکنده و بيربط نبودن آنهاست، ادامه داد: هر مجموعه از احکام در هر زمينهاي داراي سمت و سوي واحد بوده و کاشف از نظريهاي زيربنايي است و به نوعي با احکام فقهي در آن زمينه داراي رابطه علي و معمولي هستند.
*مکتب در نگاه شهيد صدر
آهنگري اظهار کرد: مکتب در نگاه شهيد صدر مجموعه نظريات اساسي و زيربنايي اسلام در عرصهاي معين از حيات اجتماعي است که احکام و قوانين تفصيلي اسلام در آن حوزه نتيجه آن نوع نگرش است و اين مجموعه در پي هدايت جامعه به سوي اهداف متعالي خويش است. براي مثال مکتب اقتصادي اسلام عبارت از مجموعه نظرياتي است که اساس انديشههاي اسلام را در باب اقتصاد و اهداف آن شکل ميدهد و زيربناي احکام تفصيلي اسلام در عرصه اقتصاد و فعاليت اقتصادي است.
وي در ادامه به بيان روش شهيد صدر در کشف نظام يا مکتب پرداخت و افزود: روش شهيد صدر در اين زمينه عبارت است از حرکت از رو بنا به زيربنا و در همين جا تفاوت مکتب و نظامي که اسلام ارائه ميدهد با ساير مکاتب مثل سوسياليسم و ليبراليسم روشن ميشود. زيرا متفکر ليبرال يا سوسياليست، خود نظام و مکتب را ميپردازد و با سيري طبيعي از مکتب و نظريات اساسي قوانين و مقررات را تنظيم ميکند. اما متفکر اسلامي در برابر نظامي است که قبلا پرداخته شده است و ما راهي به آن نداريم الا اينکه از احکام شرعي، آن نظام و نظريات اساسي را کشف کند زيرا اين احکام بر اساس آن مباني مکتبي طراحي شده است.
آهنگري با بيان اينکه شهيد صدر از مسئلهاي سخن رانده است که انکار بسياري را برانگيخته است، عنوان کرد: اين شهيد سعيد معتقد است که در صورتي که يک مجتهد نتواند با فتاوي خود مباني مکتب را بهطور کامل کشف کند و فتاوي شخص او نظامي منسجم را نتيجه ندهد و در اين ميان عناصر ناسازگاري وجود داشته باشد، وي ميتواند از فتاوي مجتهدين ديگران که مکمل عناصر سازگار در فتاوي خود اوست و به کشف نظام ميانجامد تمسک کند.
در ادامه آهنگري براي احراز حجيت اين طريقه و روش و اعتبار بهرهگيري از فتاوي ديگران، به طرح مباحثي چون بهرهگيري از حساب احتمالات و نظريه استقراء که خود شهيد صدر مبتکر آن بود و در مباحث اصول فقه از آن استفاده کرده است پرداخت و افزود: تفکيک فقه النظريات و فقه الاحکام و نيز در پايان دليل انسداد باب علم و عملي در نظامسازي از سه راه اعتبار روش شهيد صدر بود که هميشه قابل اثبات بوده است.
*کشف نظام يا نظام سازي!
پس از ارائه آهنگري، اصغر آقا مهدوي، عضو هيئت علمي دانشگاه امام صادق(ع) به طرح مباحث خود پرداخت و افزود: بهتر است عنوان اين بحث را کشف نظام قرار داد ناميد نه نظامسازي. زيرا آنچه در محدوده اختيارات مجتهد است اين است که نظام اسلام را در زمينههايي مثل اقتصاد يا سياست کشف کند نه اينکه نظامسازي کند. زيرا نظامسازي مرحله اجرايي تطبيق نظام کشف شده اسلامي در عرصه اجتماعي است و وظيفه حکومت است. نکته بعدي که بايد به آن اشاره کرد اين است که سخن از نظام و نظامسازي فقط در اسلام معقول است نه مکاتب بشري مثل سوسياليسم و ليبراليسم. زيرا نظام يک مجموعه منجسم است که از خرده نظامهايي مثل نظام سياسي، نظام اقتصادي، نظام تربيتي و…تشکيل ميشود و در صورتي همه اينها با هم هماهنگ خواهد بود که از منبعي وحي سرچشمه بگيرد والا فکر محدود بشري هرگز قادر نخواهد بود که نظامي را تشکيل دهد که تمامي عناصر آن با هم کاملاً هماهنگ بوده و داراي انسجام دستگاهي باشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]