واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
نسخ خطی را نجات بدهیم زبان فارسی، یکی از مهمترین و در عین حال غنیترین حوزههای فرهنگی جهان، از نظر تعداد و گستردگی نسخ خطی است. براساس برخی گمانهزنیها در داخل کشور ما چیزی حدود پنج میلیون نسخه خطی در اختیار مردم است که با احتساب نسخ گردآوری شده در مراکز مهم نگهداری این متون، تعداد این نسخ به رقم قابل توجهی میرسد.
این آمار فقط به آثار مکتوبی می پردازد که ارزش فرهنگی، تاریخی و علمی دارند و چنانچه مجموعه قراردادهای کاری، مقاله، نامه ، اسناد ازدواج، اسناد ملکی و... هم به این گنجینه افزوده شود، میزان نسخ موجود از چند ده میلیون نسخه فراتر می رود. این در حالی است که تنها پنج مرکز عمومی و دولتی موجود در کشور شامل کتابخانه ملی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه ملک (وابسته به آستان قدس رضوی) و کتابخانه آیت الله مرعشی در شهر قم به خریداری، نگهداری و انتشار این آثار می پردازد. از میان مراکز خصوصی هم فقط یک موسسه (مرکز پژوهشی میراث مکتوب) به شناسایی، تصحیح و انتشار متون خطی موجود در ایران و شبه قاره و آسیای میانه می پردازد که با توجه به زمانبر بودن این کار و نیازمندی به بودجه های کلان، کار پژوهش و تصحیح و انتشار آثار به کندی پیش می رود. به مجموعه این نکات، شرایط نگهداری، حفظ و احیای این نسخ را هم اضافه کنیم که از توان مردم در خانه هایشان خارج است و این آثار در درازمدت از بین می رود. ضرورت حفظ و نگهداری از این آثار از یکسو و شناسایی، تصحیح و انتشار این آثار مهم فرهنگی و تمدنی ایرانی ـ اسلامی، امری است که تاکنون چندان مورد توجه مسئولان و مدیران فرهنگی قرار نداشته و تعداد زیادی از این آثار به دلیل شرایط بد نگهداری و آفت زدگی نابود یا رو به نابودی اند. این امر در مورد آثار موجود در کشور وضعیت اسفناک تری دارد و چنانچه در کوتاه مدت و میان مدت، برای آن چاره ای اندیشیده نشود، بسیاری از آثار این گنجینه مهم فرهنگی و تاریخی، بدون اطلاع کسی خاک شده و بهره ای از آن نصیب کسی نمی شود. چند سال پیش کتابخانه ملی با اجرای طرح آفت زدایی و تهیه میکروفیلم از نسخ موجود در دست مردم، به شرط بازگرداندن آثار به خودشان، برنامه ای را رقم زد، که جز در موارد معدود با استقبال زیادی روبه رو نشد. به نظر می رسد برای حفظ آثار موجود در دست مردم و در کشور و شناسایی و احیا و انتشار آثار موجود در دیگر نقاط جهان، باید به برنامه هایی فراتر از طرح کتابخانه ملی اندیشید. این امر به عزمی در سطح ملی و کلان از یکسو و بودجه های قابل توجه از سوی دیگر نیاز دارد. شاید با راه اندازی مرکزی ملی با بودجه کافی و اراده استوار و محکم بتوان تا حدی این آثار را نجات داد و به دست آیندگان سپرد. رضا معصومی / کارشناس نشر
 
شنبه 29 فروردین 1394 ساعت 02:40
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 167]