واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: بهكجا ميبردت تخت روان؟!
خانواده- سميه شرافتي:
هدف اصلي ساخت تردميل، امكان انجام فعاليتهاي ورزشي (پيادهروي و دويدن) در محيطهاي بسته و محدود و تسهيلانجام فعاليتهاي ورزشي براي افرادي است كه به دلايل مختلف قادر به ورزش كردن به اشكال ديگر نيستند.
توصيه كارشناسان طب ورزش و متخصصان ارتوپدي هم همين است. با اينحال ظاهرا اوضاع برعكس است. انگيزه اغلب افراد در هنگام خريد تردميل اين است كه تنها تحرك كافي داشته باشند، به همين دليل، خيلي از بيماران مراجعهكننده به كلينيكها را افرادي تشكيل ميدهند كه سابقه يك كمر درد مختصر داشتهاند و با استفاده نادرست از وسايل ورزشي خانگي با كمردردهاي حاد به فيزيوتراپ يا ارتوپد مراجعه كردهاند. در رابطه با مضرات وسايل خانگي ورزشي، به بهانه نوزدهمين كنگره فيزيوتراپي كه 24 تا 26 ارديبهشت برگزار ميشود، با دكتر ابراهيم انتظاري، فيزيكالتراپيست، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران و دبير علمي اين كنگره گفتوگوكردهايم.
* آقاي دكتر، تردميل اين روزها خيلي مد شده. بهنظر شما اين اتفاق خوبي است؟
خب، تردميل كاربردهاي زيادي دارد؛ هم از نظر ورزشي و هم از نظر درماني. البته رسم شده كه در خانهها بهعنوان يك وسيله ورزشي از آن استفاده ميكنند، حالا چه براي انجام يك پيادهروي معمولي روزانه و چه براي لاغر شدن. ولي متأسفانه چون اكثرا نحوه استفاده از آن را نميدانند، مشكلات زيادي ناشي از استفاده از اين وسايل به وجود ميآيد. معمولا هم كمتر خانوادهاي پيدا ميشود كه از تردميل و دوچرخه ثابت بيشتر از 20 روز يا يك ماه استفاده كند. فقط براي تفريح اين وسيله را ميخرند و بعد از مدتي آن را كنار ميگذارند. البته ما اميدواريم اين اتفاق بيفتد، چون در اكثر مواقع آنقدر از اين وسيله غلط استفاده ميشود كه مضراتش بيشتر از منافعش است.
* شما گفتيد تردميل با هدف ورزش روزانه يا لاغرشدن خريداري ميشود. اصلا استفاده از اين وسيله در درمان چاقي مؤثر است؟
بله، از اين وسيله بيشتر براي لاغري استفاده ميشود، در حاليكه مردم نميدانند اصلا از اين وسيله چه موقع بايد استفاده كرد كه جنبه لاغري داشته باشد بهطوريكه فرد عملا با تردميلزدن بيشتر دچار چاقي ميشود.
* چطور؟!
ببينيد، در خيلي از ورزشهايي كه مردم براي لاغري انجام ميدهند، بعد از مدتي سلولهاي بدن به مقدار سوخت و ساز ناشي از ورزش عادت ميكنند. علاوه بر اين، خيلي از لاغريها به خاطر از دست دادن آب است. پس فرد بايد به مرحلهاي برسد كه چربيها هم بسوزند. حالا چنين فردي اگر بعد از ورزش تغذيه نامناسب داشته باشد، مسلما چاق ميشود، چون سلولها هم بعد از مدتي به حجم بالاي غذا عادت ميكنند.
در اين شرايط با اينكه وزن تا حدي كاهش مييابد اما بعد از مدتي اين روند كاملا متوقف ميشود. براي همين تاكيد ما بهخصوص براي خيلي از افرادي كه بعد از ورزش بهعلت تشنگي مايعات زيادي مصرف ميكنند، اين است كه اگر كسي ميخواهد وزنش را كم كند، بايد هم ورزش و هم رژيم غذايي را با هم داشته باشد. يعني كسي كه تردميل ميزند، بايد بداند كه قبل از تردميل يا بعد از آن چقدر آب بايد بخورد يا اصلا آب بنوشد يا نه؟ يا اينكه ميزان آب دفع شده از بدن اين فرد اصلا چقدر است؟ ميزان انرژي و كالري كه در اين ورزش از دست ميدهد چقدر است؟ چون بعد از تردميل استفاده از مواد حاوي كالري زياد و مواد قندي به هيچ وجه منجر به كاهش وزن فرد نميشوند و اثر كاملا معكوس خواهند داشت.
* غيراز اين، بعضيها ميگويند تردميل عوارض ديگري هم دارد...
البته استفاده غلط از تردميل زانودرد، كمر درد، دردهاي سياتيكي، كشيدگي تاندونها و ليگامانها و گردندرد را به همراه دارد و گاهي اوقات حتي با سكته قلبي همراه است. خيلي از اين عوارض هم به زمان طولاني احتياج دارند تا بهبود يابند؛ حتي كشيدگي ليگامانها و تاندونها شايد ديگر درمان نشوند.
* با وجوداين، نبايد اين موارد براي كساني كه قصد خريد اين دستگاهها را دارند، توضيح داده شود؟
متأسفانه در حاليكه اكثريت افراد جامعه نسبت به ورزش و نحوه انجام آن هيچگونه آگاهي ندارند، نه قبل از خريد اين دستگاهها به خريداران مشاوره لازم داده ميشود، نه در باشگاههاي ورزشي يك فيزيوتراپ يا حداقل مربي تربيتبدني به استفادهكنندگان مشاوره ميدهد و نه كاتالوگهاي موجود در اين دستگاهها حاوي نكات لازمي هستند كه حين استفاده از تردميل يا دوچرخه ثابت يا هر وسيله ديگري بايد رعايت شوند.
* شما ميتوانيد به اين نكات اشاره كنيد؟
ببينيد، اگر بخواهيم هر ورزشي را شروع كنيم، قبل از انجام آن يك سري از حركات و ورزشهاي مقدماتي و كششي براي گرم كردن عضلات لازم است تا فرد براي ورزش اصلي آماده شود. بعد از اين مرحله هم براي فرد يك سري از ورزشهاي سردكننده عضلات ضروري است كه متأسفانه كساني كه از تردميل يا وسايل ورزشي خانگي استفاده ميكنند، به اين موضوع توجهي نميكنند.
مثلا كسي كه ميخواهد تردميل بزند، بايد بداند كه قبل از آن، چه ورزشي براي آمادگي بدن انجام دهد، تغيير دادن شيب تردميل هم حتي فرمول خاص خود را دارد چون اگر فرد بيماري قلبي داشته و از آن هم اطلاعي نداشته باشد، ممكن است با كم و زياد كردن شيب و سرعت تردميل، مشكل قلبي خود را وخيمتر كند.
* با اين حال، مسلما نميتوانيم بگوييم تردميل براي همه مضر است، چون به هر حال يك سري از افراد ناچار به استفاده از اين وسيله هستند. بهخصوص اينكه در مراكز توانبخشي قلبي هم از اين وسيله براي بيماران بازتواني قلبي استفاده ميشود. خب، چه كساني واجد استفاده از تردميل هستند و در چه شرايطي؟
بله، همينطور است. ما اين دستگاهها را براي همه مضر نميدانيم. ولي هر كسي كه ميخواهد تردميل بخرد اولا هدفش مشخص باشد و بعد با متخصص مورد نظرش مشورت كند، مثلا اگر فرد چاقي است كه مشكل فشار خون هم دارد، حتما قبل از استفاده از تردميل با يك متخصص قلب مشورت كند. حالا اگر اين وسيله با هدف لاغري تهيه ميشود، فرد استفادهكننده بايد به متخصص تغذيه و فيزيوتراپيست مراجعه كند تا مشاور به او بگويد از چه تردميلي با چه شيب و سرعتي استفاده كند، چون چنين فردي مطمئنا احتياج به تردميلي ندارد كه سرعتش آنقدر بالاست كه به درد يك دونده ماراتن ميخورد.
* بيماران قلبي چطور؟
اين بيماران هم حتما نياز به تردميل دارند ولي متأسفانه نحوه استفاده از آن را نميدانند. مثلا يك بيمار قلبي بايد بداند كه ضربان قلبش به چه تعداد رسيد، ديگر عمل راه رفتن روي تردميل را متوقف كند. اگر اين آگاهيها بالا رود اينقدر شاهد خريد بيرويه و غيرضروري اين دستگاهها نيستيم.
* به هر حال خريد بيرويه تا زماني ادامه مييابد كه فروشندگان اين دستگاهها را در هر شرايطي به مشتري خود ميفروشند. اين طور نيست؟
دقيقا. اين مشكلي است كه در كشور ما وجود دارد؛ يعني هر فروشندهاي اجازه فروش اين دستگاهها را دارد و به هر كسي اجازه واردكردن آنها داده ميشود. بهطور كلي روي تجهيزات پزشكي هيچ كنترلي نيست. البته چنين كنترلي كار آساني هم نيست چون از يك طرف رسانهها مردم را به ورزش كردن تشويق ميكنند و از طرف ديگر كسي نيست كه در مورد استفاده از وسايل ورزشي به مردم آگاهي دهد.
* برگرديم به اهداف استفاده از تردميل. شما گفتيد خيليها از اين وسيله با هدف راهرفتن استفاده ميكنند. خب، آيا راه رفتن معمولي روي اين وسيله هم عوارض دارد؟
من هم از شما يك سؤال ميپرسم و اينكه آيا راه رفتن در فضاي باز بهتر نيست؟ ما توصيه ميكنيم كه افراد مسيرهاي متفاوتي را براي پيادهروي انتخاب كنند چه برسد به اينكه يك تردميل را داخل يك اتاق كوچك بگذارند و راه بروند. خب، معلوم است كه چنين شرايطي خستهكننده است، بهخصوص كه ما هميشه توصيه ميكنيم افراد روي سطح صاف راه بروند نه روي سطح شيب دار. علاوه بر اين، سرعت راه رفتن هم بايد طوري باشد كه ضربان قلب از يك حد مشخص بالاتر نرود. چون ضربان قلب نبايد از 75 تا 80 بيشتر شود. براي اين كار هم فرد بايد بداند ضربان قلبش در حالت طبيعي چقدر است و از چه ميزاني نبايد بالاتر برود.
* حالا فرض كنيم فردي فقط شرايط پيادهروي روي تردميل را دارد. در اين صورت چنين فردي چه نكاتي را بايد رعايت كند؟
ببينيد، براي چنين فردي فضاي اتاق بايد از نظر اكسيژن كاملا استاندارد باشد. تنها مزيت تردميل هم همين است كه امكان دارد فضاي بيرون آلوده بوده و فضاي منزل آلودگي كمتري داشته باشد. رطوبت هم نبايد از حالت عادي بيشتر يا كمتر باشد؛ يعني هواي محيط نه آنقدر سرد باشد كه بعد از ورزش بدن فرد كاملا سرد شود و نه آنقدر گرم كه تعريق بيش از حد بهوجود بيايد و فرد مشكل كم آبي بگيرد؛ چون عرق زياد، الكتروليت بدن را به هم ميزند.
* براي همين است كه توصيه ميشود كساني كه ميخواهند چنين ورزشي را انجام دهند، قبل از آن آبميوههايي را مصرف كنند كه داراي نمك و قند معيني است؟
بله، چون درصورت دفع اين مايعات، فرد دچار شوك كمآبي نميشود. مثلا كساني كه سوناي داغ ميروند، تعريق زيادي ميكنند و اگر قبل از آن مايعات كافي ننوشيده باشند ممكن است دچار افت سريع فشار خون شوند چون آب بدن در اين شرايط به شدت كم ميشود، بنابراين شرايط محيطي از نظر ميزان هوا و رطوبت بايد كاملا استاندارد باشد.
* در خريد تردميل بايد چه نكاتي را رعايت كرد؟
در خريد نوع تردميل هم بايد نكاتي را در نظر داشت. اگر فرد خودش ميزان ضربان قلبش را ميداند، ميتواند از يك تردميل معمولي استفاده كند حتي بدون اينكه شيبش كم و زياد شود؛ يعني تردميلي كه فقط مقاومتش كم و زياد ميشود. ولي اگر فرد يك بيمار قلبي است، بايد از تردميلهايي استفاده كند كه هم ضربان قلب و هم تنفس و نبض را دائما به او گزارش ميدهد.
تاريخ درج: 24 ارديبهشت 1387 ساعت 10:44 تاريخ تاييد: 24 ارديبهشت 1387 ساعت 11:42 تاريخ به روز رساني: 24 ارديبهشت 1387 ساعت 11:35
چهارشنبه 25 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 139]