واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۵ تير ۱۳۹۴ (۱۰:۱۵ق.ظ)
اوپک، سکوي تقابل نفتي ايران و عربستان موج- گروه اقتصاد سياسي
کاهش قيمت نفت، رقابت هاي سياسي، از دست رفتن نظام سهميه بندي فروش اعضاي اوپک و برخي ديگر از محدوديت هاي آيين نامه اي اين سازمان منجر به اين شده که در نظر برخي، اوپک رو به افول و با کاهش قدرت تاثيرگذاري نشان داده شود.
اواخر سال گذشته نشريه اقتصادي فوربس با اشاره به سقوط قيمت نفت و انفعال اوپک نوشت: ظهور آمريکا به عنوان يک توليد کننده عمده و نياز شديد روسيه به فروش نفت که هر دو خارج از اوپک هستند در حال تضعيف اين سازمان و ايجاد اختلاف در بين اعضاي آن است.
با اين حال اين پايان ماجرا نيست. به نظر مي رسد هم اکنون که مذاکرات هسته اي به پايان کار خود نزديک مي شود و ايران نيز خواهان بدست گرفتن سهميه سابق خود در اوپک است، عربستان سعودي قصد ندارد از ميزان فروش خود هرچند به قيمت پايين کم کند. ايران تا پيش از افزايش تحريمهاي غير قانوني غرب، به طور متوسط روزانه ۲ تا ۲.۲ ميليون بشکه نفت خام به بازارهاي جهاني صادر مي کرد اما با شدت گرفتن محدوديت هاي بين المللي حجم صادرات نفت خام ايران تا محدوده يک ميليون بشکه در روز کاهش يافته است.
وقتي که ايران به دليل تحريمها مجبور به کاهش توليد نفت خود شد، عربستان سعودي توليدش را افزايش داد و حدود ٩٠ درصد از خلاء ايجاد شده از سوي ايران را پر کرد. مهمترين عضو اوپک و عامل اصلي مخالفت اين سازمان با کاهش توليد، اعلام کرد که عرضه نفت خود را در ماه مي به ١٠ ميليون و ٣٣٠ هزار بشکه در روز (بالاترين سطح تا به امروز) رسانده است. نکته تامل برانگيز و عجيب اين است که بعد از اعلام رسمي ايران مبني بر بدست گرفتن سهميه سابق خود در اجلاس 167 در تاريخ 15 خرداد 94، يک مقام ارشد شرکت نفت دولتي عربستان به نقل از رويترز تاکيد کرد که اين کشور آماده است توليد نفت خود را در ماه هاي آينده به رکورد جديدي افزايش دهد تا پاسخگوي تقاضاي جهاني نفت باشد.
احمد سجادي عضو کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي در خصوص اين اختلافات و تاثيرش بر عملکرد اوپک به خبرنگار موج مي گويد: اگر تلاش هماهنگي هم براي تضعيف اين سازمان انجام بگيرد، اوپک جايگاه خود را ازدست نخواهد داد؛ چون نفت کالايي است که هرکشوري ندارد و به واسطه وجود اين کالاي با ارزش در برخي کشورها، جايگاه اوپک نيز همواره اهميت خواهد داشت. با اين حال اختلافاتي که وجود دارد به خاطر اين است که ملاحظات سياسي مانع از آن مي شود که آينده نگري مطلوبي براي اين کالا وجود داشته باشد. برخي کشورها همچون عربستان، نفت را با قيمت نازل به بازارهاي جهاني عرضه مي کنند که در نهايت خودشان متضرر خواهند شد.
نوع ساختار تصميم گيري در سازمان اوپک بر پايه «اجماع» موجب شده که ايران نتواند به خواسته هاي خود در اين سازمان دست يابد. ايران در خصوص کاهش توليد نفت و انتخاب دبير کلي با وتوي عربستان مواجه مي شود و استمرار اين شرايط همواره مورد نظر سعودي ها بوده است.
اميرعباس سلطاني درباره لزوم اعمال تغييرات در آيين نامه اوپک به دليل عملکرد نه چندان مناسب اين سازمان ظرف سال هاي گذشته به خبرنگار موج گفت: در اوپک تمام تصميمات بر اساس اجماع است و اگر بخواهند در آيين نامه اين سازمان تغييراتي اعمال کنند بايد همه اعضا بر روي آن اجماع داشته باشند، بنابراين در خصوص تغيير آيين نامه اگر عربستان مخالفت کند، تصميم مورد نظر وتو خواهد شد.
اين عضو کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي علي رغم وجود چنين مسائلي، افق پيش روي اوپک را روشن مي بيند. وي معتقد است: کشورهايي که خارج از اين سازمان با وجود قيمت ارزان درصدد افزايش توليدات خود برآمدند، نمي توانند در بلندمدت چنين روشي را ادامه دهند. از سويي ديگر ذخاير نفتي آمريکا، روسيه و حتي عربستان به نسبت گذشته کمتر شده است. بنايراين شرايط موجود که با تنش هاي سياسي آميخته شده، ناپايدار است و اوپک قطعا به جايگاه عادي خود بازخواهد گشت.
تلاش ايران براي بدست آوردن جايگاه خود در اوپک و اصرار بر رسيدن به ميزان سهميه سابق گرچه حق انکارناپذيري است اما به نظر مي رسد آن ديپلماسي نفتي که زنگنه در آغاز فعاليت دولت يازدهم سخن مي گفت بايد به کار گرفته شود و خام فروشي هرگز نمي تواند معناي آن باشد. اوپک، سکوي تقابل نفتي ايران و عربستان شده و انتظارها از وزير نفت در دوران پسا تحريم بدون شک افزايش مي يابد. اينکه ايران تا چه اندازه قادر به بالابردن توليد نفت است، ظرفيت بازارهاي بين المللي در پذيرش توليد انرژي ايران چقدر است، سرمايه ي مورد نياز توسعه ي صنعت نفت به چه شکل تامين خواهد شد و... پرسش هايي مهم است که به نظر مي رسد بايد قبل از رسيدن به توافق نهايي مذاکرات هسته اي، در قالب سناريوها و برنامه ريزي هاي گوناگون مورد توجه قرار گيرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]