تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1819838389
سکونت 33 درصد جمعیت مشهد در سکونتگاههای غیررسمی
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۰۹:۳۵
این روزها سخن از حاشیه شهر مشهد زیاد است؛ حاشیه‌ای که شاید صحبت‌های طولانی از آن اصل مساله را به حاشیه برده است؛ باید توجه داشت که امروز حل مشکل حاشیه شهر مشهد به عنوان یک مساله ملی شناخته می‌شود، در این میان صاحبنظران دانشگاهی اما سخنی متفاوت از سایرین دارند. به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا صدیق اورعی، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی، عصر روز سه‌شنبه، 22 اردیبهشت ماه، در ادامه برگزاری کنفرانس ملی دانشجویی جامعه‌شناسی توسعه در نشست «حاشیه‌نشینی ومدل توسعه شهری در مشهد» اظهار کرد: پیش از اینکه بخواهیم در مورد حاشیه شهر مشهد صحبت کنیم، باید بدانیم که در اصطلاحات جامعه‌شناسی انسان حاشیه‌ای نیز تعریف می‌شود. وی ادامه داد: انسان حاشیه‌ای کسی است که در متن جامعه نهادینه نشده است؛ البته این حاشیه‌نشین بودن انسان می‌تواند در ابعاد مختلفی باشد؛ این حاشیه‌نشین بودن می‌تواند خودخواسته و یا ناخواسته رخ دهد؛ مطمئنا انسان‌های حاشیه‌ای همراه جامعه نیستند و افزایش تعداد چنین انسان‌هایی موجب رشد رفتارهای ناهنجار در جامعه خواهد شد. اورعی با طرح این سوال که «آیا کسانی که در حاشیه شهر مشهد زندگی می‌کنند، انسان‌های حاشیه‌ای هستند» گفت: در بررسی حاشیه شهر باید این نکته را مورد توجه قرار داد که آیا کسانی که در حاشیه شهر هستند، به این لحاظ که تنها در مسکنی غیرقانونی سکنی گزیده‌اند، حاشیه‌نشین بشمار می‌آیند و یا اینکه این افراد در سایر وجوه نیز به عنوان حاشیه‌نشین شناخته می‌شوند. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی با اشاره به مهاجرت، به عنوان یکی از عوامل اصلی توسعه حاشیه‌نشینی در مشهد عنوان کرد: شرایط جامعه ما موج مهاجرت‌ها را تشدید کرده است؛ این مساله در تهران بیشتر دیده می‌شود؛ آن‌هایی که ثروت داشتند، در محلات قانونی سکنی گزیده و آن‌هایی که از ثروت بی‌بهره بودند، به حاشیه‌ها رانده شدند. اورعی با اشاره به اینکه تمکن مالی در نحوه گزینش مکان سکونت عامل نابرابری است تصریح کرد: علاوه بر این، اینکه قانونگذار برای شهر بزرگ تعریف خانه کوچک نکرده، ظلمی مضاعف است. وی با ارایه نمونه‌ای از این مساله در مشهد خاطرنشان کرد: به عنوان مثال آن‌هایی که در انتهای خیابان طبرسی شمالی مشهد زندگی می‌کنند، در زمین‌هایی 40 متری خانه خود را بنا کرده‌اند؛ این زمین‌ها نیز به سختی خریداری شده است؛ در حالی قانونگذار اظهار کرده که در مناطق ارزان‌قیمتی مانند این ناحیه تنها می‌توان خانه‌هایی با زیربنای 125 متر احداث کرد. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی با اشاره به قانون اساسی جمهوری اسلامی تاکید کرد: طبق این سند هر ایرانی می‌تواند در هر جایی که بخواهد زندگی کند؛ برخی ایرانیان به جهت مشاغل ساده و کم بودن میزان درآمد شاید بخواهند در خانه‌ای کوچکتر از 125 متر زندگی کنند؛ اگر قانونگذار چنین مساله‌ای را پیش‌بینی می‌کرد، می‌توانستیم شاهد تنوعی در سکونتگاههای شهری در مشهد باشیم نه اینکه حاشیه‌نشینی در این شهر رشد کند. 33 درصد جمعیت شهر مشهد در سکونتگاههای غیرقانونی زندگی می‌کنند در ادامه این برنامه مهندس مهدی برادران، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار مشهد، با ارایه آماری در خصوص حاشیه شهر مشهد اظهار کرد: در مفهوم محدوده شهری ما چیزی به آن معنای حاشیه‌نشینی نداریم؛ قسمت زیادی از این مناطق به جز توس و قرقی در محدوده شهر هستند. وی ادامه داد: 3894 هکتار زمین در مشهد وجود دارد که تنها 13 درصد وسعت مشهد به حساب می‌آید؛ 883 هزار نفر در این وسعت ساکنند؛ در حقیقت 33 درصد جمعیت شهر مشهد در سکونتگاههای غیررسمی زندگی می‌کنند؛ این محدوده در هشت منطقه سیس‌آباد، دروی، گلشهر، التیمور، قلعه خیابان، جاده قوچان و... در 66 محله تقسیم‌بندی شده‌اند؛ این هشت منطقه بافت غیررسمی شهر است. برادران اضافه کرد: براساس آمار سال 90 پنج درصد از جمعیت مشهد نیز اتباع خارجی هستند؛ در مجموع 166 هزار نفر تبعه خارجی در مشهد زندگی می‌کنند که عمدتا جزو افاغنه هستند. معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار مشهد با ارایه آماری در خصوص نرخ‌های مختلف توسعه‌یافتگی در مشهد و حاشیه آن، به بیان تفاوت‌های این دو منطقه پرداخت. وی در ادامه عنوان کرد: نرخ باسوادی در مشهد 91 درصد بوده که این میزان در حاشیه آن 87 درصد است؛ نرخ بیکاری شهر 11 درصد و همین نرخ در حاشیه شهر مشهد 12 درصد ارزیابی شده است؛ میزان خانوارهایی که عضو معلول در خود دارند، در مشهد چهار و در حاشیه مشهد پنج درصد است. برادران افزود: نسبت درصد استفاده از خودروی سبک در مشهد و حاشیه آن 48 به 28 است؛ این نسبت در استفاده از رایانه خانگی 41 به 19 درصد است؛ 58 درصد خانه مشهدی‌ها فاقد اسکلت مناسب فلزی است، در حالی این رقم برای حاشیه‌نشینان 83 درصد است؛ در زمینه استفاده از شبکه فاضلاب نیز نسبت استفاده در بین ساکنان محدوده شهر و حاشیه‌نشینان 40 به چهار درصد است. معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار مشهد با بیان اینکه «امسال 230 میلیارد تومان اعتبار ویژه برای این محدوده‌ها در نظر گرفته شده است»، تصریح کرد: هم‌اکنون ساختار جدیدی برای مدیریت این موضوع در شهرداری مشهد با عنوان ستاد هماهنگی در حال ایجاد شدن است؛ پیش از این در نظر داشتیم سازمان حاشیه شهر در شهرداری ایجاد شود که طرح آن در دولت به بن‌بست رسید؛ همچنین طرح ایجاد منطقه جدید شهری هم نهایی نشده، اما راه‌اندازی ستاد هماهنگ کننده روز دوشنبه در شورای شهر به تصویب رسیده است. وی در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت برخورداری از نگاه علمی در حل مشکل حاشیه شهر مشهد تاکید کرد و گفت: حاشیه شهر مشهد مساله‌ای بسیار پیچیده بوده و در ابعاد مختلف، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... گره خورده است؛ اینکه بخواهیم با یک مصوبه حاشیه شهر را به مشهد ملحق کنیم، مشکلی را حل نخواهد کرد. اقتصاد بیمار کشور به مشکل حاشیه‌نشینی دامن می‌زند برادران خاطرنشان کرد: امروز کشور ما از اقتصادی بیمار رنج می‌برد، تا زمانی که نظام سرمایه‌داری ما براساس بانک‌هایی باشد که رتبه اول در سوددهی را در دنیا دارد، هر فردی به جای ماندن در روستا به شهر مهاجرت خواهد کرد؛ قانون هم در این مساله نقش داشته است؛ چرا ما با اخذ مالیات مسکن مخالفت می‌کنیم؛ چرا کسانی که دلالی مسکن می‌کنند، نباید مالیات بپردازند. معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار مشهد با اشاره به ایجاد شهرک بینالود اظهار کرد: این شهرک افتتاح شد و مسکن مهر آن برای تحویل و فروش خانه به متقاضیان سه شرط دارد؛ این شروط عبارتند از اینکه خریدار بالای 20 سال سن داشته باشد، متاهل بوده و صاحب مسکن نباشد؛ بالغ بر 2000 واحد خالی در این شهرک وجود دارد و به هر متقاضی، بدون لحاظ شروط، خانه فروخته می‌شود. وی تاکید کرد: در توسعه حاشیه‌نشینی مشهد نمی‌توان به سوءمدیریت مسئولان بی‌توجه بود. برادران با بیان اینکه «بیشترین سود توسعه حاشیه‌نشینی به دست زمین‌خواران می رسد» عنوان کرد: زمین‌خواری را نمی‌توان در توسعه حاشیه‌نشینی نادیده گرفت؛ در حال حاضر مشهد در حال اتصال به سمت چناران است؛ چه کسی شهر چندین کیلومتری می‌سازد؟ وی با اشاره به چشم‌انداز مشهد در سال 1383 تاکید کرد: یکی از مباحث دیده شده در این سند این بود که مظاهر آسیب‌های اجتماعی جمع‌آوری شود؛ الان ما معتادان را جمع‌آوری می‌کنیم، اما کوچکترین مسایل در این خصوص رعایت نمی‌شود؛ در حال حاضر کارکرد کمربند شمالی مشهد چیست؛ چه تعداد اتومبیل در آن عبور و مرور می‌کند؛ این کمربند فقط منجر به گسترش حاشیه‌نشینی شده است. برادران تاکید کرد: ما باید در خصوص حاشیه شهر دیدی سیستمی برای حل مسایل لحاظ کنیم. در رویکردهای برنامه‌ریزی توسعه شهری ما «انسان» هدف نیست دکتر سعید معیدفر، مشاور وزیر مسکن و شهرسازی نیز با اشاره به برخی مداخلات در حوزه توسعه شهری خاطرنشان کرد: اساس تحولاتی که در برنامه‌ریزی‌های شهری صورت گرفته نه براساس رویکردهای اجتماعی و فرهنگی بلکه با نگاهی مادی مانند افزایش تعداد مسکن‌ها و... بوده است؛ در حقیقت این توسعه باید به هر شکل ممکن انجام می‌شد. وی ادامه داد: این مساله در نهایت منجر به افزایش مهاجرت و نابرابری منطقه‌ای شده است؛ حالا ما با شهرهایی دارای جمعیتی انبوه و بافتی فرسوده مواجه هستیم. معیدفر در خصوص راه‌کارهای جلوگیری از توسعه مهاجرت به شهرهای بزرگ عنوان کرد: یکی از راه‌کارهای برنامه‌ریزان ایجاد محدودیت بود؛ در این نگاه هم دید ما کالبدی است، به این معنا که برای ما مهم نیست انسان‌ها در این اماکن زندگی می‌کنند؛ امروز باید پرسید تا چه میزان انسان محور طرح‌های توسعه شهری بوده است. عضو هیات علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: در جلوگیری از رشد بافت فرسوده شهری نیز نگاه کالبدی در برنامه‌ریزی‌ها رخ داده و چنین برنامه‌ریزی‌هایی موجب به چالش کشیده شدن امر اجتماعی و فرهنگی شده است؛ جنس دیگر مداخلات در حوزه برنامه‌ریزی باز هم کالبدی بوده است؛ در این برنامه‌ریزی‌ها باز هم انسان هدف و مورد توجه نیست. معیدفر تاکید کرد: باید در این طرح‌ها انسان مورد توجه قرار گیرد، چراکه انسان بهره‌بردار اصلی از شهر است؛ شهر باید قلمرویی ذهنی باشد و بر مدار انسان تعریف شود؛ مشکل کلان‌شهرهای ما این است که در آن جایی برای زندگی فرهنگی و انسانی دیده نشده است؛ در چنین وضعیتی همه ما حاشیه‌نشین هستیم؛ شهری که در آن میزان تعامل به نقطه صفر می‌رسد و آرامش در آن وجود ندارد، تنها صورتی از زندگی مدرن را نمایش می‌دهد. وی بیان کرد: ما دچار غفلت از جریان زندگی شهری شده‌ایم و این مساله هم ناشی از دید کالبدی است؛ در نگاه انسانی به توسعه شهری زیرساخت لازم برای تعامل شهروندان با یکدیگر باید فراهم شود؛ گروه‌های مختلف شهری باید دیده و شناخته شوند؛ بعضا دیده شده که در برنامه‌ریزی‌های ما هویت اجتماعی شهر تخریب می‌شود؛ در محلات ما مبانی توسعه هویت شهری و محلی ویران می‌شود. معیدفر با بیان اینکه «در کشور ما نسبت به هویت‌های قومی و محلی بی‌توجهی وجود دارد» تصریح کرد: امروز باید از خود بپرسیم که تا چه حد در شهرها فرصت و امکان برای تعامل این قومیت‌ها ایجاد شده است؛ هویت‌های قومی و محلی سرمایه‌های بزرگی هستند؛ متاسفانه طرح‌های ما تاکید زیادی برکمیت دارند تا کیفیت؛ در حال حاضر فردگرایی افراطی در شهرهای ما جریان دارد. مشاور وزیر مسکن و شهرسازی با اشاره به مبانی توسعه شهری براساس هویت خودی گفت: اقدام در جهت آرام‌سازی هویت شهری، کیفی‌سازی برنامه‌ریزی‌ها، ایجاد زمینه تعامل در شهروندان، توجه به ویژگی‌های شخصی متنوع، تقویت روحیه جمع‌گرایانه و داوطلبانه شهری، تقویت هویت محلات و... از عمده‌ترین شاخص‌های توسعه شهری براساس نگاه انسانی و هویت بومی است. معیدفر خاطرنشان کرد: امروز در شهرهای ما زمینه برای تعامل گروه‌های اجتماعی و مدنی وجود ندارد؛ محله و منطقه براساس میزان نزدیکی افراد به یکدیگر محله و منطقه نامیده می‌شود نه براساس خط‌کشی‌های شهرداری‌ها. برادران، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار مشهد، در واکنش به این سخنان، این معیارها را بسیار آرمانی توصیف کرد و گفت: البته اینکه در برنامه‌ریزی‌های ما نگاه انسانی وجود ندارد، موجب بروز مشکلات شده است؛ تغییر نگاه در شهرداری باید از همین جلسات آغاز شود؛ فقدان برگزاری چنین جلساتی موجب شده تا مدیران راه‌های فرعی را بروند. وی تاکید کرد: راه حل برون‌رفت از این شرایط لحاظ شدن نگاه انسانی در برنامه‌ریزی‌های توسعه شهری است؛ این در حالی است که عمدتا اقدامات جنبه حداقلی دارد. حاشیه‌نشین مساله ساز نیست؛ مساله‌سازان کسانی دیگرند در ادامه دکتر احمدرضا اصغرپور، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی، با اشاره به اینکه حل مساله حاشیه‌نشینی نیازمند نگاهی کلان است، اظهار کرد: حل تمام این مسایل به شهرداری مربوط نیست؛ مساله ما سرمایه‌داری بیمار، سرمایه‌داری نفتی و نیز بیمار بودن پارادایم نگاه به این موضوع است؛ حاشیه‌نشین مساله ساز نیست؛ مساله‌سازان کسانی دیگرند. وی اضافه کرد: گاهی اوقات مساله‌سازان بیشتر از سایرین هم صحبت می‌کنند؛ بودجه شهرداری مشهد 10 هزار میلیارد تومان است آنگاه تنها 200 میلیارد تومان از این مبلغ به حاشیه شهر می‌رسد؛ مساله ما کسانی هستند که بودجه میلیاردی را صرف ساخت برج‌ها و بیمارستان‌های مجهز می‌کنند. اصغرپور با بیان اینکه «سرگذشت کشورهای در حال توسعه در حوزه حاشیه‌نشینی تقریبا مشابه یکدیگر است» عنوان کرد: ما باید به الگوهای موفق در این حوزه برای رفع حاشیه‌نشینی توجه کنیم؛ هنگامی که وجود یک شخص در شهر مساله ما باشد، چگونه انتظار داریم که این فرد جذب سیستم شود؛ در واقع پارادایم و طرز تفکر حل مساله باید به نوعی برعکس شود. وی تصریح کرد: در حل این مساله ما به بخش مرفه شهر توجهی نمی‌کنیم؛ امکانات مشهد با پول نفت ایجاد شده نه ارزش افزوده ساکنان این شهر؛ چرا حاشیه‌نشین از نفت نباید سهمی داشته باشد؛ اتفاقا اگر بخواهیم نگاهی انسانی داشته باشیم، باید از این افراد دعوت کنیم که به شهر بیایند؛ متاسفانه مدیران شهری محافظ آن شهری هستند که هر کس زودتر به آن بیاید و در محدوده شهر ساکن شده باشد و هرکس دیرتر برسد، در حاشیه شهر سکونت خواهد داشت. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی ادامه داد: مساله حاشیه‌نشینی مساله‌ای کلان است و از اقتصاد کلان ناشی می‌شود؛ در سطح خرد اقدامات تنها مانند یک مرهم عمل خواهد کرد. در ادامه بررسی حوزه حاشیه شهر مشهد، بسیاری از اساتید معتقد بودند که برنامه‌های جامع توسعه شهری خود عاملی بر توسعه حاشیه‌نشینی بوده و منجر به ایجاد فاصله در شهروندان می‌شود؛ در حقیقت تکیه این طرح‌ها بر این است که محلات شهری براساس طبقات دسته‌بندی شوند؛ این در حالی است که باید تنوع طبقاتی و قشری در هر محله‌ای وجود داشته باشد. به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، دکتر حسین اکبری، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی، نیز در ادامه برگزاری کنفرانس ملی دانشجویی جامعه‌شناسی توسعه در نشست «حاشیه‌نشینی ومدل توسعه شهری در مشهد» اظهار کرد: یکی از مشکلات ما برای رفع معضل حاشیه‌نشینی این است که تعریف دقیقی برای حاشیه نشینی نداریم؛ در هر پژوهش هم پهنه‌های مختلفی از مشهد به عنوان مناطق حاشیه‌نشین معرفی می‌شود. وی ادامه داد: حاشیه‌نشینی نتیجه گسترش شهرنشینی است؛ مناطق حاشیه‌نشین نیز بیشتر در خارج و داخل شهر شکل می‌گیرند؛ بحث اصلی ما در خصوص مشهد مساله مهاجرت است؛ بنابراین اگر تدبیر درستی در این خصوص اندیشیده نشود، شهر به گسترش خود ادامه خواهد داد. اکبری با بیان اینکه «مشهد موج اول مهاجرت را پشت سر گذاشته است» گفت: موج اول مهاجرت به مشهد بیشتر برای رفع نیازهای اولیه بود؛ در حال حاضر موج ثانویه مهاجرت به مشهد صورت می‌گیرد که این مدل بیشتر برای به دست آوردن زندگی بهتر است؛ طی سال‌های 35 تا 85 مشهد همیشه گسترش داشته است. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی با اشاره به پهنه‌های حاشیه‌نشینی در مشهد، آن را 13 پهنه عنوان کرد و یادآور شد: مناطقی چون سیدی، طرق، قلعه‌ساختمان و... در این پهنه قرار می‌گیرد؛ جمعیت حاشیه‌نشین در این مناطق در سال 75، 550 هزار نفر بود که طی 10 سال این تعداد دو برابر شده و به حدود یک میلیون و 200 هزار نفر رسیده است. 50 درصد حاشیه‌نشینان از شهروندان داخل شهر هستند وی اضافه کرد: تحقیقات ما نشان می‌دهد که 50 درصد حاشیه‌نشینان از داخل شهر به حاشیه‌های آن مهاجرت کرده‌اند؛ این مهاجرت به دلایلی نظیر ارزانی زمین بوده است. اکبری در خصوص حضور اتباع خارجی به عنوان حاشیه‌نشین در مشهد گفت: در برخی مناطق حاشیه‌ای شهر مشهد مانند گلشهر حدود 60 درصد از ساکنین را اتباع افغانی تشکیل می‌دهند. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه «حاشیه‌نشین می‌تواند مساله‌ساز باشد»، خاطرنشان کرد: بیشترین تعداد مجرمین حاشیه‌های شهر مشهد براساس جرایم به بزه‌های سرقت و مواد مخدر اختصاص داشته است؛ همچنین در این مناطق اعتراضات و نزاع‌های دسته‌جمعی ممکن است صورت گیرد که یکی از مهم‌ترین علل آن نابربری‌های اجتماعی است؛ در حال حاضر یک سوم ساکنان حاشیه‌های مشهد از حداقل امکانات برخوردار هستند. وی در خصوص پیامدهای بروز احساس نابرابری در مردمان ساکن حاشیه شهر تصریح کرد: این احساس نابرابری می‌تواند موجب بروز غضب اخلاقی شده و باعث شود که فرد به شهر به چشم دشمن بنگرد. اکبری با اشاره به حاشیه‌های شهر به عنوان کانون‌های اصلی وقوع جرایم اظهار کرد: بیشترین میزان جرایم حاشیه‌های شهر مشهد به جرایم سرقت و مواد مخدر مربوط است؛ حاشیه شهر مشهد می‌تواند مسیر بروز این جرایم را به داخل شهر سرازیر کند؛ به عنوان نمونه منطقه ثامن مشهد بیشترین نرخ سرقت را دارد؛ این به آن معنا نیست که مردم این مناطق خود مرتکب سرقت می‌شوند. وی در خصوص مشکلات خود حاشیه شهرها گفت: عمده‌ترین مساله حاشیه‌نشینان در تحقیقات همین مساله بزهکاری است؛ علاوه بر این اکثر این افراد به جهت خدمات پایین شهری ناراضی هستند و اعتماد کمی به مدیریت شهری دارند؛ در تقسیم‌بندی‌های صورت گرفته در پژوهش‌های ما، آمار نشان می‌دهد که عمده کارگران ساده ساکن حاشیه شهر بوده و عمده محصلان و افراد دارای تحصیلات در بخش غیرحاشیه‌ای شهر زندگی می‌کنند. از میزان حاشیه‌نشینی مشهد کاسته نخواهد شد در انتهای دور اول سخنرانی این نشست دکتر محمدرحیم رهنما، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی، اظهار کرد: 3700 واحد مسکونی در بینالود ساخته می‌شود که هیچکس در آن زندگی نمی‌کند؛ این ضوابط به ضرر طبقات محروم شهر است؛ ماده 100 به ضرر طبقات محروم است؛ این مقررات و طرح‌های جامع برای شهرهایی است که روز به روز توسعه یابند نه اینکه حاشیه آن‌ها رشد کند. رهنما با بیان اینکه «کمربند شمالی و جنوبی مشهد موجب ویرانی شهر شده است» تاکید کرد: همه اینها زیر نظر سازمان مسکن و شهرسازی صورت می‌گیرد؛ الان محله آبادگران تبدیل به ویران‌گران شده و فضاهای سبز تبدیل به پروژه شده است؛ امروز شهر مشهد بالغ بر یک میلیون نفر مازاد جمعیت برای تامین آب دارد؛ این در حالی است که مدل توسعه شهری در مناطق خشک شهرهای متوسط و اصطلاحا نیم‌اندام است. رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی تصریح کرد: شهرهایی مانند مشهد ساختاری شکننده داشته و توسعه این‌چنینی آن عواقب سیاسی، اجتماعی و زیست‌محیطی زیادی خواهد داشت. رهنما با اشاره به سیاست‌های توسعه شهری در دهه 60 اظهار کرد: سیاست در آن زمان این بود که «خانه نخرید؛ ما همه را ساکن خانه می‌کنیم»؛ همین مساله باعث افزایش مهاجرت‌ها در دهه‌های 60 و 70 شد؛ مشهد در دوره سال‌های 45 تا 75 بیشترین رشد جمعیت را داشته و در رتبه دوم کشور قرار گرفته است؛ امروز در کشور ما 11 میلیون حاشیه‌نشین زندگی می‌کنند و میزان فضاهای حاشیه‌نشین در کل کشور 75 هزار هکتار است. وی افزود: نتایج طرح آمایش استانی نشان می‌دهد که مهاجرت به مشهد نه تنها از شهرهای خود استان بلکه از سایر استان‌ها نیز صورت می‌گیرد؛ ریشه مهاجرت در مشهد نیست؛ امروز باید مسایل استان‌هایی نظیر سیستان و بلوچستان، گلستان و خراسان جنوبی را حل کرد؛ اینجاست که ما نیازمند نگاهی سیستمی هستیم؛ حاشیه‌نشینی خود معلول این عوامل است اما می‌تواند علت بسیاری از مسایل هم باشد. از سال 75 تا 90 بیش از 1000 روستای استان خالی از سکنه شده است عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی تصریح کرد: مشهد مهم‌ترین مرکز حاشیه‌نشینی است، به طوری که در نتیجه مهاجرت‌ها از سال‌های 75 تا 90 بیش از 1000 روستای استان خالی از سکنه شده‌اند؛ در حال حاضر 23 درصد جمعیت استان حاشیه‌نشین هستند. وی با اشاره به علل بروز چنین سیلی از مهاجرت به مشهد عنوان کرد: در حال حاضر بیش از 70 درصد صنایع استان در حول کلانشهر مشهد شکل گرفته است؛ امروز شهرهای مشهد، نیشابور، تربت حیدریه و سبزوار مهاجرپذیرترین شهرهای استان بشمار می‌آیند. رهنما خاطرنشان کرد: متاسفانه سیاست‌های تمرکزی موجب بروز چنین مشکلاتی شده است؛ در سطح کلان باید سیاست‌ها در جهت تمرکززدایی حرکت کند؛ حاشیه شهر مشهد در سال‌های 65 تا 75 بیشترین رشد را داشته که این مساله ناشی از همین مدل سیاستی است. وی در خصوص راه حل‌های ارایه شده برای حل مشکل حاشیه‌نشینی بیان کرد: در دهه 80 یکی از راه حل‌ها این بود که با سیاست محروم‌سازی با حاشیه‌نشینان برخورد شود؛ این در حالی است که سازمان ملل برای حل این بحران در دنیا از مدل توانمندسازی استفاده می‌کند؛ این سیاست در ایران هم به کار گرفته شده و از سال 82 در ایران اجرایی شد. رئیس مدیریت و برنامه‌ریزی شهری اتاق فکر استان خاطرنشان کرد: سیاست توانمندسازی موافق مشارکت محلی و حفظ حداقل‌هاست؛ در حال حاضر سه سناریو و چشم‌انداز برای آینده حاشیه‌نشینی در مشهد مطرح می‌شود؛ براساس یکی از این چشم‌اندازها اگر رشد جمعیت مشهد به همین نحو ادامه پیدا کند، تا سال 1400 جمعیت حاشیه‌نشین مشهد به یک میلیون و 800 هزار نفر خواهد رسید. رهنما افزود: در آن زمان جمعیت مشهد هم به سه میلیون و 600 هزار نفر خواهد رسید. وی تصریح کرد: در حالت خوشبینانه باز هم جمعیت حاشیه‌نشین مشهد 300 هزار نفر افزایش خواهد یافت؛ قدرت جاذبه شهر مشهد به قدری است که به راحتی نمی‌توان جلوی مهاجرت به آن را گرفت؛ در حالت بدبینانه نیز روند حاشیه‌نشینی نیز نامناسب‌تر از این خواهد شد. پس از وی دکتر اورعی، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی، با بیان اینکه «فرق احداث بنای غیرقانونی با بنای قانونی در این است که تنها ضبوابط قانونی ساخت و ساز در آن رعایت نشده است» گفت: طرح‌های شهرداری و دولت مشکلی از مسایل اجتماعی حشایه‌نشینی را حل نمی‌کند؛ مگر در گذشته در جامعه ما فقیر وجود نداشت؛ پس چرا حاشیه‌نشینی نبود. وی ادامه داد: این مساله به این دلیل بود که مردم به تناسب با یکدیگر زندگی می‌کردند؛ این نیست که بخواهیم محله‌ای را به عنوان منطقه فقرا بسازیم و بعد توقع داشته باشیم مشکلات حل شود؛ یعنی مکانی ساخته شود برای افراد کم‌درآمد؛ این مساله از لحاظ اجتماعی مشکل‌ساز خواهد شد. اورعی با اشاره به طرح پیشنهادی خود برای برون‌رفت از این شرایط تصریح کرد: به عنوان نمونه بهتر است که در منطقه‌ای که مثلا تراکم ساخت‌وساز در آن 200 متر تعریف شده، چند خانه طبقاتی کوچکتر هم وجود داشته باشد. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: در حقیقت هر شهروند مجبور نباشد برای آغاز زندگی محله خود را عوض کند؛ هر محله‌ای باید نسبتی از هر محله‌ای در اختیار انسان‌های طبقات مختلف باشد؛ متاسفانه در این خصوص مشکل‌سازان مقاومت می‌کنند. اورعی با اشاره به طرح آمایش استان در گذشته اظهار کرد: در این طرح قرار بود از 6 شهرستان استان حمایت شود تا جلوی تمرکز در مشهد گرفته شده و این شهرها بتوانند جمعیت خود را حفظ کنند؛ در آن زمان مخالفان این مساله بخشی از نمایندگان اتاق بازرگانی استان بودند که اصرار داشتند تمرکز توسعه صنعتی در مشهد باشد چراکه این افراد ساکن مشهد بودند؛ در حقیقت با توسعه صنعت در مشهد این افراد می‌توانستند از ارزش افزوده بیشتری برخوردار شوند. وی با بیان اینکه «ثروتمندان جامعه نباید تنها حساب جیب خود را داشته باشند» تاکید کرد: اینکه در طرح‌های توسعه شهری مشهد آورده می‌شود که مثلا خانه‌ها در کوی دکترا، ابن سینا، مشهد باید 2000 متری باشد؛ این مساله عمدا توسط دولت انجام شده و موجب شده که بین مردم فاصله افتد. اورعی عنوان کرد: اگر در هر محله‌ای برای فرزندان ساکنان آن محل بتوان خانه‌های کوچک ساخت، مطمئنا این شرایط به وجود نمی‌آید؛ به عنوان نمونه کسی که تازه ازدواج کرده نمی‌تواند در احمدآباد مشهد زندگی کند؛ او مجبور است که برای زندگی به نقویه قاسم‌آباد برود؛ این موجب تنزل اجتماعی او می‌شود؛ اگر در هر محله‌ای که باید زیربنای ساختمان‌ها 500 متر باشد، چند ساختمان کوچکتر هم ساخته شود، این فاصله‌ها بین مردم ایجاد نخواهد شد. عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی بیان کرد: طرح های جامع توسعه شهری مخالف این است؛ طرح های توسعه شهری باید بپذیرند که ترکیبی از ساحت‌های انسانی در آن‌ها شکل گیرد و کسانی که در اعوان زندگی قرار دارند، مجبور به مهاجرت نشوند. در انتهای این برنامه خاکپور، عضو شورای اسلامی شهر مشهد و رئیس مرکز پژوهش‌های این شورا، اظهار کرد: ما قول می دهیم که صاحبنظران این نشست به هر نتیجه ای که رسیدند آن را در قالب یک طرح به شورا برده تا از طریق مسیر قانون‌گذاری این پیشنهادات اجرایی شود. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]
-
گوناگون
پربازدیدترینها