واضح آرشیو وب فارسی:روز نو:
اصلاحطلبی فقط بِرند نیست
احمد غلامی
روز نو : روز نو: محسن رضایی برای این نوشته شاهد مثال خوبی است. او در ٢٧ سالگی فرماندهی سپاه پاسداران را در دوره جنگ به عهده گرفت و تا پایان جنگ مسئولیت این کار را داشت. او در اوایل و اواسط جنگ از چهرههای مؤثر نظام بود. پس از جنگ و کنارهگیری از سپاه وارد سیاست شد و بارها در انتخابات مجلس و ریاستجمهوری شرکت کرد که هرگز قرین موفقیت نبود. در دیدار و گفتوگویی که سال ٨٤ همراه گروه سیاسی روزنامه «شرق» با او داشتم، بهجِد خودش را شایسته جایگاه ریاستجمهوری میدید. محسن رضایی هرگز اصلاحطلب نبود و اصولگرایان هم خودیاش نمیدانستند. او در جلبنظر این دو «بِرند سیاسی» ناکام بود. در میان طیف راست سنتی، طرفداران جدی و وجههای داشت که آنها هم اَلَکشان را آویخته بودند. محسن رضایی هرچه بود، همین بود که نتوانست خودش را مستقلا «بِرند» کند.
علی مطهری هم برای این نوشته، شاهد مثال خوبی است. کسی که خودش، خودش را «بِرند» کرد. او از چهرههای شاخص اصولگرایان و مخالفان اصلاحطلب بود که به مجلس هشتم راه یافت. نقش مهمی در استیضاح کُردان داشت و در اعتراض به عدم طرحِ «سؤال» از احمدینژاد در خصوص برداشت غیرقانونی پول از بانکمرکزی، از سمت نمایندگی استعفا داد که درخواست استعفایش رأی نیاورد. در انتخابات سال ٩٢ از حامیان هاشمیرفسنجانی بود و در حمایت از او نامهای نوشت. علی مطهری کمکم از مخالفان احمدینژاد شد و چون صبغه دینی داشت، توانست صدای خاموشان شود. مطهری در پیچیدهترین وضعیت سیاسی کشور، سیاست خلق کرد. اگرچه در مسائل اجتماعی میانهرو بود و اعتقادات و باورهای مذهبی و سنتی عمیق داشت، اما در سیاست صبور و بیمصلحتاندیشی گام برمیداشت.
حسن روحانی نیز اعتدالگرایی است که در میان اصلاحطلبان و اصولگرایان ایستاده است. او در مواجهه با اصولگرایانِ تندرو در مجلسِ حال و شاید هم آینده، به اصلاحطلبان گرایش بیشتری دارد و اصلا بعید نیست اصلاحطلبی تمامعیار شود. این سویه در برخوردش با مواردی از جمله رفراندم بهوضوح دیده میشود. درحالحاضر حسن روحانی مورد پذیرش و قبول دو «بِرند سیاسی» است، اینکه او به کدام «بِرند» گرایش بیشتری پیدا کند، به وضعیت سیاسی و اجتماعی جامعه بازمیگردد و آرایشی از ما و مخالفان. اگر روحانی با اصلاحطلبان، «ما» شود بیتردید مخالفان، اصولگرایان خواهند بود و برعکس.
بهوضوح او گرایش بیشتری به اصلاحطلبان دارد، این گرایش تا حدی است که گاه سویه اصولگرایی او پنهان و ناپیدا میشود. ماندن حسن روحانی در این وضعیت، و ماندگاری با «برند» اصلاحطلبی کار دشواری نیست، بهویژه اینکه «برند سیاسی» اصلاحطلبان توان جذب بیشتری دارد، زیرا از پایگاه مردمی قویتری برخوردار است. حالا سؤال این است اصلاحطلببودن مهم است یا اصلاحطلبشدن؟ بهراحتی میشود گفت، هیچکدام. اینها تنگاتنگ هم پیش میروند و ذیل یک «برند» قرار میگیرند. مهم این است چه کسی از این «برند» سود میبرد و چه کسی ارزشی مازاد به این «برند» میدهد. اصلاحطلبانِ پیشرو که دستشان کوتاه و خرما بر نخیل است. میماند اصلاحطلبانی که فعلا حضور دارند و میتوانند فعالیت سیاسی کنند. با این آرایش، دو طیف درون اصلاحطلبان شکل میگیرد؛ اصلاحطلبانِ عمودی و افقی.
اصلاحطلبان افقی، موجوداند و در حال فعالیت و با حضور آنها، افقی از اصلاحطلبی با نیتهای متفاوت سامان گرفته است که همگی مشروعیتشان را از یک «برند» میگیرند.
اصلاحطلبان در وضعیتی حساس قرار دارند. ترویج سیاستِ «اشمیتی»، یعنی «ما و آنها»کردن، به ساخت درونی آنها صدمه جبرانناپذیری وارد میکند. بخت خلق سیاست، سیاستی که کاملا در تضاد با سیاست ما و آنهاست، از متغیرهای دیگری پیروی میکند. باید بهسمت سیاستی رفت که تعارضجو نیست و همواره یا جدلیالطرفین یا مرضیالطرفین است. درواقع در طیفهای درونی اصلاحطلبان، سیاست میتواند برمبنای تئوری رانسیر شکل و قوام بگیرد. در این تئوری، سیاست از دل جدال بین سیاه و سفید بیرون نمیآید. همه بر سر سفیدی (اصلاحطلبی) اتفاقِنظر دارند، اما بر سر مصداقهای سفیدی جدل میکنند. این جدل بر سر «مصداق سفیدی» است که «سیاست» میسازد و درعینحال، از تضاد میان ما و آنها مبراست.
بهطور خلاصه میشود اینگونه نتیجه گرفت که اصلاحطلبان در صفبندی جلو مخالفانشان باید با رئیسجمهور، «مایی» را شکل بدهند در برابر اصولگرایان، و این امر محقق نمیشود مگر اینکه در جمع درونی خودشان، ما و آنهایی نباشد.
هر «برندی» حتی جاافتادهترین آنها پتانسیل محدودی دارد و نمیشود از آن فقط بهرهبرداری کرد. باید به این برند اعتباری دیگر داد و به آن چیزی افزود و کسانی میتوانند این برند را امتداد دهند که به تفکر اصیل اصلاحطلبی وفادار باشند و مهمتر اینکه بیمصلحتاندیشی در هر شرایطی به اصول بنیادی آن عمل کنند. اینک هیچکس تردید ندارد که حضور علی مطهری در مجلس، مؤثرتر از حضور کسانی بوده است که بارها با برند اصلاحطلب وارد مجلس شدهاند.
منبع: شرق
تاریخ انتشار: ۲۷ ارديبهشت ۱۳۹۴ - ۱۱:۱۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روز نو]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 115]