واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: فضاپیمای سایوز-قسمت(2)تاریخچه فضاپیمای سایوزنمونه صندلی فضاپیمای سایوز-تیام که برای انتقال فضانوردان به ایستگاه فضایی میر بکار میرفته است.آغاز برنامه سایوزبرنامه شوروی برای سفر به ماه ابتدا بر این اساس بود که سه بخش فضاپیمای ماهنورد بطور جداگانه به فضا پرتاب شوند، در مدار زمین به هم متصل شده و فضاپیمای بزرگتری تشکیل دهند. به علت پیچیدگی عملیاتی، این طرح به دو پرتاب جداگانه تغییر پیدا کرد، و در نهایت تبدیل به پرتاب کل فضاپیما در یک نوبت شد. فضاپیمای سایوز برای اجرای طرح سوم طراحی و ساخته شد، و نخستین فضاپیمایی بود که میتوانست در فضا مستقل عمل کند، هدایت شود، و به فضاپیماهای دیگر متصل گردد.
سایوز ماهنورد «زوند» نام داشت و با کُد L1 شناخته میشد. فضاپیمای زوند از دو بخش اصلی تشکیل میشد: بخش فرماندهی و بخش ماهنشین. قرار بر این بود که این دو بخش در مسیر پرواز بین زمین و ماه به هم متصل باقی بمانند، و در مدار ماه از هم جدا شوند:بخش فرماندهی با دو سرنشین رسیدن به نزدیکی ماه، در مدار ماه باقی بماند. بخش ماهنشین با یک سرنشین بر سطح ماه فرود آید و پس از انجام ماموریت، دوباره در مدار ماه به بخش فرماندهی متصل شود و به زمین بازگردد. همزمان با سایوز ماهنورد، گونهای دیگر از سایوز نیز در اواسط دهه ?? میلادی مختص عملیات در مدار زمین طراحی شده بود که با کد 7K-OK شناخته میشد. قرار بر این بود که از این گونه درمدار زمین برای تمرین عملیات سفر به ماه استفاده شود.پروازهای فضایی اولیهفضاپیمای سایوز تیام درحالیکه به ایستگاه فضایی میر متصل شده در فضای رقابتآمیز مسابقه فتح ماه، نخستین آزمایشهای سایوز در مدار زمین به سرعت برنامهریزی و انجام شد. این آزمایشها نتایج متفاوتی درپی داشت. در 23 آوریل1967 (3اردیبهشت 1346) نخستین ماموریت این فضاپیما با نام سایوز-1 با یک سرنشین به نام ولادیمیر کاماروف به فضا پرتاب شد. قرار بود که سایوز-2 مدت کوتاهی پس از آن به فضا پرتاب شود تا این دو فضاپیما بتوانند در مدار زمین عملیات اتصال به یکدیگر را آزمایش کنند. به علت نقص فنی، پرتاب سایوز-2 لغو و کاماروف مجبور به بازگشت به زمین شد. در راه بازگشت، چترنجات فضاپیما عمل نکرد که باعث سقوط آن به زمین و کشته شدن کاماروف گردید.
پس از این فاجعه، به مدت یک سال و نیم تنها فضاپیماهای بیسرنشین سایوز برای آزمایش به فضا پرتاب شدند. در این دوره دو فضاپیمای سایوز با موفقیت و بطور کاملا خودکار در مدار زمین به هم متصل شدند. پس از رفع اشکال و اطمینان از صحت عملکرد فضاپیما، پروازهای سرنشیندار سایوز در اکتبر 1968 از سرگرفته شد.سایوز-تیامایفضاپیمای سایوز تیامای-9 حامل انوشه انصاری پس از اتصال به ایستگاه فضایی بینالمللی سایوز-تیامای (TMA) جدیدترین گونه از فضاپیمای سایوز است که از سال2003 وارد خدمت شده و در حال حاضر برای سرویسدهی به ایستگاه فضایی بینالمللی بکار میرود. عمدهترین تفاوت سایوز-تیامای با مدلهای قبل، نبود محدودیت قد برای فضانوردان است. بدین ترتیب، پس از اتصال سایوز-تیامای به ایستگاه فضایی بینالمللی، فضانوردان صرف نظر از ملیت و قد خود میتوان از آن در هنگام خطر و حادثه به عنوان وسیله نجات اضطراری استفاده کنند و به زمین بازگردند. آینده سایوزبه خاطر ضریب اطمینان بالا و عملکرد خوب سایوز، استفاده از گونههای جدید این فضاپیما کماکان ادامه خواهد داشت. دو گونه جدید سایوز برای آینده نزدیک در دست طراحی و ساخت است:سایوز-تیامایتیسایوز تیامایتی (TMAT) نمونه بهبود یافته سایوز تیامای خواهد بود. این فضاپیما به ابزار ناوبری پیشرفتهتر و سبکتر، و سختافزار اتصالی جدیدی مجهز خواهد شد. پیشبینی میشود این مدل از سایوز در اواخر سال 2008 تا اوایل ?2009 بکار گرفته شود.سایوز-ایسیتیاس
سایوز-ایسیتیاس (ACTS مخفف Advanced Crew Transportation System) یا سایوز-کی (K) نتیجه توافق سازمان فضایی روسیه با سازمان فضایی اروپا در سال2006 است،و از این رو به «یورو-سایوز» نیز مشهور است. هدف اصلی برای ساخت این مدل، آماده سازی فضاپیمایی برای سفر به ماه است. مهمترین تغییر در این مدل سایوز، استفاده از بخش مداری جدید و بزرگتری است که توسط سازمان فضایی اروپا طراحی و ساخته خواهد شد. مهندسان اروپایی در ساخت این بخش مداری از تجربیات خود در ساخت فضاپیمای ترابری خودکار استفاده خواهند کرد. منبع: آسمان پارستنظیم برای تبیان: محسن مرادی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 305]