محبوبترینها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1855730157
نگاهي به بافت تاريخي اردکان
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا ويژگي هاي خاص اين بافت از قبيل وجود حسينيه يا ميدان ، کاروانسر،ااماکن رفاهي، آب انبار، مسجدآسياب ، دربند بادگير و ويژگيهاي ساخت و ساز آن باعث شده است که در مجموع منطقه اي قابل توجه براي جذب مسافران نوروزي باشد. حسينيه يا ميدان در هر مرحله حسينيه هاي کوچک يا بزرگي قرار داشته که در اصطلاح محلي به آنها ميدان ميگفته اند،اگر چه در ماه محرم از اين حسينيه ها براي عزاداري استفاده مي شده ولي در طول سال اغلب آنها به صورت مراکز تجاري در مي آمده است، زيرا اين ميدانها در نزديکي دروازه هاي ورودي شهر قرار داشته و هيزم و زغال و ساير اقلامي که در داخل مغازه نمي توانستند بفروش برسانند در اين ميدانها خريد و فروش مي گرديده است. عمده ترين ميدانهاي اردکان عبارت بوده است از: حسينه(ميدان) بازلرنو در نزديکي دروازه بازار نو، ميدان کوشکنو در نزديکي دروازه کوشکنو ، ميدان علي در نزديکي دروازه سيف ، ميدان بالاده در نزديکي دروازه ميرصالح ، ميدان زين الدين در نزديکي دروازه آخوند ، ميدان علي بيک در نزديکي دروازه علي بيک. دور تا دور اغلب ميدانها نيز مغازه هاي وجود داشته که از آنها به عنوان کارگاههاي زيلوبافي ، لبافي و حلاجي و... استفاده مي شده است. کاروانسراها نيز به عنوان مراکز تجارت و اسکان کاروانها محسوب مي‌شده‌اند و اغلب آنها در نزديکي مراکز تجاري بنا شده بودند چنانچه کاروانسراهاي حضرتي، گودالگ و کوشکنو در مسير بازار شمال به جنوب قرار داشته و کاروانسراي ميدان علي در مسير بازار شرق به غرب و کاروانسراي علي بيک در نزديکي ميدان و بازارچه محلي علي بيک قرار داشته است. در دوره قاجار کاروانسراي سلطان در کنار دروازه سيف و کاروانسراي ديگري در کنار دروازه بازارنو و کاروانسراي علي بيک در بيرون دروازه علي بيک بنا گرديده که اين سه کاروانسرا چسبيده به حصار شهر بوده‌اند امّا راه ورودي آنها بيرون از دروازه بوده است. رباط شاه عباسي هم که در مسير راه يزد به اصفهان ساخته شده بوده حدود دويست متر تا دروازه بازارنو فاصله داشته است. حمام به عنوان عمده‌ترين اماکن عمومي رفاهي در قديم محسوب مي‌گرديده و تمام حمامهاي داخل بافت وقفي مي‌باشد اغلب آنها براي تعمير و بعضي از مصارف ديگر آن نيز داراي موقوفات مي‌باشند. حمامهاي داخل بافت نسبتاً بزرگ و قسمت‌هاي زنانه و مردانه آن بصورت مجزا و نزديک به هم بنا شده‌اند. قديميترين حمام داخل بافت، حمام بازار است که خوشبختانه تاکنون نيز سالم و مورد استفاده مي‌باشد. ديگر حمامهاي داخل بافت عبارت است از: حمام حاج ملاحسن و حمام چرخاب در محله چرخاب، حمام کوشکنو در محله کوشکنو، حمام طالب در محله زين‌الدين و حمام بازار در کنار مسجد جامع و مسير بازار شرق به غرب بوده است. جالب اينکه تمامي آنها تقريباً در ضلع غربي بافت قديم قرار داشته‌اند. آب انبارها به عنوان تأمين کننده آب آشاميدني داخل و خارج از بافت قديم بوده‌اند و اغلب آنها توسط افراد خيّر بنا شده بوده و داراي موقوفاتي جهت آبگيري و تعميرات مي‌باشند. اين آب انبارها علاوه بر تأمين آب شرب مصرفي مردم، اغلب داراي پاکنه آب قنات بوده که از آنها براي شستشو و تجديد وضو استفاده مي‌کرده‌اند و در بالاي سردر آنها نيز مسجدهاي کوچکي براي برگزاري نماز يا محلي براي استراحت تعبيه شده بوده است. استفاده از آب انبار بطور کلي رايگان مي‌بوده و تمام آب انبارها داراي مسيرهايي بوده‌اند که در فصل زمستان از آب قنات صدرآباد و باغستان آبگيري مي‌شده‌اند. آب انبارهاي اردکان اغلب داراي سه بادگير يک طرفه مي‌باشند که از اين نظر در نوع خود حالت منحصر به فردي دارند که هيچ کجاي ايران نظير آنها ديده نمي‌شود. همچنين سقفهاي خشتي و گنبدي شکل خزينه‌هاي آب انبارها و راه‌پله‌هاي آجري زيباي آنها نماد معماري اردکان محسوب مي‌گردند. اکثر آب انبارهاي داخل بافت قديم هنوز سالم و قابل بهره‌برداري مي‌باشند و در مواقع قطع آب از آنها استفاده مي‌گردد. مساجد از نکات بسيار جالبي که در بافت قديم اردکان ديده مي‌شود وجود مساجد متعدد و بسيار بزرگ است که علي‌رغم توسعه اردکان در چند سال اخير هنوز مسجد جامع داخل بافت بزرگترين مسجد اردکان محسوب مي‌گردد و اين نشانگر وسعت نظر سازندگان آن مي‌باشد. مساجد بزرگ داخل بافت داراي دو قسمت به اصطلاح تابستاني و زمستاني «شبستان و گنبد خانه» مي‌باشند و به جز مسجد حاج محمدحسين اکثر آنها از خشت و گل ساخته شده‌اند تاريخ بناي قديميترين آنها مشخص نيست، ولي آثار موجود در مسجد زيرده و جامع مربوط به اواخر قرن دهم هجري قمري مي‌باشد. ديگر مساجد داخل بافت عبارت است از مسجد حاج سعيدا و مسجد حاجي رجبعلي در محله چرخاب، مسجد زين الدين واقع در محله زين الدين، مسجد حاج محمد حسين واقع در کنار بازار بزرگ شهر، مسجد کوشکنو در محله کوشکنو. علاوه بر مساجد بزرگ تعداد زيادي مسجد کوچک نيز در محلات مختلف وجود دارد که نام بعضي از آنها چنين است: مسجد آرد خرما، مسجد ميدان سنگ، مسجد قرائت خانه، مسجد کوچه خاتمي، مسجد حاج محمدرضا، مسجد محله تيران، مسجد سرپل، مسجد حسينيه بازار نو. بطور کلي آسيابهاي بزرگ در منطقه اردکان بوسيله آب قنات به چرخش درمي‌آمده و به همين دليل اغلب آنها در خارج از بافت قرار داشته است. تنها يک آسياب آبي که بوسيله آب قنات مورتين کار مي‌کرده، به نام آسياب «دزدگ» در داخل بافت قرار داشته است و همچنين تعدادي دستاس يا آسياب دستي در خانه‌هاي مردم وجود داشته که براي بلغور کردن گندم و جو، از آنها استفاده مي‌شده است. يکي ديگر از ويژگيهاي بافت قديم اردکان دربندهاي متعدد بوده است. هر دربند متعلق به افراد خاصي بوده که به علت قدرت مالي و نفوذ سياسي داراي چندين خانه بوده‌اند که درِ ورودي اين خانه‌ها در داخل دربند باز مي‌شده است. در ابتداي دربند دري نسبتاً بزرگ قرار داشته که شبها مي‌بسته‌اند و خانه‌هاي داخل دربند از امنيت بيشتري برخوردار بوده‌اند، اغلب دربندهاي موجود در اردکان متعلق به اوائل دوره قاجار مي‌باشد و در محله چرخاب قرار دارد. مشهورترين آنها عبارت است از: دربند صدرالفضلا، دربند مجد العلما، دربند حاج ملا تقي، دربند سلطان، دربند سنائي و... بادگير نيز به عنوان اصلي‌ترين منبع تأمين هواي خنک در بافت قديم محسوب مي‌گرديده است لذا بطور قطع مي‌توان گفت که تمام خانه‌ها داراي يک يا چند بادگير بوده است، تعداد چشمه‌هاي بادگير بستگي به وسعت اتاق يا صفه‌اي داشته که بادگير به آن منتهي مي‌شده است. بادگيرهاي اردکان يک طرفه و دهانه آنها به طرف شمال مي‌باشد و بادي هم که از آن طرف مي‌وزد به شَمال مشهور است. بادگيرها اکثر از خشت و گل مي‌باشد و در قسمت بالاي آن چشمه‌هاي تعبيه شده و سقف چشمه‌ها اغلب بصورت شيب‌دار در نظر گرفته مي‌شده تا باد بهتر به داخل بادگير هدايت گردد. اتاق بادگير يا صفه اگر چه بيشتر در قسمت جنوب خانه قرار داشته امّا در بعضي از خانه‌ها اتاق‌هايي در شمال خانه وجود داشته که داراي بادگير بوده است. تعداد چشمه‌هاي بادگير اگر چه طبق يک سنت محلي فرد است امّا در بادگيرهاي بزرگ بيشتر نشانگر عرض اطاق يا صفه مي‌باشد. ارتفاع بادگير نيز نسبت به ساختمانهاي اطراف بسيار موزون و هماهنگ است چنانکه در خط آسمانه بافت قديم اردکان يک ساختمان ناموزون و نامتناسب وجود نداشته است، ولي در سالهاي اخير ساخت و سازهاي داخل بافت اين توازن را به هم زده و هر بيننده يا يک نگاه مي‌تواند اين ناهماهنگي را مشاهده نمايد. ويژگيهاي ساخت و سازدر بافت قديم با خشت و گل صورت مي‌گرفته و اين کار علاوه بر اينکه نياز به حمل و نقل مصالح را کم مي‌کرده، محاسن عمده ديگري نيز داشته که مهمترين آنها جلوگيري از نفوذ سرما و گرما به داخل ساختمان بوده است، همچنين براي تهيه خشت از گِلِ کفِ حياط استفاده مي‌کرده‌اند، در نتيجه حياط خانه از ساير قسمتها گودتر مي‌شده و اين امر سبب مي‌گرديده تا رطوبتِ داخل اتاقها و صفه‌هاي اطراف حياط از طريق ديوارهاي آجري به داخل حيات منتقل گردد و بالظبع ديوارها و کف اطاق‌ها خالي از رطوبت مي‌شده است. ک/4 1968 د.ش
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 474]
-
گوناگون
پربازدیدترینها