محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831117618
آداب و رسوم اردبیلی‌ها در "اوروشلیق آیی"
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: پنجشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۱:۰۱
در آخرین روزهای ماه شعبان و حلول ماه رمضان بار دیگر بوی خوش بندگی، حلاوت افطار و صوت ربنا مهمان قلوب مردم دیار اردبیل شد و کنج خانه‌ها و خلوت منازل رنگ الهی به خود گرفت. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه اردبیل، صدای آمدن ماه رمضان و یا به زبان محلی همان "اوروشلیق آیی" که می‌رسد هیجان و شور و شوق عجیبی در جای جای شهر اردبیل بر پا می‌شود و این هیجان با آداب و رسوم خاصی همراه است، با وجود اینکه برخی از این سنت‌ها در مقایسه با سال‌های گذشته کمرنگ تر شده با این وجود در این خطه با مشارکت خانواده‌های سنتی جان تازه به خود می‌گیرد. خطه اردبیل به لحاظ دارا بودن پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، از جایگاه و ارزش والایی در میان مناطق مختلف کشور برخوردار است، غبارروبی منازل و مساجد، پیشوازی، افطاری و سحری هر کدام آداب و رسوم جذاب و متنوعی دارند که طراوت ویژه‌ای به قلوب الهی مردم متدین و متعهدش می‌بخشد. انجام دادن اموری چون رفت و روب و غبارگیری منازل، با هدف زدودن غبار مادی‌گرایی و گناه از دل، نخسین گام در آستانه ماه رمضان است. مردم اردبیل معتقدند خانه‌ای که برای شروع ماه رمضان پاک نباشد، خیر و برکت ماه مهمانی خدا، از آن دور می‌شود. پیشوازی ماه رمضان یا قاباخلاما در اردبیل مردم متدین اردبیل دو یا سه روز قبل از رویت هلال به پیشواز ماه رمضان می‌روند و روزه می‌گیرند که به آن " قاباخلاما" می‌گویند، در گذشته زمان رویت هلال ماه بزرگترها به چهره یک کودک معصوم یا یک فرد مومن و نمازخوان نگاه می‌کردند و اعتقاد داشتند که نگریستن به صورت انسان‌های پاک خوش یمنی در پی دارد. نگاه کردن به آیینه و فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد (ص) بعد از رویت هلال ماه هنوز هم به عنوان یک رسم در بین برخی از زنان و مردان سالخورده مناطق روستایی استان مرسوم است و معتقدند دل مومن باید در ماه مهمانی خدا همچون آینه از آلودگی و گناه پاک و صیقل شود. در این ماه تمام مساجد، تکایا و حسینیه‌ها در سطح شهر اردبیل رنگ صیام به خود می‌گیرد، برپایی مجالس قرآن، خواندن زیارت‌های ویژه ماه رمضان به ویژه در شب‌های جمعه و شب‌های قدر شکوه خاصی دارد و از پیر و جوان و مرد و زن در این محافل با عشق و علاقه غیر قابل توصیف شرکت می‌کنند. برپایی مجالس سخنرانی عالمان بزرگ اردبیل بعد از نماز ظهر و عصر در مصلی و مساجد سرچشمه و بازار و اعظم از جمله برنامه‌هایی است که سال‌هاست مردم این منطقه به ویژه جوانان را به خود جلب می‌کند و با یادآوری علوم دینی و اجتماعی خاطرات ماندگاری را در قلب و ذهنشان بر جای می‌گذارد. افطار و افطاردهی سنتی که فراموش نمی‌شود افطاری و افطاردهی در اردبیل از همان هفته نخست ماه رمضان آغاز می‌شود و معمولا فقرا و افراد فامیل را وعده می‌گیرند، افطاری دادن به دیگران به قدری در بین مردم اردبیل از جایگاه بالایی برخوردار است که هر یک سعی می‌کند بر دیگری پیشی بگیرد و معمولا بهترین و شیرین ترین افطاری‌ها به تازه دامادها و تازه عروس‌ها و خانواده‌های آنها اختصاص دارد. در این ماه "فرنی" با مربای گل مهم ترین غذای افطار مردم اردبیل است که با آرد برنج و شیر تهیه می‌شود، زنان کدبانوی اردبیلی یک هفته قبل از آغاز ماه رمضان اقدام به آرد کردن برنج با هاون و یا با دستگاه‌هایی در شیرینی پزی‌ها و نیز خشک کردن گل محمدی کرده و مربای آن را برای استفاده در فرنی تهیه می‌کنند، خرماهای تزیین شده با گردو، پنیر و سبزی، کوکو سبزی، آش رشته، آش دوغ، سوپ و اخیرا شله زرد و حلیم از جمله غذاهایی است که سفره‌های افطار اردبیلی‌ها را رنگین می‌کند. چند ساعت به افطار مانده مقابل شیرینی فروش‌ها به ویژه قنادی‌های زولبیا و بامیه، نان روغنی فطیر و بربری پزی‌ها، مغازه‌های فروش شیر، آش دوغ و حلیم پزی پر حرارت و شلوغ می‌شود، دم افطار جنب و جوش عجیبی در شهر اردبیل ایجاد شده و تقریبا همه جا تعطیل می‌شود. با وجود اینکه امروزه فروشگاه‌های متعدد، کار بانوان را راحت کرده است، ولی در اردبیل بیشتر کدبانوان سعی دارند با پخت انواع نان و دسر روزه داران را در کنار هم بر سر یک سفره گرد آورند، چرا که این ماه تنها زمانی است که همه اهل خانه با خلوص و صمیمیت کنار هم قرار می‌گیرند. اما در این میان آنچه باید در عصر تکنولوژی و پیشرفت حسرتش را خورد، انتقال این سنت حسنه از داخل خانه‌های با صفا و کوچک شهروندان و روستاییان به داخل سالن‌های بی روح و تالارهای غذاخوری است، اگر تا دیروز با خرما و آب داغ و سوپ خانگی از روزه داران پذیرایی می‌شد، امروزه به دلیل زندگی ماشینی غذاهای رنگارنگ، گران قیمت و مصنوعی بر روی میزها چیده می‌شود که انتظار می‌رود مردم اردبیل با نیت خیرخواهانه‌ای که دارند از تغییر این سنت حسنه به سنت مدرن جلوگیری کنند. "اوباش دان" و نوای دل انگیز اذان سحری خوردن و سحری بلند شدن هم برای خود در اردبیل حال و هوای ویژه‌ای دارد، در گذشته وسیله آگاه شدن مردم از اوقات شرعی، عمدتا به وسیله قرآن خوانان و شب بیداران رمضان، موذن‌های روستایی، حرکت ستارگان و بانگ صبحگاهی خروس‌های محلی بود، حتی در مواردی از توپ برای این کار استفاده می‌کردند، در بین مردم منطقه، زمان سحری خوردن به "اوباش" یا "اوباش دان" مشهور است و وقت آن نیز یک ساعت مانده به اذان صبح است. در عصر مدرن با وجود اینکه صدای کوبیدن درها جای خود را به زنگ تلفن و گوشی‌های همراه داده است، ولی هنوز هم در روستاهای دورافتاده روزه داران با صدای ضربه همسایه بر دیوار خانه از خواب بیدار می‌شوند. سحرگاهان در شهر و روستاهای این دیار یکی یکی روشن شدن چراغ خانه‌ها و فراخوانی زنجیر وار مردم به فریضه الهی منظره دیدنی دارد. سحری خوردن همراه با شنیدن نوای دل انگیز دعای سحر توسط مدیحه سرایانی چون موذن اردبیلی و ختم آن با شیواترین ندای آسمانی یعنی اذان صبح شهد ماه بندگی و مهمانی خدا را دو چندان می‌کند. شور وصف ناپذیر شب‌های پر قدر در اردبیل اما شب‌های احیا و نزول قرآن در اردبیل از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و مساجد و حسینیه‌ها به ویژه مصلای شهر اردبیل مملو از مشتاقان حضرت دوست و تشنگان محبت رحمت الهی می شود. در این شب‌ها آوای سوزناک «سبحانک یا لا اله الا انت، الغوث الغوث خلصنا من النار یا رب» هر اردبیلی برای رسیدن به کمال به اوج خود می‌رسد، خانواده ها با شور تمام در صف‌های فشرده شب زنده داران حاضر شده و قرآن به سر می‌گیرند و از درگاه خداوند متعال برای پاک شدن از هر نوع گناهی طلب آمرزش و مغفرت می‌کنند. شبانگاه‌های 18، 21 و 23 ماه رمضان شهر اردبیل از هر روز دیگر شلوغ تر می‌شود، صف‌های فشرده از ابتدای خیابان مصلا تا بازار و میدان امام حسین (ع) مملو از پیر و جوان و زن و مرد و کودک و خردسال می‌شود، مردم این منطقه ماه رمضان را ماه قرآن و حضرت علی(ع) می‌نامند و همزمان با فرا رسیدن شب‌های قدر و شب ضربت خوردن مولای متقیان با مرثیه سرایی و سینه زنی برای آن حضرت به سوگواری می‌پردازند. اهدای خون در پایگاه‌های مختلف هلال احمر سنتی دیگری است که مردم متعهد اردبیل در این ماه به انجام می‌رسانند، بسیاری از مردم این دیار نذرهایشان را در این شب‌ها ادا می‌کنند و بخش عمده‌ای از این نذرها را غذاهای سنتی این استان از جمله حلوا و آش رشته تشکیل می‌دهد. سنت حسنه فطریه و عید فطر در آخرین روز ماه رمضان در این خطه سرپرست خانواده مبلغی به عنوان فطریه با محاسبه میزان فطریه افراد، آن را از قوت سالانه یا از پول خرجی‌شان جدا می‌کند و در برخی از مناطق اردبیل رسم است همه اهل خانه نیت کرده و این فطریه را دست به دست می‌چرخانند و در جای مخصوص قرار می‌دهند تا بعد از خواندن نماز عید به دست فقیران و مستمندان برسانند. فطریه در روستاها شامل آرد یا گندم می‌شود که سرپرست خانواده آن را در منزل پشت در قرار می‌دهد که در نخستین فرصت به افراد فقیر و مستمند تحویل دهد، برگزاری آیین خداحافظی شامل برپایی نمازهای مستحبی و خواندن دعا از جمله مراسم روز پایانی ماه رمضان در بین برخی مردم اردبیل است. در عصر واپسین روز از ماه رمضان بسیاری از خانواده‌ها در بسیاری از شهرها و روستاها به زیارت اهل قبور رفته و نذر و احسان می‌کنند. در اردبیل کسانی که قبل از این عید یعنی در فاصله عید فطر و یکی از اعیاد رسمی قبل از آن، یکی از افراد خانواده خود را از دست داده‌اند، در آن روز در خانه می‌مانند و دوستان و آشنایان برای همدردی و تبریک عید فطر نزد آنها می‌روند و این مراسم صبح روز عید در مساجد مخصوص برادران و در بعد از ظهر آن روز در منزل شخصی متوفی مخصوص بانوان برگزار می‌شود که معمولاً از میهمانان با چای و حلوا و خرما پذیرایی می‌شود. اما با حلول ماه شوال شادی و نشاطی دیگر و به شکرانه توفیق یک ماه روزه داری و منزلت در جوار محبت پروردگار جشن و سرور خاصی در خانه‌ها برپا می‌شود، هجران این ماه پر برکت برای روزه داران از یک طرف حزن انگیز و از طرف دیگر دستیابی عبودیت و عشق الهی فرح بخش است. در بیشتر روستاهای اردبیل مردم نماز عید را در بیرون از مساجد و منزل در فضای باز به جماعت و با شکوه تمام برگزار می‌کنند و در پایان عده‌ای خود را برای پخت نان‌های مخصوص محلی" فتیر" و " نزیه" که متشکل از آرد، شکر، شیر، زردچوبه، کره و حلواست آماده می‌کنند و در این روز بوی خوش پخت نان در تنور داغ و حلوا با دوشاب محلی فضای روستا را پر می‌کند. عیدی گرفتن و عیدی دادن به ویژه برای دخترانی که در خانه بخت هستند از رسوم قدیمی مردم اردبیل است و در این روز هر کس با یک بسته شیرینی و یا نان و حلوای محلی از میهمانان خود پذیرایی می‌کند. فصل تابستان و برپایی جشن عرفان امسال مردم اردبیل همچون سایر مردم این مرز و بوم در طولانی ترین روزهای سال در فصل داغ تابستان به مهمانی ماه خدا می‌روند که خود حال و هوای خاصی دارد و از آنجا که کار بیشتر مردم اردبیل، کشاورزی است در این ماه مردم زحمتکش این خطه با دست‌های پینه بسته دست به دعا بر می‌دارند و شکرگزار نعمت‌های الهی می‌شوند. با وجود اینکه این روزها مردم آنچنان خود را غرق مسائل روزمره و ابزارهای مدرن زندگی کرده و برخی سنت‌های زیبای ماه رمضان در مقایسه با سال‌های گذشته کمرنگ تر شده است، اما به جهت اینکه آیین‌های ماه مبارک رمضان جزو میراث معنوی جامعه ایرانی محسوب می‌شود، با توجه بیشتر خانواده‌ها و مسئولان فرهنگی می‌توان به آن غنا بخشید. از خداوند منان خواستاریم بار دیگر توفیق عبادت و بندگی خالصانه را در این ماه مبارک شامل حال ما کند ورفتار و کردارمان در همه ماه‌ها و روزها رنگ خدایی به خود بگیرد و با درک این آداب و رسوم درست و میراث معنوی سادگی و محبت را در زندگی و جامعه خود تجلی بخشیم. گزارش از: خدیجه سلمانی سولا، خبرنگار ایسنا، منطقه اردبیل انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 87]
-
گوناگون
پربازدیدترینها