واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
سلطان رگه ها ي ماه نويسنده : محمد حسين الماسي اگرسطح ماه را به دقت رصد کرده باشيد. ديده ايد که اطراف دهانه هاي برخوردي و جوان ماه را خطوط نوراني وکشيده اي ،که تا دور دست ها ادامه مي يابند. در برگرفته اند. که به آنها رگه هاي ماه مي گويند رگه ها در همان زمان برخورد و تشکيل دهانه ي مربوطه شان شکل گرفته اند و گذر آنها در مسيرخود از همه ي عوارض ماه نشان از جوان بودن رگه ها و دهانه ي تشکيل دهنده ي آنها دارد. تيکو هم از اين قاعده مستثني نيست ورگه هاي تيکو مجموعه اي از انواع خطوط روشن با پهنا و طول هاي متفاوت و متنوع است که در تمامي جهت هاي دهانه گسترش يافته اند. درلحظات نخست پديدار شدن تيکو از بخش تاريک ماه ،همچون يک دهانه درخشان و معمولي ديده مي شود.امابه تدريج وطي روزهاي بعدي رگه ها خود را دراين ناحيه نشان مي دهندو به طوري که با نزديک شدن به بدر، تيکو يک باره تغيير چهره مي دهد در شب چهاردهم درحالي که دهانه هاي ديگر ماه به دليل روشنايي بيش از حد قرص ماه جلوه اي ندارند؛ دهانه ي تيکو با مجموعه اي از رگه هاي درخشان که اطرافش را فرا گرفته اند، همانند الماسي درخشان وتابان در ميان حلقه هاي تاريک و روشن با رگه هاي بزرگ و طولاني احاطه شده است تا تيکو سلطان بلامنازع اين شب ها در سراسر ماه، به ويژه در نيمه ي جنوبي ماه باشد. در حالت بدر، تيکو به قدري پرابهت به نظر مي رسد که گويي اين دهانه واقعا در قطب جنوب ماه قرار گرفته است. با يک دوربين دوچشمي يا تلسکوپ هايي با بزرگنمايي کمتر به راحتي مي توانيد تمام رگه ها و امتداد مسير آنها را در يک نماي کلي ببينيد.چيزي در حدود 12 رگه در تمامي جهت ها از دهانه تيکو يا همان نقطه کانوني خود، تادوردست ها گسترش يافته اند. آنها در مسير خود از دهانه ها ،دشت ها و درياها، قله ها و مناطق مرتفع و بلند ، بدون هيچ انحرافي به طور مستقيم مي گذرند. در اولين نگاه با ابزار رصدي سه رگه به طور واضح و متمايزديده خواهد شد. يکي در غرب دهانه و ديگري به صورت يک جفت رگه تقريبا موازي هم،در شمال غرب دهانه که تا نواحي کوهستاني و سرتاسر نواحي غربي درياي ابرها گسترش يافته اند! رگه ي ديگري هم در شرق دهانه با 1300 کيلومتر طول، تا درياي شهد امتداد يافته است. اگر نگاه کلي به همه ي رگه ها داشته باشيد. در ظاهر شکل پره هاي يک چرخ را برايتان تداعي مي کنند که طول برخي از آنها حتي به 1500 کيلومتر نيز مي رسد. با رصد دقيق تر رگه هاي تيکو،آنها را شکل ها و ويژگي هاي متفاوتي از هم خواهيد ديد. بعضي از رگه ها در ظاهر از درون و مرکز دهانه سرچشمه مي گيرند. رگه هاي به نسبت تاريک و رگه هاي آزاد و مستقل از هم نيز گرداگرد دهانه تيکو ديده مي شوند. دسته ي ديگري هم به شکل رگه هاي کوتاه و منقطع ديده مي شوند که هيچ يک از آنها نه از دهانه ي تيکو بلکه از محيط خارجي و نواحي اطراف دهانه سرچشمه مي گيرند. اگر گرداگرد ديواره ي بيروني دهانه را دقيق تر نگاه کنيد. يک حلقه ي تيره نيز پيرامون آن خواهيد ديد. به طور ي که درون و بيرون حلقه بسيارروشن تر از خود حلقه هستند. اما يکي از عجيب ترين رگه ها که توجه رصد گران ماه را به خود جلب کرده ،رگه اي در شمال ماه و در درياي آرامش است که به ظاهر اين دريا رابه دو نيم کرده است. امتداد اين رگه به طور مستقيم به تيکو مي رسد و اينطور تداعي مي کند که از رگه هاي اصل تيکو است وبحث مفصلي که بين ماه شناسان وجود داشته اين است که آيا اين رگه نيز جزو رگه ي اصل تيکو است يا اين که به طوراتفاقي درامتدادمسير تيکو واقع شده است ؟ بررسي هاي بيشتر از رصد و نتايج ماموريت هاي آپولو نشان مي دهند که اين رگه ، مي تواند از تيکو باشد ودراصل از همان لبه ي جنوبي درياي آرامش واز دهانه ي منلائوس (MENELAUS) سرچشمه گرفته است.منبع: نشريه نجوم ،شماره 185/س
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 316]