واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: اسرائیل و رژیم های بین المللی
رژیمهای بینالمللی یكی از نظریههای متاخر در روابط بینالملل میباشد كه ناظر بر توافقات بین چند یا تعداد زیادی از كشورهاست تا از اقدامات فراقانونی و یكجانبه كشورها جلوگیری شود و این در حالی است كه اسراییلیها بدلیل رفتارها و سیاستهای توسعهطلبانهشان همواره در معرض مواجهه با این قواعد و رژیمهای پذیرفته شده قرار میگیرند.یکی از نظریه های متأخر و مهم در روابط بینالملل، نظریه «رژیمهای بینالمللی» است. این نظریه از اوایل دهة 1980 در روابط بینالملل ظاهر شد و تعاریف متعددی از آن ارائه شده است اما از یک دیدگاه «رژیم»، مساوی با قراردادها و توافقات چندجانبه میان دولتها به منظور تنظیم کردن رفتار کشورها در یک موضوع خاص است و کنش و رفتار آنها را در آن موضوع تنظیم می کند. رژیم یا در حقیقت معاهدات و توافقات بینالمللی، طی چند دهه اخیر در عرصه های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اطلاعاتی بطور روزافزونی زیاد شده است. رژیمهای امنیتی به عنوان بخشی از رژیمهای موجود، مجموعهای از هنجارهاست که کشورها را قادر می سازد در روابط با یکدیگر خویشتن دار باشند.(1)در شکل گیری رژیمهای امنیتی، لوازمی چون خواست مشترک بازیگران، باور مشترک کشورها به ارزش های مشترک، عدم مطلوبیت فزونطلبی و نامطلوب بودن جنگ نیاز است. با این توصیفات و با توجه به اینکه وجه مشترک و کارکرد عموم رژیمهای بینالمللی و منطقه ای ممانعت از تغییرات فوری و ناگهانی و در حقیقت مقابله با توسعهطلبی است طبیعتاً، اسراییل در نتیجه اجرای این رژیم ها در تنگنا قرار می گیرد. در این راستا به چند نمونه از تعارضات اشاره می شود.رژیم اشغالگر قدس در سال 1967 نوارغزه و کرانه باختری را به اشغال خود درآورد. اما در سال 2005 در نتیجة مبارزات مستمر فلسطینی ها، مجبور به عقب نشینی یکجانبه از نوارغزه شدند. اما آنان به خود اجازه می دهند هر وقت که صلاح بدانند به این منطقه حملهور شده و پس از تخریب و کشتار به اراضی اشغالی 1948 برگردند. اسراییلیها همچنین نوارغزه را در محاصرة کاملِ زمینی، دریایی و هوایی دارند اما با این تفاسیر رژیم اسراییل مدعی است که هیچ وظیفه ای تحت عنوان دولت اشغالگر در قبال نوارغزه ندارد و ساکنین این منطقه خود، مسئول مشکلات و مسایل شان می باشند. قابل ذکر است که طبق بیانیهها و قطعنامههای سازمان ملل و بر اساس اعلام کلیه کشورها، نوارغزه و کرانهباختری به عنوان اراضی اشغالی شناخته می شوند و رژیم اسراییل باید بر اساس کنوانسیون های بینالمللی وظایف خاص خود را به انجام برساند.یکی از موارد حقوقی پذیرفته شده در نظام بینالملل، پذیرش جایگاه دادگاه لاهه به عنوان عالی ترین مرجع قضایی جهانی استموضوع دیگر عدم عضویتِ رژیم صهیونیستی در معاهده خلع سلاح هسته ای یا NPT می باشد. درحالیکه امروزه قریب به اتفاق کشورهای جهان این معاهده را امضاء کردهاند اما چند دولت همچون هند، پاکستان، رژیم صهیونیستی و... این معاهده را امضاء ننمودهاند و این در حالی است که رژیم مذکور همواره از طرق متفاوت بر ایران اسلامی فشار وارد می آورد تا انرژی هسته ای صلح آمیز خود را نیز تعطیل کند. به نظر می رسد NPT یکی از مهمترین رژیمهای امنیتی در جهان معاصر می باشد که اسراییلی ها با عدم عضویت در آن و تولید و ذخیره سازی تسلیحات هسته ای، ساز مخالفت با آن را کوک کردهاند. البته در این مسیر آمریکا و دولتهای اروپایی نیز حامی اسراییلِ قانون شکن میباشند.یکی از رژیمهای حقوقی پذیرفته شده در نظام بینالملل، پذیرش جایگاه دادگاه لاهه به عنوان عالی ترین مرجع قضایی جهانی است. این دادگاه در رابطه با دیوار حائل که توسط اسراییلی ها و در اطراف کرانه باختری از سال 2003 در حال احداث است در پی شکایت فلسطینی ها و کشورهای اسلامی، به تشکیل جلساتی مبادرت نموده است. ساخت دیوار حائل قبل از بررسی در دادگاه لاهه و بعد از بررسی در آن نیز (2 بار) توسط مجمع عمومی سازمان ملل مورد بحث و بررسی قرار گرفت و علیه اقدام نژادپرستانه اسراییلیها قطعنامههای خود را صادر کرد. دادگاه لاهه نیز بعد از 5 ماه و بررسی اسناد و مدارک دو طرف در ژوئیه 2004 (تیر 1382) حکم خود را با 14 رأی مثبت در مقابل یک رأی منفی (قاضی آمریکایی) در محکومیت احداث دیوار حایل از سوی اسراییل صادر کرد. رأی صادره نه تنها از سوی سران اسراییل مورد توجه قرار نگرفت بلکه آریل شارون نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی جای آن را زباله دان تاریخ دانست.(2)
یکی از موارد پذیرفته شده در حقوق بینالملل، احترام کشورها به حاکمیت ملی یکدیگر می باشد. اتفاقاً رژیم اسراییل یکی از معدود رژیم هایی است که کارنامه سیاهی در این رابطه دارد. طی سالهای اخیر هواپیماهای این رژیم به کرات به مناطق مرزی و حتی عمق حریم کشورهایی چون سوریه و بویژه لبنان تجاوز کرده اند. نقض حاکمیت لبنان توسط نیروی هوایی اسراییل به امری عادی و پذیرفته شده تبدیل شده است. معمولاً سران این رژیم، اعمال مذکور را به نظارت و اطلاع از احتمال انتقال تسلیحات به حزب ا... لبنان پیوند می دهند.تحقیقات بینالمللی از دیگر مسایلی است که معمولاً رژیم صهیونیستی بدلیل سیاستهای تجاوزکارانه و توسعه طلبانه اش با آن مواجه می شود. اسراییلی ها بدنبال جنگ 22 روزه با مردم نوارغزه و جنبش حماس و کشتار حدود 1400 نفر از فلسطینی ها، در شورای حقوق بشر سازمان ملل محکوم شدند. در پی این واقعه دبیر کل سازمانملل، گلدستون قاضی اهل آفریقای جنوبی را به همراه یک هیأت مأمور بررسی این جنایات نمود. گلدستون که یک یهودی میباشد، پس از بررسی اسناد و مدارک لازم و چندین دور سفر به نوارغزه که البته با عدم همکاری اسراییلی ها مواجه شده بود سرانجام رژیم صهیونیستی را به جنایت علیه بشریت و انجام جنایات جنگی متهم نمود. همچنین سران جنایتکار این رژیم همچون زیپی لیونی، ایهود باراک و اولمرت از سوی تعدادی از دادگاههای کشورهای اروپایی تحت تعقیب قرار گرفتند.اسراییل بدلیل ماهیت نامشروع، اشغالگرانه و توسعه طلبانه اش، سیاستگذاری خارجی اش را در آینده با مشکلات افزونتری مواجه خواهد دیدیکی از جدیدترین اقدامات خلاف حقوق بینالملل اسراییلی ها، حمله تکاوران اسراییلی به کشتی های آزادی در آبهای بینالمللی می باشد. در این حملات (10می 2010) که موجب کشته شدن 9 تبعه ترکیه و زخمی شدن دهها نفر شده است این رژیم در شرایط سختی قرار گرفته است. دولت ترکیه که روابطی دیرینه (در سال 1949) با رژیم صهیونیستی داشته و گسترة روابط آنان نیز، نظامی- استراتژیک بوده است در پی این اقدام صهیونیست ها، خواستارِ عذرخواهی آنان، پرداخت غرامت به خانواده های قربانیان، بازگرداندن کشتی ها و حذف محاصره نوارغزه شده است. ضمن اینکه ترکیه کمیته تحقیق اسراییلی برای این منظور را مردود دانسته و خواستار تشکیل یک کمیته تحقیق بینالمللی شده است. رژیم صهیونیستی نه تنها درخواستهای فوق الذکر از سوی ترکیه را رد نمود بلکه حتی «یونا یاهف» شهردار حیفا خواستار تبدیل کشتی مرمره- که توسط اسراییلی ها مورد حمله قرار گرفت و 9 تبعه ترکیه در آن کشته شدند- به یک هتل گردشگری (یا موزه) در سواحل این شهر شد.(3)نتیجهگیری:با توجه به عبارات و شواهد فوق این نتیجه حاصل می شود که اسراییل همواره خارج از چارچوب قوانین بینالمللی و عرف منطقه ای عمل کرده است در حالی که رژیمهای بینالمللی و منطقه ای درصدد محدودسازی اقدامات یکجانبه و فراقانونی کشورها میباشند. تعارض مذکور که به شیوه های گوناگون در سیاست خارجی اسراییل بازتاب داشته است، از یکسو به عنوان یکی از پیامدها و محصولات ساختار نظام بینالملل در حال افزایش است و از سوی دیگر اسراییل بدلیل ماهیت نامشروع، اشغالگرانه و توسعه طلبانه اش، سیاستگذاری خارجی اش را در آینده با مشکلات افزونتری مواجه خواهد دید.پی نوشت ها:1- سید جلال دهقانی فیروز آبادی، نظریه های مختلف در روابط بینالملل (جزوه درسی دانشگاه علامه طباطبایی) صص 47- 56.2- س- ر ، «دیوار حایل، گذشته ، حال و آینده»، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه امام حسین(ع)، شماره 55، بهمن و اسفند 1383.3- روزنامه اخبار فلسطین، (16/7/2010).سلام قائمیگروه جامعه وسیاست تبیانتنظیم:س.آقازاده
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 264]