محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831568598
چالش انديشه دينى و سكولار در عصر رضا شاه (2)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
چالش انديشه دينى و سكولار در عصر رضا شاه (2) نويسنده: محمدجواد نوروزى عصر رضاشاه و چالش انديشه دينى و سكولار عملكرد و موضعگيرى رژيم رضا شاه، مهمترين عنصر براى تحليل سياستهاى فرهنگى آن رژيم به شمار مىرود. تأمّل در زواياى سياستهاى رژيم، نشاندهنده برخورد با انديشه اسلامى و در نهايت، سوق دادن جامعه به سوى بىدينى مىباشد. رژيم در جهت نيل به اين اهداف از سويى، انديشه اسلامى را به چالش طلبيده و از سوى ديگر، در صدد جايگزينى ايدئولوژى جديدى بر پايه سه محور ناسيوناليسم، غربگرايى و شاه محورى بود. در زمينه ناسيوناليسم رژيم همگام با اسلامزدايى و سركوب رهبران دينى، سعى در ترويج فرهنگ ايرانى با محوريت قبل از اسلام داشت و در جهت احياى ايران باستان بر محورها و اصول ذيل تكيه كرد: 1. بازنويسى متون تاريخى؛ 2. برگزارى جشن هزاره فردوسى؛ 3. پيراستن زبان فارسى از واژههاى غيرفارسى؛ 4. ارائه تقويم مستقل؛ 5. تغيير نام كشور. رژيم در عرصه غربگرايى و اخذ ظواهر فرهنگ غرب (شبه مدرنيسم) اقدامات زير را عملى ساخت: 1. تجددگرايى. هدف تجددگرايى ايجاد فرهنگ مصرفى و تحقير ارزشهاى ملى و مذهبى بود و نه متمدن ساختن جامعه در عرصه دانش و تكنولوژى. 2. تغيير پوشاك مردان و زنان؛ 3. نوگرايى صنعتى؛ 4. ايجاد ارتش مدرن؛ شخصيتهاى مؤثر در ترويج سكولاريسم از آنجا كه رضاشاه از معرفت و آگاهى بهرهاى نداشت و تنها بر اساس تجربه نظامىگرى به مراحل بالاى درجات نظامى نايل شده بود، از اينرو، در جهت اخذ تجدد و اعمال سكولاريسم با شخصيتهايى كه به لحاظ علمى و يا رفتارى ترويجكننده انديشه سكولار بودند همراه گرديد. در اين باره مىتوان افراد ذيل را برشمرد: الف. فروغى : محمدعلى فروغى در سال 1254 ش به دنيا آمد. پدرش محمدحسين از شخصيتهاى فرهنگى زمان خود به شمار مىرفت. وى تحت تأثير ميرزاملكم خان، از پيشكسوتان فراماسونرى، بود. محمدعلى فروغى به همراه وثوقالدوله و برخى ديگر از رجال سياسى قانون اساسى و ساير اسناد فراماسونرى را زير نظر «لژ بيدارى جمعيت» به فارسى ترجمه كرد. در سن 32 سالگى از بنيانگذاران «لژ بيدارى ايرانيان»، كه در سال 1907 م ايجاد گرديد، به شمار مىرفت.(47) فروغى بنا به گفته مورخ معاصر حسين مكى يكى از مهرههاى مهم شطرنج در بازى سياسى دوران مشروطه و پهلوى به شمار مىرفت. او علاوه بر ايفاى نقش در مديريت سياسى، به لحاظ علمى و فرهنگى يكى از پيشگامان سكولاريسم و مبارزه با اسلام محسوب مىگردد. وى طرفدار سياست انگليسى در ايران بود و در مواقع حساس در صحنه سياسى ظاهر مىگرديد.(48) ب. كسروى : وى در سال 1296 ش در تبريز متولد شد. به رغم آنكه نياكان كسروى با روحانيت مرتبط بودند، اما پدرش مخالف آداب و رسوم مذهبى، روضهخوانى و زيارت رفتن بود. اين طرز تلقّى در شكلگيرى انديشه و آراى كسروى بىتأثير نبود. در عصر پهلوى اول مدتى عهدهدار مناصب قضايى گرديد. نقش كسروى در مبارزه با اسلام و ترويج سكولاريسم از آن رو بود كه مسئله «پاك دينى» و «پاك زبانى» را مطرح ساخت. به زعم وى اسلام با نيازهاى زمان هماهنگ نبود و پاك دينى را گامى در جهت ستيز با سنتها و جايگزينى دينى هماهنگ با سكولاريسم دانست. از منظر كسروى عقل مهمترين منبع براى روزآمد كردن اسلام بوده و مسائلى همچون قضا و قدر، معجزه پيامبران، و خوار شمردن دنيا كه منشأ عقبماندگى است مىبايست طرد شود.(49) با توجه به عقلانيت در سكولاريسم، كسروى در پى تدوين آيينى عقلانى همچون دين طبيعى بود و معتقد بود كه به موازات تحولات سياسى و اقتصادى، در عرصه دين نيز بايد تحول صورت پذيرد. وى همچنين معتقد بود كه جهان را خداوند آفريده است و سپس آن را به حال خود رها كرده است. اين ديدگاه در گذشته در تبيين جهانشناسى سكولاريسم ارائه شده بود و هدفش تحليلى مادى از جهان آفرينش بود.(50) وى كشف حجاب زنان را، كه از نمودهاى عينى مبارزه با اسلام و اعمال سكولاريسم بود، مىستود و مدعى طرفدارى از آزادى زن و مرد و بىحجابى بود.(51) كسروى مدعى پيراستن زبان فارسى از ساير زبانها و به ويژه عربى بود. اين امر ناشى از تعصب ايرانىگرى دانسته شده است كه در عصر رضاخان گامهايى براى اجراى آن برداشته شد، هرچند قرين توفيق نبود. ج. تقىزاده : وى پيش از آنكه متفكر و يا نظريهپرداز باشد، يك سياستمدار و مدير اجرايى بود. در عصر مشروطه از بنيانگذاران حزب دمكرات به شمار مىرفت. اين تشكل نخستين مجموعه حزبى در ايران بوده و يكى از شرايط عضويت بر طبق اساسنامه حزب آن بود كه داوطلب اشتغال به امورات مذهبى نداشته باشد. طبق بند چهارم شرايط پذيرش، افراد مىبايست «محترف به امورات مذهبى و كسب روحانى» نباشند. در مقدمه برنامه حزب نيز بر جدايى كامل «قوه سياسيه از قوه روحانيه» تأكيد شده بود.(52) پس از كودتاى رضاخان، تقىزاده نقش مهمى در تحكيم پايههاى سلطنت ايفا نمود. وى گمشده خود را در شخصيت رضاخان جستوجو مىكرد. د. تيمور تاش : وى از ديگر شخصيتهايى بود كه به كمك داور، در ايجاد نظام قضايى جديد و مبارزه با نمادهاى دين اسلام نقشى اساسى داشت. اقدام رژيم در اعمال سكولاريسم الف. ستيز با سنّتها ستيز با سنتها و اخذ تجدد از ويژگىهاى سكولاريسم به شمار مىرود. از گذشته دور كه عالمان دينى داعيه حاكميت و اجراى احكام دينى را داشتهاند، حكومتها همواره نامشروع تلقّى مىشدند، اگر چه در مقام عمل تاكتيكهاى گوناگونى در جهت تعامل با رژيم صورت مىپذيرفت. در تاريخ معاصر كناكنش اين دو به شكلگيرى سه جريان فكرى انجاميد كه هر يك درصدد مرجعيت دادن به يكى از منابع فكرى يعنى ايران، اسلام و تجدد بودند. رضاشاه در اين ميان كوشيد با اصالت و مرجعيت بخشيدن به تجدد، ناسيوناليسم را نيز به خدمت گرفته و سكولاريسم را در ايران حكمفرما كند. رضا شاه سنتهاى دينى را عامل عقبماندگى مىشمرد و راه حل را در اخذ فرهنگ غرب جستوجو مىكرد. البته برايند اين امر اخذ ظواهر فرهنگ غرب و به تعبير كاتوزيان، شبه مدرنيسم بود. الگوى عملى رضا شاه تركيه بود(53) و حاج مخبرالسلطنه نيز اذعان مىكرد كه تمدن غربى داراى دولايه ظاهرى و واقعى است و رضاشاه در پى اخذ ظواهر فرهنگ غرب بود.(54) رضا شاه كه پيشرفت را در همسانى هر چه بيشتر با غرب مىپنداشت، سعى كرد در سازمانهاى ادارى و بوروكراسى حاكم تجديدنظر نمايد. وى در طول تاريخ حاكميت تنها يك سفر به تركيه داشت و در آنجا اعلام كرد كه اشتراك دو كشود در مبارزه با دين و سنتهاست.(55) رضاخان براى انجام مأموريتش در سالهاى نخست كوشيد از راه عوامفريبى پلههاى قدرت را طى كند. از اينرو، در مراسم سينهزنى و عزادارى شركت جست،(56) به ديدار عالمان دينى در قم شتافت، در نامهاى به وزارت معارف در سال 1303 بر حفظ شئونات دينى و اجراى شرعيات تأكيد كرد،(57) و در هنگام مخالفت علما با جمهورىخواهى با آنان همگام شد(58) و در سالهاى نخست سلطنت خود را مقلد شيخ عبدالكريم حايرى قلمداد كرد. اما پس از محكم شدن پايههاى حكومتش سكولاريسم را اجرا و اعمال كرد.(59) رضا خان در جهت زدودن فرهنگ اسلام از جامعه ايرانى و كاربست سكولاريسم روشهاى زير را به كار گرفت: ـ ايجاد تشكيك در مبانى دينى؛ ـ حمايت از جريانهاى انحرافى نظير كسروى و شريعت سنگلجى؛ ـ ايجاد محدوديت و برخورد با مراسم دينى و مناسك مذهبى؛ ـ معارضه با روحانيت و سعى در كاهش نفوذ آنان در جامعه؛ ـ ترويج باستانگرايى و ايدئولوژىهايى براى جايگزين شدن به جاى اسلام؛ ـ ترويج و گسترش مظاهر فساد و فحشا در جامعه. ب. تاسيس نهادهاى نوين 1. نظام نوين آموزشى: ايجاد نظام جديد آموزشى جديد كه متأثر از فرهنگ غرب مىباشد، تحولى عمده در تاريخ معاصر به شمار مىرود. اين امر موجب شد به موازات نظام آموزشى سنتى، دستگاه مهمى در عرصه فرهنگ شكل گيرد كه بعدها در تحولات سياسى و اجتماعى همواره در كنار حوزههاى علميه نقش اساسى ايفا كند. پيشينه نظام آموزشى جديد به عصر قاجارها باز مىگردد؛ يعنى زمانى كه پس از شكستهاى ايران در جنگ ايران و روس، مسئله اعزام محصل به خارج مطرح گرديد. بعدها در سال 1290 ش. نخستين قانون مدون در زمينه اعزام محصل به تصويب رسيد و در پى آن در سال 1307 و دوران حاكميت رضا شاه، قانونى به تصويب رسيد كه به موجب آن به مدت شش سال و هر سال صد نفر به خارج اعزام شدند. مجموعه اين 600 نفر نقش مهمى در فضاى فرهنگى، سياسى و اجتماعى ايفا كردند.(60) علاوه بر آن، در عصر قاجارها ميسيونرهاى مذهبى براى ايجاد مدارس تلاش كردند، هر چند اين اقدامها با توفيق همراه نبود. اما نظام آموزشى به شكلى گسترده در زمان رضا شاه شكل گرفت. از منظر رضا شاه تكيه گاه مهم رژيم نخبگان، افسران و امراى ارتش همه به نوعى فراورده نظام آموزشى غرب بودند و از اينرو، اميدوار بود با ايجاد مدارس نظام پهلوى نهادينه شده و افرادى ترتيب شوند كه در نظام مديريتى رژيم پهلوى به كار گرفته شوند، هرچند رژيم در اين اقدام توفيق نيافت و نظام آموزشى جديد به ميدانى براى رويارويى با رژيم تبديل گرديد و از همان سالهاى نخست با نفوذ چهرههاى دينى اين هدف رژيم تحقق نيافت.(61) 2. نظام قضايى نوين: نظام قضايى موضوع برخورد دو انديشه دينى و سكولار در عصر رضاشاه بود. عالمان دينى بر اساس رويكرد دينى سعى در حل و فصل منازعات قضايى بر اساس شريعت اسلامى داشتند. در حالى كه رژيم با هدف تضعيف موقعيت عالمان دينى و در نهايت، نهادينه ساختن دين در محدوده شئون فردى، مصمم بود نظام حقوقى غرب را به جاى محكمههاى شرعى قرار دهد. در اين راستا برخى قوانين نيز به سبك نظام حقوقى غرب تنظيم شدند. در سال 1304 (1925) قوانين تجارى و جنايى تصويب شد و در سال 1305 (1926) قوانين مدنى مورد تصويب مجلس قرار گرفت. قوانين جارى در كشورهاى فرانسه، بلژيك، سوئيس و ايتاليا مهمترين منبع قوانين جديد بود و در سال 1927 وزارتخانهاى به نام «وزارت عدليه» تأسيس گرديد و علىاكبر داور، كه فارغالتحصيل ژنو بود، متصدى تربيت قاضيان جديد گشت.(62) طى سالهاى 1304 تا 1307 مجموعه قوانين متعددى بر پايه الگوى فرانسه به تصويب رسيد كه از قوانين اسلامى مايه نگرفته بود، اين امر مخالفت برخى رهبران دينى را به همراه داشت.(63) در سال 1313 (1934) قانون موقوفات در جهت كاهش نفوذ رهبران دينى وضع و اجرا گرديد؛ چرا كه تصدى موقوفات، كه پيش از اين برعهده عالمان دينى بود، به دولت واگذار مىگرديد. نتيجه آنكه، اين تحولات موجب شد در سالهاى پايانى حكومت رضا شاه 72% وزراى دادگسترى داراى تحصيلات جديد باشند.(64) ج. ايجاد فرهنگستان با توجه به مسئله ناسيوناليسم كه يكى از پايههاى مهم ايدئولوژيك رژيم به شمار مىرود، هدف از ايجاد فرهنگستان «حفظ و توسعه و ترقى زبان فارسى» اعلام شد. اما هدف واقعى تلاش رژيم در انقطاع فرهنگى بود؛ امرى كه در تركيه به انجام رسيد و هم اينك نسلهاى جديد آن كشور از مواريث گذشته خود كه با الفباى لاتين نيست بيگانهاند. مخبرالسلطنه در خاطراتش مىگويد: «اين فكر كه به واسطه اسلام ايران تحتالشعاع عرب واقع شده است و بايد رخنه به اسلام كرد و ترك لغات عربى را گفت، فرهنگستان را لون ديگر داد... با اين تشويش خيال تدريس شرعيات و قرآن در مدارس ممنوع گرديد.»(65) پيش از اين در عصر قاجاريه آخوندزاده از پيشگامان تغيير الفبا بوده است. وى هدف اين امر را رهايى از قيد و بندهاى دينى اعلام مىداشت.(66) اين امر گوياى آن بود كه جريان تجدد و سكولاريسم در ايران از گذشته در پى اعمال اين مسئله بوده است. اما اكنون كه سكولاريسم با حاكميت رضاخان قدرت يافته است كاربردى شده بود. مثلاً، ملكم خان نيز پيش از اين مدعى شده است كه: «جهل مسلمانان و جدايى آنها از ترقيات امروزه به علت نقص الفبا است و عدم وجود حقوق و آزادىهاى مردم، فقدان امنيت براى جان، شرف و اموال ناشى از نقص الفبا است، عدم ايجاد راههاى شوسه، زيادى خشونت و تجاوز و كمبود عدالت و انصاف، همه اينها به علت نقص الفبا است.»(67) به هر حال، در كابينه دوم فروغى در سال 1314 انجمنى به نام فرهنگستان شكل گرفت كه هدفش پيراستن زبان فارسى از عربى و تغيير الفبا بود. اين اقدام در ايران هيچ گاه به نتيجه نرسيد.(68) د. كشف حجاب حجاب يك ارزش اسلامى است كه ريشه در منابع اسلامى دارد. حضور غربيان در اسلام و ساير كشورهاى اسلامى موجب به چالش كشيدن اين مسئله گرديد. كشف حجاب در ايران مستلزم زمينهسازى فرهنگى و سپس قدرت اجرايى بود كه گمان مىرفت در عصر رضا خان زمينههاى آن مهيا شده بود. از نظر رضاخان كشف حجاب به مثابه آزادى زنان بود، در حالى كه حضرت امام معتقد بودند كه حجاب با آزادى مخالفتى نداشته و اسلام با آنچه كه خلاف عفت است مخالف است. رضا شاه همچنين معتقد بود كه حجاب دشمن تمدن و ترقى است و موجب شده كه نيمى از مردم جامعه در كار و تلاش حضور نيابند.(69) رضا شاه از همان سالهاى نخست حاكميت در پى اين امر بود. اما سفر به تركيه در سال 1313 اين نگرش را تقويت كرد. مخبرالسلطه گويد: «فكر تشبه به اروپايى از آنجا (تركيه) به سر پهلوى آمد.»(70) رضا شاه پنج هفته در تركيه ماند و پس از بازگشت زنان را به كشف حجاب و مردان را به پوشيدن لباس متحدالشكل مجبور ساخت. مهمترين راهبردهاى اجرايى رژيم در نهادينه ساختن كشف حجاب عبارت بودند از: ـ پيش قدم شدن رجال دولتى؛ ـ برگزارى مراسم دولتى در سراسر كشور و الزام افراد و گروهها به شركت در آنها؛ ـ تبليغ و ترويج بىحجابى از راههاى متنوع فرهنگى، هنرى، ادبى؛ ـ ايجاد محدوديت براى زنان محجبه؛ ـ كاربرد زور، تهديد و تنبيه براى اجراى قانون كشف حجاب؛ ـ تشويق افرادى كه داوطلبانه تن به قانون كشف حجاب دهند.(71) در مقابل، قانون كشف حجاب با واكنشهاى مختلفى مواجه گرديد؛ از جمله: ـ قيام مسجد گوهرشاد در مشهد به رهبرى مراجع و بهلول؛ ـ عدم شركت مردم در مجالس دولتى و جشنها؛ ـ عدم خروج بانوان از منازل؛ ـ نگارش نامههاى اعتراضآميز و تلاش در جهت ايجاد اعتراض عمومى؛ ـ تنوع بخشيدن به پوشش به نوعى كه كاركرد حجاب را نيز داشته باشد.(72) نتيجهگيرى مباحث اين نوشتار در دو بخش مبانى نظرى و رويكرد عملى ارائه گرديد. در بخش مبانى نظرى شاخصههاى دو انديشه سكولار و انديشه سياسى اسلام معاصر بيان شد. در بخش عملى نيز به اقدامات رژيم در عصر پهلوى اول اشاره گرديد؛ از جمله اينكه مهمترين اقدامات رژيم براى مبارزه با اسلام و حاكميت سكولاريسم را مىتوان در محورهايى نظير كشف حجاب، ايجاد فرهنگستان، نظام آموزشى جديد، نظام قضايى جديد و سنت ستيزى برشمرد. شايان ذكر است بر اساس تعاريف گوناگونى كه از واژه سكولاريسم در ابتدا ارائه گرديد، از منظر نگارنده سكولاريسم بيانگر يك طيف معنايى است كه هم الحاد را در بر مىگيرد و هم جدايى دين از سياست را. از اينرو، گاه سكولاريسم در نوشتار حاضر با الحاد مرادف شده است. در بررسى اقدام رژيم پهلوى در حاكميت انديشه سكولاريسم، به واكنشهاى رهبران دينى و مردم مسلمانان اشاره شد. آنچه در پايان مىتوان نتيجه گرفت آن است كه سكولاريسم علىرغم توفيق آن در كشور مشابهى نظير تركيه، در ايران با توفيق همراه نبود. مهمترين علت ناكامى سكولاريسم در ايران در مقايسه با تركيه ريشه در انديشه شيعى در ايران دارد كه آموزههاى آن متفاوت از اسلام در انديشه اهل سنت است. البته مىتوان به برخى عوامل ديگر نيز اشاره كرد؛ نظير اينكه در تركيه حاكميت سياست آتاتوركى از تداوم برخوردار بود، اما در ايران به رغم حاكميت بيست ساله رضاخانى همزمان با جنگ جهانى دوم و موضعگيرى رژيم پهلوى، ايران با اشغال متفقين مواجه شده و در عمل سياستهاى اجرا شده از سوى رضاخان با وقفه مواجه و بسيارى از آنها دستخوش تغيير و تحول گرديد. پی نوشت ها : 47ـ حسينفردوست،تاريخبيستسالهايران،ص35. 48ـ حسين فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوى،تهران،مؤسسهاطلاعات،1371،ج2،ص127. 49ـ حجتالله اصيل، سيرى در انديشه سياسى كسروى، تهران، اميركبير، 1356، ص 13ـ6. 50و51ـ براى آگاهى بيشتر ر.ك: ايان باربور، علم و دين، ترجمه بهاءالدين خرمشاهى، تهران، مركز نشر دانشگاهى، 1372، ص 125/ ص 23. 52ـ ايرج افشار، اوراق تازه باب مشروطيت و نقش تقىزاده،تهران،جاويدان،1359،ص 53ـ49 و 352. 53ـ دبدر بولارد، شترهابايدبروند، ترجمه حسينابوترابيان،تهران،هفته،1363،ص 23. 54و55ـ مهديقلى هدايت، خاطرات و خطرات، تهران، زوار، 1375، ص 382/ ص 404. 56و57ـ محمدتقى بهار، ج 2، ص 9/ ص 95. 58ـ مهديقلى هدايت، پيشين، ص 367. 59ـ شوراى محققان بنياد، زندگى سياسى شيخ عبدالكريم حايرى، مجله ياد، ش 3 (تابستان 1369)، ص 27. 60ـ ر.ك: علىمحمد حاضرى، «سرچشمههاى آموزشى نيروهاى انقلاب»، انقلاب اسلامى و ريشههاى آن [مجموعه مقالات]، قم، معاونت امور اساتيد، 1374، ج اول، ص 334. 61ـ ر.ك: زهرا شجيعى، نخبگان سياسى ايران از انقلاب مشروطيت تا انقلاب اسلامى، تهران، سخن، 1371، ج 2، ص 118. 62ـ گاوين همبلى، سلسله پهلوى و نيروهاى مذهبى، ترجمه عباس مخبر، تهران، طرح نو، 1371، ص 36. 63ـ نيكى آر كدى، ريشههاى انقلاب ايران، ترجمه عبدالرحيم گواهى، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1373، ص 152. 64ـ محمدعلى كاتوزيان، ص 149. 65ـ مهديقلى هدايت، پيشين، ص 411. 66ـ اسماعيل شفيعى سروستانى به نقل از ادبيات مشروطه، ص 205. 67ـ همان، ص 117 به نقل از الفباى جديد و مكتوبات، ص 3. 68ـ در اينباره ر.ك: الف. كاوه بيات، «فرهنگستان اول و وضع و ترويج واژههاى نو»، نشر دانش، ش10، سال يازدهم (آذر و ديماه 1370)، ص 48 و سيد محمدمهدى جعفرى، «فرهنگستان و سرنوشت پژوهش در جمهورى اسلامى ايران»، نشر دانش، ش 3 (فروردين و ارديبهشت 1361)، ص 9. 69ـ علىاصغر حكمت، سى خاطره از عصر فرخنده پهلوى، تهران، وحيد، 1355، ص 88. 70ـ مهديقلى هدايت، پيشين، ص 302. 71ـ ر.ك: سازمان مدارك فرهنگى انقلاب اسلامى، واقعه كشف حجاب، تهران، سازمان مدارك علمى، 1371، ص 18. 72ـ همان، ص 25، 43 و 91. منبع:خبرگزاری فارس... پایان /ج
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 518]
-
گوناگون
پربازدیدترینها