واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: طلبه و جامعه (7)سلسله مقالاتی درباره نیازمندیهای طلاب در ورود به عرصه های اجتماعیبخش هفتم: انعطاف پذیری و تحول خواهی
یکی از ضروریات طلاب برای حضور در عرصه های اجتماعی انعطاف پذیری و تحول خواهی است و چنانچه بدون این مهم، وارد عرصه اجتماع شد دو حالت دارد یا اینکه زود از کوره به در می شود و موجب اختلاف و ناراحتی میان مخاطبان می شود و یا دچار سرخوردگی می شود و برای همیشه از کار اجتماعی و حضور در صحنه های اجتماعی منصرف می گردد و به کنج حجره پناه می برد. تحول گرايي در مقابل تحجر و جمود يکي از اصول مهم فعالیت های اجتماعی و تشکیلاتی است. تحجرگرایی به معناي در جازدن و تثبيت همه روش ها، سنت ها و آداب در جامعه با تحول گرايي در تعارض است از این رو قرآن کریم به ذمّ و نکوهش مردمانی می پردازد که از هر گونه نوخواهی و تحول می هراسند و به تمامی سنت های پدران خود وابسته اند و هرگز حاضر به جدا شدن از آنها نیستند. تعصب و تقلید دو نتیجه تحجر گرایی و جمود است که راه را بر اصلاح و پیشرفت جامعه می بندد. اما آن چه لازمه تشکیلات و رفتار سامانی است تحول گرایی در چهارچوب پایبندی به اصول است چراکه تحول گرایی و انعطاف پذیری در مقابل مقتضیات زمان راه ماندگاری و پیشبرد اصول را فراهم می سازد. برای درک اهمیت این موضوع لازم است به چند مقدمه توجه کنیم:1. بی شک جامعه در حال جریان، تغییر و تحول است لذا زندگی اجتماعی نیز دچار این تغییرات می شود.
علامه طباطبایی در این باره می نویسد:«اجتماع انسانى مانند ساير خواص روحى انسان و آن چه كه مربوط به او است از روز آغاز پيدايش به صورت كامل تكون نيافته تا كسى خيال كند كه اجتماع نمو و تكامل نمى پذيرد نه در كمالات مادى و نه در كمالات معنوى بلكه اجتماعى شدن انسان هم مانند ساير امور روحى و ادراكيش دوش به دوش آنها تكامل پذيرفته هر چه كمالات مادى و معنويش بيشتر شده اجتماعش نيز سامان بيشترى به خود گرفته است و مسلما انتظار نمى رود كه اين يك خصوصيت از ميان همه خصوصيات و خواص انسانيت مستثنا باشد يعنى خصوص اجتماعى بودنش از همان اول پيدايشش بطور كامل تحقق يافته باشد و اجتماع امروزيش با اجتماع روز اول خلقتش هيچ فرق نكرده باشد بلكه اين خصيصه انسان مانند ساير خصائصش كه بنحوى با نيروى علم و اراده او ارتباط دارند تدريجا بسوى كمال در حركت بوده و كم كم در انسان تكامل يافته است.»(2)بنا بر این، فعالیت های اجتماعی نیز می بایست همراه با تغییرات اجتماعی از انعطاف لازم برخوردار باشد و با اِعمال تحول در روش ها و رهبردها به تحول جامعه بر اساس اصول معارف دین اسلام تأکید نمود.2. از دیگر دلایل ضرورت انعطاف پذیری در رفتار اجتماععی طلاب، مخاطبان جوان است. بی شک مهمترین مخاطب طلاب و روحانیت هم به لحاظ گستره و کثرت و هم به جهت عمق نفوذ و تأثیر پذیری نسل جوان کشور است. جوان، شخصیتی زود احساس و زود رنج در عین همت بلند و بلند پروازی دارد از این در انجام کارها و اقدمات خود گاه دچار اشتباه می شود که نیازمند رهبری و هدایت دارد، از این رو رهبر حقیقی می بایست ه شخصیت زود رنج و حساس جوان توجه کند و با لطافت خاص و انعطاف فراوان، جوان را هدایت کند. از این رو در معارف اسلامی، تغافل عارفانه جایگاه بسیاری مهمی در روش های اخلاقی دارد.
استاد مطهریدر این باره می فرماید: «رهبری یک فرد یا یک نسل در همه احوال و همه شرایط یکسان نیست، متفاوت است، شکلها و کیفیتهای گوناگون دارد. وسایلی که به کار برده می شود متفاوت است. یک نسخه معین ندارد که در باره همه افراد و همه نسل ها یک جور داده شود. از این رو، در هر زمانی تحت هر شرایطی باید دقیقا اندیشید که با چه نحو باید صورت بگیرد و چه نسخه ای باید داده شود.»(3)ایشان در جای دیگر چنین می نویسد: «مهمتر از اینکه طرحی برای رهبری این نسل تهیه کنیم این است که این فکر در ما قوت بگیرد که مسأله رهبری و هدایت از لحاظ تاکتیک و کیفیت عمل در زمانهای متفاوت و در مورد اشخاص متفاوت فرق می کند و ما باید این خیال را از کله خود بیرون کنیم که نسل جدید را با همان متد قدیم رهبری کنیم.»(4) منابع:1. بقره، آیه:170؛ احزاب، آیه:672. المیزان، ج4، ص973. ده گفتار مقاله «رهبری نسل جوان»4. هماننویسنده: سید مهدی موسوی، گروه حوزه علمیه تبیانتنظیم: رهنما، گروه حوزه علمیه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 340]