محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
دکتر عرفان فدایی وکیل پایه یک دادگستری
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1802778637
آماتوريسم ايراني
واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: آماتوريسم ايراني
فضا- ذوالفقار دانشي:
بررسي وضعيت نجوم آماتوري در ايران به بهانه هفته نجوم
در هفته جهاني نجوم بهسر ميبريم. در اين هفته كه هرسال با توجه به وضعيت هلال ماه در اواخر فروردين يا اوايل ارديبهشت برگزار مي‌شود، علاقه‌مندان به نجوم در سراسر جهان، مردم را به تماشاي طبيعت زيباي آسمان شب دعوت مي‌كنند و از آنان مي‌خواهند فارغ از دغدغه‌هاي روزمره، بخشي از توجه خود را به اين دنياي بي‌كران معطوف كنند.
در كشورمان نيز علاقه‌مندان به نجوم در گروه‌هاي مختلف، برنامه‌هاي متنوعي در سراسر كشور برگزار مي‌كنند. به اين بهانه، مروري داريم بر وضعيت و فعاليت‌هاي اين گروه‌ها كه تحت عنوان نجوم آماتوري در كشور انجام مي‌شود.
نجوم آماتوري، واژه معادل Amateur Astronomy در زبان فارسي است؛ اما به جرات مي‌توان گفت شباهت زيادي با مفهوم آن در ديگر كشورها ندارد. در بسياري از كشورهاي جهان و به‌خصوص كشورهاي توسعه‌يافته، معمولا به افرادي منجم آماتور مي‌گويند كه از روي علاقه به آسمان‌شب، در اين زمينه فعاليت مي‌كنند و اين كارها را با انتظارات مالي انجام نمي‌دهند.
رصد آسمان در جست‌وجوي اجرام و پديده‌هاي خاص، عكس‌برداري از آسمان و اجرام سماوي، ساخت تجهيزات نجومي و انتشار مقالات و نشريات با موضوع علم نجوم تنها بخشي از اين فعاليت‌هاي گسترده هستند. بسياري از اين فعاليت‌ها با كارهاي يك دانش‌آموخته اخترشناسي و نجوم كه در مراكز پژوهشي و دانشگاهي به كار مشغول است، هيچ تفاوتي ندارد.
تنها تفاوت، در اين است كه منجم آماتور الزاما دانش‌آموخته فيزيك و اخترشناسي نيست و براساس علاقه و تجربه و در زمينه‌هاي دلخواه خود فعاليت‌هاي علمي يا تفريحي انجام مي‌دهد. برخي از اين افراد به‌قدري در اين كار پيشرفت مي‌كنند كه به دنياي حرفه‌اي وارد مي‌شوند و همانند يك اخترشناس حرفه‌اي در مركزهاي پژوهشي و رصدخانه‌ها كار مي‌كنند.
وضعيت‌آماتورهاي ايران
اما در ايران اوضاع به‌شكلي ديگر است. در كشور ما اغلب منجمان آماتور فقط علاقه‌مند به آسمان‌شب هستند. آنان دوست دارند در مورد آسمان و اجرامي كه در آن مي‌بينند، بيشتر بدانند. بسياري از آنها شيفته تماشاي آسمان با يك ابزار، مانند دوربين دوچشمي يا يك تلسكوپ ساده هستند.
اگر توانايي داشته باشند، يك دوربين عكاسي مي‌گيرند و از آسمان عكس مي‌گيرند. كمي كه پيشرفت مي‌كنند، نجوم را در برخي مراكز آموزشي به علاقه‌مندان آموزش مي‌دهند، گشت‌هاي رصدي برگزار مي‌كنند و دوستداران طبيعت را با آسمان آشنا مي‌كنند.
اگر خيلي بيشتر پيشرفت كنند، به نوشتن روي مي‌آورند و آثارشان را يا به‌شكل مقاله در نشريات يا به‌شكل كتاب منتشر مي‌كنند. نهايت آرزوي بسياري از اين منجمان آماتور اين است كه روزي يكي از عكس‌هايشان در يك نشريه خارجي منتشر شود!
منجم آماتور ايراني وقتي سيارهاي مثل كيوان را رصد ميكند، هدفي جز لذتبردن از تماشاي اين منظره بي‌نظير ندارد، درحالي‌كه منجمان آماتور ديگر كشورها با اين اميد به تماشاي اين سياره مي‌پردازند كه شايد بتوانند قمري ديگر براي اين سياره كشف كنند. همين چند سال پيش بود كه منجمان آماتور موفق شدند چندين قمر جديد براي سيارات مشتري و زحل كشف كنند.
اما تمام اين افراد كه خود را منجمان آماتور مي‌نامند، چه در ايران و چه در ديگر نقاط جهان، شباهت مهمي با هم دارند. همه دوست دارند آسمان را رصد كنند و يك فعاليت تجربي انجام دهند. فعاليت تجربي، چيزي است كه نوجوانان و جوانان ايراني نياز به آن را احساس مي‌كنند، اما در 12 سال آموزش عمومي در 3 دوره دبستان، راهنمايي و دبيرستان آن را پيدا نمي‌كنند.
اين است كه وقتي از پشت تلسكوپ، منظره زيبايي را مانند سياره كيوان با آن حلقههاي زيبا ميبيند و براي نخستين بار، مطلبي را خارج از كتاب تجربه ميكند، شيريني بي‌نظير يك فعاليت تجربي را زير زبانش احساس ميكند و به اين حيطه علاقه‌مند مي‌شود.
چرا تفاوت داريم؟
البته نمي‌توان به جامعه نجوم آماتوري كشورمان خرده گرفت. شرايط كشورمان با ديگر كشورها تفاوت زيادي دارد. منجمان آماتور مي‌توانند همپاي اخترشناسان حرفه‌اي علم را پيش ببرند و خلأ حضور حرفه‌اي‌ها را در برخي زمينه‌هاي تحقيقاتي پر كنند.
اما وقتي وضعيت اخترشناسي حرفه‌اي در كشور مناسب نباشد، از آماتورها چه انتظاري مي‌توان داشت؟ تعداد مراكز تحقيقاتي و پژوهشي دانش نجوم در كشور بسيار اندك است.
ابزارهاي اين مراكز بسيار قديمي است و مناسب تحقيقات در زمينه‌هاي پيشرو علم امروز نيست. اغلب اخترشناسان و اخترفيزيكدانان كشور در زمينه‌هاي نظري فعاليت مي‌كنند و اندكند آنها كه كارهاي تجربي قابل طرحي در سطح جهان ارائه مي‌دهند. وقتي كسي نيست كه اين گروه توانمند و علاقه‌مند را هدايت كند، مشخص است كه آنها هم نمي‌توانند كار چنداني انجام دهند.
از سوي ديگر، ميانگين سن منجمان آماتور در ديگر كشورها بين 30 تا 40 سال است، در حالي‌كه در كشور ما اين ميانگين حدود 15 سال است! همين سن پايين سبب مي‌شود بسياري از اين علاقه‌مندان نتوانند در هر زمان دلخواه برنامه رصدي برگزار كنند.
براي برگزاري يك رصد مناسب بايد از شهرهاي بزرگ دور شد، اما برگزاري اين برنامه در كشورمان معمولا با دشواري انجام مي‌شود و بسياري از والدين نمي‌توانند به فرزندان خود اجازه دهند زمان مناسبي براي فعاليت در اين زمينه اختصاص دهند. وقتي شما نتوانيد رصد كنيد، اطلاعات نيز نخواهيد داشت و بالتبع، نمي‌توانيد فعاليت‌هاي علمي انجام دهيد.
يك دليل ديگر هم جوان بودن فعاليت‌هاي نجوم آماتوري در كشور است. از سال‌ها پيش در كشور، افرادي بوده‌اند كه در زمينه نجوم آماتوري فعاليت‌هايي هرچند محدود انجام مي‌دادند. اما با انتشار مجله نجوم از سال 1370، محوري براي شكل دادن فعاليت‌هاي نجوم آماتوري پديد آمد.
بسياري از منجمان حرفه‌اي جوان كشور كه امروز در دانشگاه‌ها حضور دارند، دانش‌آموزان و دانشجويان دهه 1370 هستند كه اين مجله آنها را به اين بخش از علم علاقه‌مند كرد. اكنون 17 سال است كه اين مجله منتشر مي‌شود و به همين مقدار نيز از شكل‌گيري ساختار نجوم آماتوري در كشور مي‌گذرد، اما حتي از اين تجربه نيز به‌درستي استفاده نمي‌شود.
در اين چند سال، گروه‌هاي مختلفي در سراسر كشور تشكيل شده‌اند، اما متأسفانه برخي از گسترده‌ترين اين گروه‌ها نمي‌توانند همديگر را تحمل كنند و به‌جاي همكاري يا رقابت در فضاي سالم، به مچ‌گيري و مشكل‌تراشي براي هم مي‌پردازند.
اي كاش مشكل فقط به اين‌جا ختم مي‌شد، اما افسوس كه ريشه آن بسيار عميق‌تر است. مشكل بزرگ‌تر اين است كه علم در زندگي روزمره مردم كشورمان بسيار كم‌رنگ است. نگاهي به مطبوعات، نشريات و حتي برنامه‌هاي صداوسيما اين موضوع را نشان مي‌دهد.
اگر سهم پزشكي را كه به سلامت و بهداشت مردم و جامعه ارتباط دارد از مطالب علمي رسانه‌هاي كشور كسر كنيم، مي‌بينيد كه سهم ناچيزي به ديگر موضوع‌هاي علمي و از جمله نجوم مي‌رسد؛ در حالي‌كه در رسانه‌هاي معتبر جهان، موضوع‌هاي نجومي و فضايي در صدر اخبار قرار دارد. به‌جز برخي مطالب شبكه چهارم سيما، ديگر مطالب علمي رسانه ملي معمولا پر از اشتباه است.
در ميان اين همه روزنامه كه در كشور منتشر مي‌شود، تنها 2 يا 3 روزنامه معتبر را مي‌توان پيدا كرد كه بتوان به درستي اخبار علمي آنها، اعتماد كرد. وضعيت خبرگزاري‌هاي كشور هم كه جاي خود دارد! با اين حال گسترش فناوري ارتباطات، اين فرصت را در اختيار نسل جوان امروز قرار داده‌است تا بتواند مستقل از مشكلات موجود، راه درست را پيدا كند.
با جست‌وجويي ساده در اينترنت مي‌توانيد پايگاه‌هاي مختلفي را به زبان فارسي پيدا كنيد كه اطلاعات روز علم نجوم و اخترشناسي را در اختيار علاقه‌مندان مي‌گذارند. هرروز، كتاب‌ها و مقاله‌هاي تخصصي‌تر و پربارتري منتشر مي‌شود كه نشان از بالا رفتن سطح دانش جامعه نجوم آماتوري كشور دارد. برگزاري فعاليت‌هاي گروهي و سراسري طي چند سال اخير، نشان از اين دارد كه منجمان آماتور كشور عزم خود را براي رسيدن به قله‌هاي پرافتخار علم جزم كرده‌اند.
از سوي ديگر، برگزاري المپياد دانش‌آموزي نجوم در كشور، موج جديدي به‌راه انداخته است. در نظام آموزشي كشور، درسي به نام نجوم ارائه نمي‌شود و تنها اطلاعات مرتبط به نجوم كه در كتاب‌هاي درسي ذكر مي‌شود، تعداد سيارات منظومه شمسي است!
اما فعاليت‌هاي نجوم آماتوري به‌قدري گسترده شده كه تيم كشورمان در مسابقات جهاني، رتبه‌هاي بسيار خوبي كسب ميكند. اين، نشان از توان بالقوه جوانان و نوجوانان ايراني است. باشد كه اين آينده‌سازان، كشور عزيزمان را به جايگاه شايسته‌اي در جهان برسانند.
پيشرفت ايران در نجوم آماتوري
درست است كه فعاليت‌هاي نجوم آماتوري در ايران هنوز با شكل مناسبي كه در ديگر كشورها برگزار مي‌شود فاصله دارد، اما برخي موضوع‌هاي تحقيقاتي خاص وجود دارد كه منجمان آماتور كشور در آنها پيشرفت‌هاي مناسبي داشته‌اند. برخي از اينها عبارتند از:
رويت هلال ماه: با توجه به فتواي مقام معظم رهبري در مورد رصد هلال با ابزارهاي رصدي، منجمان آماتور كشور برنامه‌هاي رصدي بسياري را براي رويت هلال اول و آخر ماه برگزار مي‌كنند. خوشبختانه اين فعاليت‌ها از سوي چند نهاد خودجوش هدايت مي‌شود و هدف از اجراي آن، جمع‌آوري داده‌هاي مختلف براي به‌دست‌آوردن ملاكي جديد در رويت هلال ماه است. حاصل اين فعاليت‌ها نيز ركوردشكني منجمان آماتور كشور در رويت هلال است، به‌طوري‌كه ركورد جهاني جوان‌ترين و باريك‌ترين هلال‌هاي ديده‌شده در جهان به منجمان آماتور ايران اختصاص دارد.
بارش‌هاي شهابي: يكي از زيباترين پديده‌هايي كه در آسمان ديده مي‌شود، شهاب‌باران است. در برخي شب‌هاي خاص در سال مي‌توان گذر تعداد زيادي شهاب را در آسمان رصد كرد. تا چند سال پيش، بسياري از منجمان صرفا براي تماشاي زيبايي اين رويداد به رصد آن اقدام مي‌كردند، اما خوشبختانه طي چند سال، روند رصد بارش‌هاي شهابي در كشور تغيير كرد. بسياري از گروه‌هايي كه به رصد بارش‌هاي شهابي اقدام مي‌كنند، به شيوه‌هاي علمي رصد مي‌كنند و اطلاعات خود را تحليل كرده يا با ارسال آنها براي مركزهاي بين‌المللي، در طرح‌هاي بين‌المللي شركت مي‌كنند.
المپياد نجوم: المپياد دانش‌آموزي نجوم، چهارمين سالي است كه در كشور برگزار مي‌شود. در اين المپياد، دانش‌آموزان با مباحثي از نجوم كروي و حركت ستارگان در آسمان شب، اخترشناسي، منظومه شمسي و مكانيك سماوي آشنا مي‌شوند. المپياد نجوم، موج جديدي در جامعه آماتوري كشور به‌راه انداخته و سبب شده بسياري از منجمان آماتور به ديگر بحث‌هاي نجومي نيز علاقه‌مند شوند. با بالاتررفتن دانش نجومي اين علاقه‌مندان، توانايي آنها نيز براي فعاليت‌هاي علمي زياد مي‌شود و اين، نويدي براي آينده روشن نجوم آماتوري در ايران است. موفقيت كشورمان در المپياد نجوم به‌قدري درخشان است كه زمزمه‌هايي را براي ورود درس نجوم به ساختار آموزش عمومي كشور به راه انداخته است.
تاريخ درج: 16 ارديبهشت 1387 ساعت 16:50 تاريخ تاييد: 16 ارديبهشت 1387 ساعت 18:30 تاريخ به روز رساني: 16 ارديبهشت 1387 ساعت 18:28
چهارشنبه 25 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]
-
گوناگون
پربازدیدترینها