واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: گياهان خود روي در معرض خطر
گياهان- سيد رضا صفوي*:
برجستهترين ويژگي گياهان نقش بنيادي آنها در زيست بومهاست:
گياهان وظيفه مهم توليد غذا با استفاده از انرژي نوراني، تبديل دي اكسيد كربن به اكسيژن، تلطيف و پالايش هوا (در مناطق شهري بهدليل محدود بودن فضاهاي سبز و بالا بودن آلودگي هوا، شمار مبتلايان به بيماريهاي قلبي- ريوي- عروقي بسيار بيشتر از ساكنين مناطق غير آلوده مثل روستاهاست)، حفاظت از خاك در برابر فرسايش آبي و بادي (در مناطق داراي پوشش گياهي مطلوب، از يك سو به ندرت شاهد جاري شدن سيل هستيم و از سوي ديگر خاك بسيار غني و حاصل خيز است)، زيباسازي محيط و بهطور كل ايجاد محيط زيست مناسب براي انسان و ساير موجودات زنده را در كره خاك بر عهده دارند، بنابر اين بقاي موجودات زنده از جمله انسان به وجود گياهان وابسته است و انسان با حفاظت از گياهان در واقع حيات خويش را تضمين ميكند.
امروزه افزايش جمعيت كره زمين و نيازهاي رو به ازدياد جوامع بشري با افزايش توان اجراي طرحهاي عمراني و فزوني گرفتن روند بهره برداري از منابع طبيعي همسو و اين همسويي باعث شده تا چهره زمين با دگرگونيهاي بس شگرف و تغييرات اقليمي بسيار عظيم مواجه شود، براي مثال استفاده بيش از حد از سوختهاي فسيلي با افزايش بيرويه ميزان گازهاي گلخانهاي در جو كره زمين همراه بوده است، اين رخداد سبب گرم شدن بيش از حد هواي زمين و وقوع تغييرات مخرب اقليمي از جمله آب شدن يخچالهاي قطبي، بالا آمدن سطح آبهاي آزاد و در نتيجه به زير آب رفتن بسياري از زيستگاههاي طبيعي و مناطق مسكوني حاشيه اين آبها شده است.
آسيب ديدن لايه ازن و در نتيجه بالا رفتن ميزان اشعه ماوراي بنفش تابشهاي خورشيدي بهعنوان اشعهاي جهش زا، بيماريزا و تاحدي مرگبار نيز ره آورد ديگر پيشرفتهاي صنعتي و توليد گازهاي مخرب توسط كشورهاي صنعتي جهان بوده است؛ اين تغييرات ضمن ايجاد دگرگوني در زيستگاههاي مختلف، نابودي و انقراض بسياري از گونههاي گياهي را بهدنبال داشته و بسياري از گونههاي گياهي را نيز در معرض خطر نابودي قرار داده است [ انقراض گياهان همواره با ايجاد اختلال در گردش انرژي و مواد در محيطهاي طبيعي و محو شدن بسياري از ريز اندامگانها و گونههاي جانوري از پهنه كره خاك همراه بوده است]. ادامه اين وضع سبب از بين رفتن تعداد بيشتري از گياهان شده و شايد در آينده با انقراض همه رستنيهاي كره زمين و پايان حيات روي كره خاك همراه باشد!
نام فارسي: گونهاي گل گندم
نام علمي: Boiss. & Hausskn. Centaurea phlomoides
اين گياه يكي از گونههاي سرده گل گندم بوده و به تيره آفتابگردان تعلق دارد؛ 74 گونه علفي يك ساله يا چند ساله از اين سرده در ايران يافت ميشود.
مختصري از ويژگيهاي گياه شناسي: گياهي چند ساله پوشيده از كرك، با ساقه منفرد كه در انتها منشعب ميشود، به ارتفاع 50 تا 80 سانتي متر. برگها سرنيزهاي، پايينيها با قاعده لوب دار.گل زرد-طلايي، مجتمع در كپهها، كپهها متعدد، تخم مرغي، با برگههاي گريباني خاردار. ميوه فندقه با كاكلي متشكل از چهار تار.
زمان گل و ميوه دهي: ازخرداد تا مرداد.
پراكندگي جغرافيايي در كشور: اين گياه تا به حال تنها در دو منطقه يكي در استان كردستان، ارتفاعات اورامان در نزديكي نوسود و ديگري منطقهاي بين پاوه و باينگان در استان كرمانشاه مشاهده شده است.
مصارف و كاربردها: بهدليل كمياب بودن و در نتيجه پهنه گسترش بسيار محدود در اين مقوله اطلاعاتي وجود ندارد؛ مصارف و كاربردهاي يكي از خويشاوندان نزديك اين گونه گل گندم زرد است با نام علمي:
Centaurea solstitialis L.
- محيط زيست: توليد غذا (انرژي و مواد) بهعنوان اولين حلقه زنجيره غذايي در زيست بوم ها، تلطيف هوا با توليد اكسيژن و رطوبت، حفاظت از خاك در برابر فرسايش آبي و بادي، ايجاد محيط زيست مناسب براي انسان و ساير جانداران مصرفكننده و زيباسازي محيط.
- تركيبات: داراي اسيد كالسي تراپيك و كنيسين يا سانتورين كه مادهاي بيشكل وتلخ مزه است.
- خواص درماني: از قسمتهاي مختلف گياه بهخصوص گلهاي آن بهعنوان تب بر استفاده ميشود.
- مصارف تغذيه اي: مورد چراي دام و علفخواران وحشي قرار ميگيرد.
* گياه شناس
تاريخ درج: 29 ارديبهشت 1387 ساعت 10:45 تاريخ تاييد: 29 ارديبهشت 1387 ساعت 12:41 تاريخ به روز رساني: 29 ارديبهشت 1387 ساعت 12:40
يکشنبه 29 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 216]