واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آیا واقعاً پول چرک کف دست است ؟!
القاب مال در قرآن ؛در جامعه ی امروزی از افراد زیادی این جمله را می شنویم که می گویند : پول چرک کف دست است ! آیا اسلام و قرآن این سخن را قبول دارند ؟!" الْمالُ وَ الْبَنُونَ زینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا " 1مال در اسلام خیر است . می گوید اگر كسی مرد و خیری گذاشت ، وصیت كند . خیر یعنی مال ! " إِنْ تَرَكَ خَیْراً الْوَصِیَّة "2مال قوام است . یعنی سبب روی پا ایستادن است . اگر مال نباشد انسان فرو می ریزد . قرآن می فرماید : " أَمْوالَكُمُ الَّتی جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِیاما " 3مال فضل است . فضیلت است . قرآن می گوید : نماز جمعه كه تمام شد ، بروید و مغازهها را باز كنید ، " وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّه " 4 از فضل خدا درآمد داشته باشید . مال نیكی است ، نیكو است . "رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَة "5 «حَسَنَة» یعنی نیكو مال مدد الهی است . قرآن می فرماید كه : " وَ أَمْدَدْناكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ "6 «أَمْدَدْ» یعنی مدد ! كمكتان كردم . علاقه ی به دنیا ! علاقه ی مفرط به دنیا خوب نیست . آنجا كه خدا انتقاد میكند ، میفرماید : " وَ تُحِبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمًّا 7 «حُبًّا جَمًّا» یعنی علاقهی مفرط دارد . این بد است ، كه انسان دیگر به فقراء كمك نمی كند ، هیچ وقف و ایثار و خدمتی به جامعه نمی كند ، مرتب پول جمع می كند ، حرص و طمع پیدا می کند ، این بد است ، بخل بد است ، وگرنه دنیا خوب است . کسب مال وظیفه است ، اما ثروت ارزش نیست !" طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِیضَة " 8 یعنی دنبال كار رفتن واجب است. حدیث داریم: " إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْتَرِفَ الْأَمِینَ " 9 خداوند كسی كه حرفهای داشته باشد و امین باشد را دوست دارد . « اتَّجِرُوا » تجارت كنید . « بَارَكَ اللَّه لكم »10 خداوند به شما بركت می دهد .پیغمبر فرمود : " الْعِبَادَةُ سَبْعُونَ جُزْءاً أَفْضَلُهَا طَلَبُ الْحَلَالِ " 11 عبادت هفتاد جزء دارد ، بهترین جزء عبادت این است كه انسان كار بكند . یك وقت امام صادق (ع) احوال یك نفر را پرسید ، فرمود : فلانی احوالش چطور است ؟ گفتند : الحمدلله خوب است ، در خانه مشغول عبادت است . گفت : صبح تا شب در خانه عبادت میكند ؟ بله ! قرآن میخواند ، نماز میخواند ، گفت : خرجی اش را چه كسی میدهد ؟ گفتند : خرجیاش را دوستانش میدهند . فرمود :. " وَ اللَّهِ لَلَّذِی یَقُوتُهُ " امام صادق قسم خورده است ، به خدا آن كسی كه زندگی ایشان را تأمین میكند ،" أَشَدُّ عِبَادَةً مِنْهُ " عبادتش از او بیشتر است .12امام صادق (ع) مشغول كاری بودند . آمدند گفتند : آقاجان شما كار را بگذار ما انجام میدهیم . یا غلامها انجام میدهند . فرمود : « لا دَعونی » رهایم كنید میخواهم خودم انجام بدهم . « فَإِنِّی أَشْتَهِی » من دوست دارم ، « أَنْ یَرَانِیَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَعْمَلُ بِیَدِی وَ أَطْلُبُ الْحَلَال »13 دوست دارم كه خداوند ببیند من دارم دنبال رزق حلال كار میكنم . قرآن میگوید : " حَلالاً طَیِّباً وَ اتَّقُوا اللَّه " خدا هم از ما خواسته است كه زمین را آباد كنیم . میفرماید : " أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ " یعنی خدا شما را از زمین آفرید . " وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فیها " 14 از شما خواست زمین را آباد كنید. پس هم دنیا خوب است و هم خدا از ما خواسته است كه دنیا را آباد كنیم . ولی با همه ی خوبیهایی كه دارد اسلام اینها را دلیل بر كمال ، مقام ، حق بیشتر، احترام زیاد نمی داند . نگفتهاند كه اگر كسی مال دارد ، سلامش كنید . پست به او بدهید . هیچ پست و مقامی بر اساس پول داده نمی شود كه مثلاً كسی كه پولش بیشتر است بیاید صف اول نماز ، آن كسی كه پولش بیشتر است مرخصی بیشتری بگیرد .هیچ امتیازی نیست . پول و دنیا خوب است، اما هیچ امتیازی در اسلام بر اساس پول به هیچ كس داده نمی شود . در تربیت اقتصادی اسلام ، میگوید : هر كس دارد ، دلیل بر خرج كردن زیادتر از حدش نیست . گندم زیاد است ، همه گندمها باید در معدهی ما برود !؟ یعنی حتی آن كسی هم مال زیاد دارد و مالك است و صد در صد حلال است ، حق اسراف ندارد. محدودیّت دارد .پیغمبر فرمود : " الْعِبَادَةُ سَبْعُونَ جُزْءاً أَفْضَلُهَا طَلَبُ الْحَلَالِ " عبادت هفتاد جزء دارد ، بهترین جزء عبادت این است كه انسان كار بكند درآمدها و پول های حرام در اسلام : رشوه ؛
" لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَیْنَكُمْ بِالْباطِلِ و تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُكَّام "15 رشوه ! « تُدْلُوا » از « دلو» است . « دلو» آن چیزی است كه پایین میاندازند كه آب بكشند . میگوید : " تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُكَّام " یعنی یك پولی را در «دلو» میگذارد و پهلوی قاضی میفرستد كه این پول را بگیرد ، یك پاكت و یك پولی به حسابش میریزد كه... گاهی هم یك اسمهای دیگری روی آن میگذارند . مثلاً میگویند: هدیه ، با اسم رشوه عوض نمیشود ! " مَنْ أَكَلَ حَرَاماً مَا لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهُ صَرْفاً وَ لَا عَدْلا "16 روایت داریم اگر كسی لقمهاش حرام باشد ، خداوند چیزی را از او قبول نمیكند . قمار ؛ از درآمدهای حرام قمار است . " یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ " شراب ، قمار، اینها «رِجْسٌ» است ، یعنی پلید است. "مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ " ؛ اجتناب كنید . " لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ؛ شاید رستگار بشوید ". " إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ " ؛ شیطان میخواهد با این قمار و شراب در بین شما كینه بیاندازد .در قمار دوستی های دیرینه به خاطر مسائل ناحق از بین می رود . شیطان میخواهد كینه به وجود بیاورد ، قمار و شراب از ابزار كینه هستند ، و شراب " وَ یَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ " و شما را از ذکر خدا باز می دارد . 17 احتکار ؛احتكار لقمهی حرام است . ربا حرام است . متأسفانه در جامعه خیلیها راحت ربا می گیرند . میگوید : آقا ده میلیون دادهام ، ماهی اینقدر بده ! این حرام است . خطر كمفروشی در حوزههای فرهنگی و اجتماعیكمفروشی ! كم فروشی فقط شامل بقالها نیست . استادی هم كه كم درس بدهد ، منبری روی منبر، اگر به اندازهی آن پولی كه می گیرد ، حرف نزند . مدیری كه در مدیریتش كوتاهی كند . " وَ لا تَبْخَسُوا النَّاس "18 كمفروش ! " وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفینَ "19 لقمه ی حرام آدم را فاجر می كند . اول میگوید : " وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفینَ " بعد میگوید : " إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ ". 20 در اسلام مال و لقمه ی حلال مورد پسند است و آن به عنوان نعمتی معرفی شده است . لقمه چطور حلال میشود ؟ وقتی که كار حلال باشد ، وقتی که در کاسبیمان دروغی کلکی نباشد .اگر به پولمان ،جنسمان خمس و زکاتی خورد ، آن را بدهیم نگوییم کی گفته ،این آخوندا از خودشان در آورده اند ! روایات داریم ، هر مالی كه تلف میشود ، به خاطر این است كه زكاتش داده نشده است . " وَ مَا تَلِفَ مَالٌ فِی بَرٍّ وَ لَا بَحْرٍ إِلَّا بِمَنْعِ الزَّكَاةِ "21امام باقر(ع) فرمود : " وَ مَنْ كَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیَاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَكْسَلُ " آن كسی كه حال کار در این دنیا را ندارد و نسبت به دنیا كسل است ، نسبت به آخرت كسالتش بیشتر استمذمّت فقر در آیات و روایات؛
قرآن میفرماید كه فقر بد است . " أَ لَمْ یَجِدْكَ یَتیماً فَآوى * وَ وَجَدَكَ ضَالاًّ فَهَدى *وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغْنى " 22. «عائِل» یعنی محتاج . «اَغْنى» یعنی تو را غنی كردیم . خدا در نعمتهایی كه به پیغمبرش داده است ، میگوید : « أَ لَمْ یَجِدْكَ یَتیماً فَآوى » یتیم بودی ، به تو سرپناه دادیم . « وَ وَجَدَكَ ضَالاًّ فَهَدى » متحیر بودی ، از تحیّر بیرون آوردیم . فقیر بودی ، زندگیات را سر و سامان دادیم . پس مال خوب است و فقر هم بد. امام صادق (ع) می فرماید : " اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكُفْرِ وَ الْفَقْر " 23 . پناه میبرم به تو از اینكه كافر و فقیر باشم .پس مال دنیا خوب است . زینت است ، خیر است ، قوام است ، فضل الهی است ، حسنه است ، مدد الهی است . اینها خوب است . اما معنای خوب این نیست كه ما سرگرم جمع مال بشویم . قرآن میفرماید كه " یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا " ای كسانی كه ایمان آوردهاید ، " لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ "24اموال و سرمایه ،شما را غافل نكند . دنیا به اندازهای كه ما را غافل نکند ،خوب است .. مذمّت بیکاری و تنبلی در اسلامحدیث داریم كه امام باقر(ع) فرمود : " وَ مَنْ كَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیَاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَكْسَلُ "25 آن كسی كه حال کار در این دنیا را ندارد و نسبت به دنیا كسل است ، نسبت به آخرت كسالتش بیشتر است . در عهدهای با خدا وفادار باشیم ؛ افرادی هستند كه وقتی پولشان زیاد میشود، خدا را فراموش میكنند . قرآن میفرماید كه : اینها وقتی فقیر هستند « عاهَدَ اللَّهَ » یعنی با خدا عهد میبندند ، « لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ » اگر خدا از فضلش به ما كمك كند « لَنَصَّدَّقَن » صدقه میدهیم و زكات میدهیم . «وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحین » 26 فرد صالحی هم هستیم . ولی همین كه به او دادیم ، مستی میكند . خیلی در قرآن آیه داریم . بارها قرآن گفته است كه انسان وقتی گیر میكند ، میگوید : « یا الله » ، « یا الله » ! « فَلَمَّا نَجَّاهُمْ » همه چیز را فراموش می کند . «فَإِذا رَكِبُوا فِی الْفُلْك» سوار كشتی میشود ، میبیند موج آمد ، ممكن است غرق بشود ، « دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصین » ، « یا الله » «فَلَمَّا نَجَّاهُمْ» یادش میرود . زن وشوهری بچه دار نمی شوند ، میگویند : خدایا ! « لَئِنْ آتَیْتَنا صالِحاً » اگر یك اولاد صالحی به ما بدهی ، «لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرینَ»27 ما شاكریم و شكر میكنیم . همین كه خدا به آنها بچه داد ، قولش را فراموش می کند . چندین جای قرآن خداوند گله میكند از آدمهایی كه وقتی گیر میكنند ، « یا الله » می گویند ، وقتی از گیر نجات پیدا میكنند ، خدا را فراموش می كنند . تنظیم :زهرااجلال .گروه دین و اندیشه تبیان 1- کهف /462- بقره /1803- نساء /54- جمعه /105- بقره /2016- اسراء /67- فجر /208- بحار /ج100 /ص99- وسائل الشیعه /ج17 /ص2310- کافی /ج5 /ص7811- کافی /ج5 /ص 14912- همان13- فقیه /ج3 /ص16314- هود /6115- 16- بحار /ج100/ص 1617- مائده /90-9118- شعراء /16319- مطففین /120- مطففین / 721- بحار /ج93 /ص 2022- ضحی /6-823- کافی /ج 4/ص 40224- منافقون /925- کافی /ج5/ص 8526- توبه /7527- اعراف /189
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 781]