واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سیره عبادی حضرت
بر آستان مکارم اخلاقی امامی ایستادهایم، که سومین «علی» از دودمان رسالت و شجره امامت است. و در اینجا می خواهیم به ذکر دو نمونه از خصوصیان حضرت بپردازیم: نهی از منکراز آنجا که نحوه رفتار و برخورد امام، حجّت است و مورد استناد قرار میگیرد، در مواقع مختلف و متعدد نسبت به ناهنجاریها و خلاف ها حتی از بستگان نزدیک خویش اعتراض میکرد تا از انتساب به حضرت سوء استفاده نکنند و خلافهای آنان را به حساب او نگذارند.برادر امام به نام زید بن موسی در مدینه دست به خروج زد و کشتار و آتش سوزی در خانه های عباسیان راه انداخت. او را دستگیر کرده نزد مأمون فرستادند. حضرت رضا هم در برخورد با او زبان به عتاب و ملامت گشود. وقتی زید گفت: من برادر تو و فرزند پدرت هستم. حضرت فرمود: تو تا وقتی برادر منی که در اطاعت خدا باشی.1در نوبتی دیگر وقتی دید برادرش زید، به ناروا فخر میفروشد و خود را به خاندان پیامبر منتسب میدارد، فرمود: ای زید! از خدا بترس، ما به هر مقامی که رسیدهایم در سایه تقوا بوده است. هرکس تقوا نداشته باشد و از خداوند پروا و محاسبه نداشته باشد از ما نیست، ما هم از او نیستیم. ای زید! بپرهیز از اینکه به برخی شیعیان ما توهین کنی و خوارشان سازی...2روزی در حضور آن حضرت، سخن از عمویش (محمد بن جعفر) به میان آمد. حضرت فرمود: عهد کردهام بر من و او سقف خانهسایه نیندازد (یعنی با او دیدار نکنم). عمیر بن یزید میگوید: پیش خود گفتم: او ما را به صله رحم دعوت میکند، ولی خودش درباره عمویش چنین میگوید: حضرت که باطن مرا خوانده بود، نگاهی به من کرد و فرمود: این از نیکی و «صله» است. اگر با او رفت و آمد داشته باشیم، مردم او را به خاطر این دیدارها تصدیق میکنند و حرفهایش را میپذیرند، ولی اگر پیش من نیاید و من به خانهاش نروم، مردم حرفهایش را نخواهند پذیرفت.3 این حدیث نشان میدهد که موضع و جایگاه آن شخص نادرست بوده و حضرت با چنین برخوردی نمیخواسته او و حرفهایش را مورد تایید قرار دهد و از ارتباطات او سوء استفاده یا سوء برداشت شود و این هم مرحلهای از نهی از منکر است.حتی نسبت به رفتار مأمون عباسی هم ایراد میگرفت و اندرز میداد.شیخ مفید چنین نقل میکند: حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام وقتی که با مأمون خلوت میکرد و کسی در حضورشان نبود. مأمون را بسیار موعظه میکرد و او را از خدا میترساند و کارهای خلاف او را تقبیح میکرد: «کان الرضا علی بن موسی یکثر وعظ المأمون اذا خلا به و یخوّفه و یقبّحُ له ماکان یرکبُه من خلافه.»(3). مأمون نیز گرچه ظاهراً وانمود میکرد که نصایح و تذکرات حضرت را پذیرفته است، اما در دل و باطن ناراحت میشد و سخنان امام بر او سنگین میآمد.هنگام تلاوت قرآن، هرگاه به آیه های(یا ایهاالذین آمنوا) میرسید، آهسته میگفت: «اللهم لبیک».و وقتی میخواست وضو بگیرد، نمیگذاشت کسی به او کمک کند یا آب به دستانش بریزد و میفرمود: وضو گرفتن هم عبادت است، دوست ندارم در آن کسی با من مشارکت کندسیره عبادی
امام رضا علیه السلام همچون پدران بزرگوارش با الهام از سیره حضرت رسول، اهل دعا و نیایش و عبادت و نماز بود و از آن لذّت میبرد. حالات عبادی او بر محبوبیتش در دلها میافزود. روزی مأمون از رجاء بن ضحّاک پرسید که حال و رفتار حضرت رضا در طول راه (مدینه تا طوس) چگونه بود؟ وی وقتی به دعاها، عبادتها و نمازهای حضرت در طول راه اشاره کرد، مأمون گفت: ای پسر ضحاک! او بهترین، داناترین و عابد ترین مردم روی زمین است، مبادا آنچه را در طول راه از او مشاهده کردهای برای دیگران بازگو کنی، چون میخواهم فضل او جز از زبان من آشکار نشود.5به نقل ابراهیم بن عباس، حضرت رضا شبها کم میخوابید، بسیار روزه میگرفت و هرگز روزه سه روز در ماه از ایشان فوت نمیشد و میفرمود: این معادل است با روزه همه دهر.6عبدالسلام بن صالح میگوید: در سرخس، سراغ خانهای رفتم که حضرت رضا در آن ایام در آن محبوس بود. خواستم خدمتش برسم، گفتند: نمیتوانی. گفتم: چرا؟ گفته شد: چون وی در شبانه روز هزار رکعت نماز میخواند، ساعتی را در اول روز و قبل از زوال و هنگام غروب به نماز مشغول است. در این ساعات وی در مصلای خویش نشسته و به مناجات با پروردگارش مشغول است. گفتم: در یکی از همین اوقات برایم اذن ورود بگیر. برایم اجازه گرفت. وقتی خدمتش رسیدم، در مصلای خود نشسته و به تفکر مشغول بود.7هنگام تلاوت قرآن، هرگاه به آیه های(یا ایهاالذین آمنوا) میرسید، آهسته میگفت: «اللهم لبیک».8وقتی میخواست وضو بگیرد، نمیگذاشت کسی به او کمک کند یا آب به دستانش بریزد و میفرمود: وضو گرفتن هم عبادت است، دوست ندارم در آن کسی با من مشارکت کند.9چنان خود را در بندگی، خالص ساخته بود و محتاج به عبودیت که قسم خورده بود هرگاه به خیالش خطور کند که بهتر از فلان غلام سیاه است، بردهای آزاد کند و ثروتش را انفاق نماید، مگر آنکه عمل صالحی انجام داده باشد که به خاطر آن برتری بر آن غلام بیابد.10هنگام دعا، نیایش خود را با صلوات بر محمد و آل محمد آغاز میکرد و صلوات بر آن حضرت را مایه رحمت و تقرّب برای خود میدانست. اغلب اوقات او همراه با ذکر خدا بود.11 پدیدآورنده: جواد محدثیتنظیم: گروه و دین و اندیشه تبیان1. بحارالانوار، ج 49، ص 217.2. همان، ص 219.3. عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 183.4. بحارالانوار، ج 49، ص 308.5. عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 183.6. همان، ص 184.7. بحارالانوار، ج 49، ص 1علیه السلام 0.8. همان،ص 95.9. همان، ص 104.10. همان، ص 96.11. عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 180.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 572]