واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سومالي و تحرکات غرب
نویسنده : قاسم غفوري
جانکري وزير امور خارجه آمريكا سهشنبه 15 ارديبهشت ماه در سفري ناگهاني وارد سومالي شد. اهميت اين سفر از آن جهت است که کري اولين وزير امور خارجه آمريکاست که اين کشور آفريقايي سفر ميکند. نکته بسيار مهم آن است که در دهه 1990 و در حالي که سومالي درگير جنگ داخلي بود، آمريکا در قالب نيروهاي سازمان ملل و با ادعاي برقراري ثبات و امنيت در سومالي به اين کشور لشگرکشي نمود اما به دليل ايستادگي سومالياييها در برابر اين حضور مجبور به خروج گرديد. بسياري از ناظران سياسي و نظامي اين مسئله را شکستي تلخ براي آمريکا دانستهاند که داغ آن همچنان بر پيشاني آمريكا مانده است. در طول دو دهه گذشته آمريکا به بهانه مبارزه با تروريسم و ثبات منطقه، تحريمها و نشانههاي مستقيم و غيرمستقيم بسياري بر اين کشور فقير و جنگزده آفريقايي وارد ساخته است. در سال 2009 باراک اوباما رئيسجمهورآمريکا به سازمانهاي بينالمللي اعلام ميکند که حق ارسال کمکهاي بشردوستانه و غذايي به سومالي را ندارند. آمريکا همچنين از اجراي تعهدات غذايي خود به اين کشور به بهانه اينکه اجلاس کمکهاي بشردوستانه در بازار آزاد توسط تروريستها و دزدان دريايي به فروش ميرسد، خودداري نمود. نتيجه اين اقدامات قحطي و گرسنگي جاري در سومالي بود که اکثريت جمعيت 10 ميليون نفري آن را دربرميگرفت. بسياري از ناظران سياسي بر اين عقيدهاند که آمريکا با اجراي اين سياستها به دنبال گرفتن انتقام شکست سال 1993 در سومالي است. با توجه به اين شرايط اين سئوال پيش ميآيد که چرا اکنون وزير خارجه آمريکا راهي اين کشور گرديده و بر همکاري با آن تاکيد دارد؟ البته نبايد از نظر دور داشت که فرانسه نيز چندي پيش از همکاري با سومالي براي مبارزه با تروريسم خبر داده و حتي منابع خبري از کشته شدن سربازان فرانسه در اين کشور در ماموريت مبارزه با تروريسم خبر دادند. پيش از اينها نيز ويليام هيگ وزير خارجه سابق انگليس به سومالي سفر کرده بود. با توجه به اين شرايط رويکرد آمريکا به سومالي را در دو قالب ميتوان مورد بررسي قرار داد. نخست مسئله رقابت ميان کشورهاي غربي براي يافتن مناطق نفوذ بيشتر است. اين امر را به خوبي در خاورميانه و آفريقا ميتوان مشاهده کرد. اولاند رئيسجمهور فرانسه به قطر و عربستان سفر کرده و ميهمان ويژه نشست شوراي همکاري خليجفارس است. انگليس بر حضور بيشتر در بحرين تاکيد دارد و اوباما رئيسجمهور آمريکا نشست کمپ ديويد را با سران شوراي همکاري خليجفارس برگزار ميکند. در حوزه آفريقا نيز رقابتي سخت ميان اين کشورها و البته ايتاليا و آلمان براي رسيدن به منافع بيشتر مشاهده ميشود که تحولات مصر، تونس، الجزاير، سودان ساحل عاج، آفريقاي جنوبي و ... نمودي از اين رفتارها است. سفر کري به سومالي را ميتوان ادامه تحرک آمريکا براي حضور فعالتر در آفريقا دانست که حتي ميتواند به بهانه مبارزه با تروريسم به حضور نظامي آن نيزمنجر گردد. البته بايد در نظر داشت که مقابله با نفوذ چين، هند، روسيه و ... در آفريقا نيز از اهداف نگاه آمريکا به حوزه آفريقا ميباشد. دوم آنکه موفقيت جغرافيايي سومالي و تحولات ماههاي اخير منطقه مي تواند تاثير بسياري بر تحرکات آمريکا در آفريقا از جمله سومالي داشته باشد. تنگه بابالمندب ميان خليج عدن و درياي سرخ ميان سومالي و يمن تقسيم شده است. وجود دولتي دستنشانده در يمن زمينه ساز سلطه آمريکا به اين تنگه بود. تنگهاي 30 درصد تجارت دريايي جهان از طريق آن صورت ميگيرد. در ماههاي اخير انقلاب مردم يمن منافع آمريکا در يمن و بابالمندب را تحتالشعاع قرار داد در حالي که ارتش نيابتي آمريکا به رهبري عربستان نيز به رغم جنايات گسترده نتوانست يمن را به آغوش آمريکا بازگرداند. اکنون اين سناريو مطرح است که غربيها از جمله آمريکا با رويکرد به سومالي برآنند تا ضلع ديگر آب راه بابالمندب را تحت سلطه درآورند تا ضمن جبران خسارتهاي خود به دليل از دست دادن يمن، از آن به عنوان ابزار فشاري بر اقتصاد يمن بهره گيرند هدف نهايي وادار ساختن يمن به پذيرش زيادهخواهي غرب و عربستان ميباشد. البته برخي ناظران سياسي بر اين عقيدهاند که کشورهاي غربي از حضور مقتدرانه ناوگان درياي ايران در درياي سرخ و خليج عدن و اعتماد جهاني به آن در هراس ميباشد به ويژه اينکه جهانيان ديگر آمريکا را ناجي امنيت نميداند و ايران را به دليل مبارزه واقعي با دزدان دريايي محور امنيت درياها ميداند. اين سناريو مطرح است که غرب با رويکرد به سومالي و حتي برخي اقدامات موقت عليه دزدان دريايي به دنبال حذف ايران از درياها باشد. به هر حال حضور کري در سومالي را بايد برگرفته از چالشهاي جهاني آمريکا دانست که آمريكا را اجبارا به سمت سومالي سوق داده که در دهه 1990 حقارتي سخت را بر آمريکا و ارتش آن تحميل نموده است.
تاریخ انتشار: ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۴ - ۱۶:۵۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 112]