واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: مجله نوروز > فرهنگ - ماریو بارگاس یوسا در سالی که گذشت رمان جدید خود را روانه بازار کرد، نوبل ادبیات را برد و به سانسور اعتراف کرد. به گزارش خبرآنلاین، خورخه ماریو پدرو بارگاس یوسا متولد 28 مارس 1936 داستاننویس، مقالهنویس، سیاستمدار و روزنامهنگار اهل پرو است. او یکی از مهمترین رماننویسان و مقالهنویسان معاصر آمریکای جنوبی و از معتبرترین نویسندگان نسل خود است. او پس از چند سال زندگی در آرهکیپا به همراه مادر و خانوادهاش به کوچامبامبا در بولیوی نقل مکان کردند. او در سن 10 سالگی به پرو بازگشت و ساکن لیما و اوایل دهه هشتاد به خاطر مواضع سفت و سختش درمورد اقتصاد آزاد معروف شد. یوسا سال 1990 نامزد ریاست جمهوری پرو شد و از آلبرتو فوجیموری شکست خورد. در طی تبلیغات انتخاباتی، رقیبانش قسمتهایی از کتابهای او را که ناپسند میدانستند از رادیو میخواندند تا مردم را قانع کنند به یوسا رای ندهند. مشخصه اصلی سبک این نویسنده روایتهای متقاطع، همنشینی دیالوگهای افراد مختلف از زمانها و مکانهای گوناگون در کنار هم و رفت و برگشت خط داستانی در زمان است. در آثار او اوضاع سیاسی به شکل زمینهای قدرتمند خودنمایی میکند. از یوسا آثار متعددی به زبان فارسی ترجمه شده است. «سردستهها» (ترجمه آرش سرکوهی، انتشارات چشمه)، «سالهای سگی» (ترجمه احمد گلشیری، انتشارات نگاه)، «گفتوگو در کاتدرال» (ترجمه عبدالله کوثری، نشر لوح فکر)، «جنگ آخرالزمان» (ترجمه عبدالله کوثری، انتشارات آگاه) و «سور بز» (ترجمه عبدالله کوثری، نشر علم) از جمله این آثار هستند. سال پرفراز و نشیباما در سالی که گذشت اسم این نویسنده بیش از پیش بر زبانها بود. اوایل شهریور ماه انتشارات آلفاگوئارا اعلام کرد جدیدترین کتاب یوسا ماه نوامبر (آبان ماه) منتشر میشود. این کتاب که یوسا سه سال وقت صرف نوشتن آن کرده بود «رویای سلتیک» نام دارد و زندگی کیسمنت را روایت میکند، مردی که شهرت و اعتبارش را مدیون نوشتههای افشاگرانه دستهاول و موثقش درمورد نقض حقوق بشر در کنگو تحت استعمار بلژیک در اوایل قرن بیستم است. او اوایل قرن بیستم به عنوان سفیر بریتانیا در کنگو فعالیت میکرد. یوسا درمورد کیسمنت که یکی از دوستان جوزف کنراد، نویسنده مشهور رمان «دل تاریکی» و «لرد جیم» بود گفت: «او زندگی سراسر ماجراجویی داشت. این رمان مبتنی بر ماجراجوییها و بدبیاریهای اوست.» کیسمنت که از حقوق بومیان ساکن پرو نیز دفاع کرده بود و برای استقلال ایرلند تلاشهای بسیاری کرد در سال 1916 توسط بریتانیا به جرم قاچاق اسلحه به ایرلند به دار آویخته شد. نوبل و باقی قضایااما مهمترین اتفاق سال برای یوسا در روز 15 مهر ماه رخ داد. در این روز نویسنده پرویی به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات سال 2010 معرفی شد. بازار گمانهزنی برنده جایزه نوبل ادبیات امسال بسیار داغ بود و متخصصان بیش از همه شانس را به شاعران داده بودند و در میان آنها آدونیس از سوریه، کو اون از کرهشمالی، توماس ترنسترومر از سوئد بیشترین بخت را داشتند. کورمک مککارتی از آمریکا، هاروکی موراکامی، نیفی وا نیونگوئه از کنیا و فیلیپ راث از آمریکا از جمله رماننویسهایی بودند که زمزمه برنده شدنشان به گوش میرسد. اما آکادمی سوئد ساعت دو و نیم بعدازظهر (به وقت تهران) روز پنجشنبه 15 مهر، برخلاف پیشبینی بسیاری در جریان مراسمی در استکهلم این جایزه را به ماریو بارگاس یوسا نویسنده اهل پرو اهدا کرد. آکادمی نوبل دلیل اهدای این جایزه به نویسنده نامدار آمریکای لاتین را «رسم ساختارهای قدرت و تصویرسازی نافذ او از مقاومت، شورش و شکست افراد جامعه» خواند. حدود 20 سال نام یوسا به عنوان یکی از کاندیداهای این جایزه پرافتخار بود. از سال 1982 که گابریل گارسیا مارکز برنده نوبل ادبیات شد، یوسا اولین نویسنده از آمریکای لاتین بود که این جایزه را به دست آورد. این نویسنده اهل پرو پس از اطلاع از بردن نوبل به شوخی گفت: «سعی میکنم از گرفتن جایزه نوبل جان سالم به در ببرم. غافلگیری تمام عیاری بود، اصلا و ابدا انتظارش را نداشتم.» یوسا امسال برای یک ترم کلاسهای «فلسفه نویسندگی»اش را در دانشگاه پرینستن نیوجرسی تدریس کرد. او در سایت دانشگاه نوشته بود: «من پیش از هر چیزی یک نویسنده هستم و نه یک معلم، اما از درس دادن به خاطر حضور دانشآموزان و فرصت صحبت کردن با آنها در مورد ادبیات خوب لذت میبرم.» رمان جدیدنویسنده پرویی روز چهارشنبه 12 آبان از رمان جدیدش رونمایی کرد. مراسم این رونمایی در مادرید صورت گرفت و یوسا در نشست خبری با اشاره به استعمار کشورهای آمریکای لاتین توسط اروپاییها در اواخر قرن نوزدهم گفت: «این استعمار ویرانی را گسترش داد و عواقبی داشت که بازماندگان آن قربانیان هرگز از آن رهایی نداشتهاند.» این کتاب در 17 کشور اسپانیایی زبان منتشر شد و به زودی به 20 زبان ترجمه میشود. دو هفته پس از انتشار «رویای سلتیک» مقامات پرو اعلام کردند قصد دارند خانه دوران کودکی نویسنده برنده نوبل ادبیات امسال را به موزه تبدیل کنند. خووان اوسیو، وزیر فرهنگ پرو گفت: «دستور دادهام این خانه به منطقه میراث فرهنگی تبدیل شود، جایی که گردشگران بتوانند از آن بازدید کنند و محل درآمدی برای شهر باشد.» این ساختمان که در زمان کودکی یوسا یکطبقه بوده چند سال خالی از سکنه بود، اما به لطف «مالکان» آن در شرایط خوبی قرار دارد. این خانه در خیابان پارا در آرهکیپا، دومین شهر بزرگ پرو واقع شده است. این موزه با موضوع زندگی و آثار یوسا برپا میشود و انتظار میرود اواخر سال آینده بهرهبرداری از آن آغاز شود. این خانه مالکان بسیاری داشته و آخرین بار چند ماه پیش شرکتی خصوصی آن را خریداری کرد، اما آنها نمیدانستند این خانه محل زندگی نویسنده مشهور بوده است. اوسیو گفته پس از دیدار از روسیه و دیدن خانههای لئو تولستوی و فیودور داستایوسکی که به «موزه و محل تجمع گردشگران» تبدیل شده بودند تصمیم به این کار گرفته است. اعترافپنجم آذر ماه نویسنده برنده نوبل ادبیات اعتراف کرد پس از دیدار با رئیس اداره سانسور حکومت دیکتاتور سابق اسپانیا قسمتهایی از کتاب «شهر و سگها» را سانسور کرده است. شاید یوسا امروز برنده نوبل و یکی از بزرگترین نویسندگان باشد، اما وقتی برای اولین بار سعی کرد کتابش را در اسپانیای دوران فرانکو چاپ کند با کمال میل اثرش را طبق خواستههای ژنرال سانسور کرد. این سانسورها بر زبان و بیاخلاقیهای موجود در رمان وارد شد و یوسای جوان برای اینکه کتابش چاپ شود با هرگونه تغییری موافقت کرد. یکی از ناظران چاپ در توضیح کتاب «شهر و سگها» نوشته بود: «رایجترین کلمات این کتاب «کثافت»، «لعنتی» و از این قبیل هستند، این عبارات در کل مذموم هستند، علاوه بر این کتاب به موضوعات قبیحی اشاره میکند.» ناظرچاپ دیگری درمورد کتاب «گفتوگو در کاتدرال» گفته بود: «به نظرم این کتاب تحت هیچ شرایطی نباید منتشر شود. این کتاب مارکسیستی، ضددین، ضدنظامی و قیبح است.» تلاش برای چاپ آثار ماریو بارگاس یوسا در اسپانیا، کشوری که اکنون این نویسنده پرویی ملیت آن را نیز دارد توسط مجله «ال پاییز» فاش شد که در آرشیو «اورولیان» به این مدارک برخورد. یوسا به این روزنامه گفت: «سانسورها چنان بیمورد و دور از ذهن بود که حتی خود سانسورچیها هم به کنترل و نظارت خود شک داشتند.» با این وجود «ال پاییز» تصریح کرد در آن رمان یوسا موافقت کرد بخشهایی که رژیم دیکتاتوری فرانکو «بیادبانه» میخواند یا موجب ناراحتی دولت میشود تغییر دهد. ناشر آثار یوسا در چاپ دوم آثار وی تمام بخشهای تغییریافته را به حالت اول بازگرداند. اولین اثری از یوسا که به زبان اسپانیایی چاپ شد مجموعه داستانی بود به نام «سرکردهها» که با تغییر چند کلمه چاپ شد. البته کلمات مترادفی که جایگزین شدند با کلمات اولیه تفاوت معنایی نداشتند و معلوم نیست چرا چنین تغییراتی لحاظ شد. افتخارات دیگرنهم آذر ماه مقامات شهر مادرید اعلام کردند روز جمعه (12 آذر) در جریان مراسمی در شهرداری این شهر یوسا را به عنوان شهروند افتخاری اعلم می کنند. آلبرتو روئیز گالاردون، شهردار مادرید این عنوان رسمی را به نویسنده بزرگ پرویی اعطا کرد. شانزدهم آذر نیز ماریو بارگاس یوسا در بخشی از سخنرانی خود در آکادمی نوبل در سوئد، گفت: «برای اولین بار در تاریخ ما، تاریخ برزیل، شیلی، اوروگوئه، پرو، کلمبیا، جمهوری دومنیکن، مکزیک و تقریبا تمامی آمریکای مرکزی دو حزب چپ و راست داریم که به قانون، آزادی نقد، انتخابات و چرخش قدرت احترام میگذارند.» این نویسنده علاوه بر سیاست به ادبیات هم در سخنرانی خود اشاره کرد؛ «خواندن را در کلاس درس برادر ژوستینیائو در بولیوی یاد گرفتم. این مهمترین اتفاقی است که برای من افتاده. حتی پس از 70 سال هم به خوبی به خاطر میآورم که چطور تبدیل کلمات کتاب به تصاویر زندگی من را پر کرد، مرزهای زمان و مکان را شکست و به من اجازه داد به همراه کاپیتان نمو بیست هزار فرسخ زیر دریا سفر کنم.» یوسا سه روز بعد جایزه نوبل را از دست پادشاه کارل گوستاو شانزدهم دریافت کند. دنیای بازیگریدوم اسفند ماه برنده نوبل ادبیات با بازی در نقش سلطان سنگدل «هزار و یک شب» به صحنه تئاتر بازگشت. نویسنده مطرح پرو موضوع نمایشنامه خود را درمورد متمدن شدن انسان بر اثر تماس با ادبیات میداند. او در اجرای این نمایشنامه به کارگردانی لوئیس یوسا، برادرزادهاش نقش اول مرد را برعهده داشت. این نمایش از 28 اسفند در سالن نمایش «لا آرنا» در ساحل آسیا در پرو روی صحنه رفت. نمایش داستان سلطانی وحشی است که برای انتقام گرفتن از همسر خیانتکارش، مدام همسر اختیار میکند و روز پس از ازدواج آنها را میکشد. اما دخترکی به نام شهرزاد موفق میشود کم کم خوی انسانی را در او بیدار کند. شهرزاد از طریق داستانهایی که شب هنگام برای سلطان تعریف میکند و با بهرهگیری از حس کنجکاوی که داستانها برمیانگیزانند و هوش و استعداد خود موفق به انجام این کار میشود. در نهایت سلطان دوباره با احساس و عواطف انسانی چون عشق آشنا میشود و به مرد عاطفی تبدیل و از کرده خود پشیمان میشود. ... و جنجال در آرژانتیندهم اسفند ماه دعوت از ماریو بارگاس یوسا برنده جایزه نوبل ادبیات برای افتتاح بزرگترین رویداد فرهنگی در کشورهای اسپانیایی زبان با جنجال همراه شد. روشنفکران نزدیک به کریستینا کرشنر، رئیس جمهور آرژانتین روز سهشنبه برای جلوگیری از افتتاح نمایشگاه کتاب این کشور توسط ماریو بارگاس یوسا کمپینی اعتراضی تشکیل دادند. دلیل واکنش این افراد انتقاد شدید یوسا از دولت آرژانتین است. دلیل عصبانیت روشنفکران آرژانتینی انتقاد شدید یوسا در بیانیهای از سیاست آرژانیتن و همچنین حمله به شخص کرشنر است. این نویسنده در مصاحبهای که با روزنامه ایتالیایی زبان «کوریر دلا سرا» انجام داده کرشنر را «فاجعه محض» معرفی کرده است. این روزنامه به بازار آزاد و لیبرال دموکراسی تمایل دارد. نویسنده «دختری از پرو» در مصاحبه با «ال پاییز» اسپانیا گفت کرشنر و همسرش نستور کرشنر که او هم رئیس جمهور این کشور بود، «نمونه عینی سرمایهدارانی هستند که اندوخته خود را چندین و چند برابر کردند.» انتقاد یوسا به همینجا ختم نمی شود. او در گفتوگو با رادیو «لا رِد» آرژانتین انتخاب کرشنر را از سوی مردم آرژانتین زیر سئوال برد و رئیس جمهور این کشور را فردی خواند «که بیسوادی و فقر فرهنگی را افزایش داده است.» سیزدهم اسفند ماه این نویسنده بالاترین نشان افتخاری مکزیک برای فردی خارجی را دریافت کرد. فیلیپ کالدرون، رئیس جمهور مکزیک نشان افتخار «عقاب آزتک» مکزیک را به این نویسنده اهل پرو اهدا و همچنین از یوسا به دلیل تلاشهایش در زمینه آزادی و دموکراسی تقدیر کرد. این درحالی بود که نویسنده «گفتوگو در کاتدرال» اذعان کرد او بارها دولت مکزیک را به باد انتقاد گرفته است، با این حال سخنان کالدرون نشان از «روح دموکراتیک مکزیک» دارد. یوسا سالی پر از اتفاق را پشت سر گذاشت، شاید در سال جدید او در آرامشی بیشتر به زندگی ادبی خود مشغول شود. ۵۲۱۴۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 408]