تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1848490531
تأثير گناه بر يادگيرى
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تأثیر گناه بر یادگیرى
آیا قرآن در رابطه با تأثیر گناه در یادگیرى و نیز تأثیر تقوا در یادگیرى مطلبى دارد؟ دیدگاه عالمان، فیلسوفان و عارفان در این باره چیست؟یكى از مفاهیمى كه در فرهنگ غنى اسلام و قرآن زیاد از آن یاد شده، مفهوم «تقوا» مىباشد كه به معناى خود نگهدارى است؛ یعنى انجام واجبات و ترك محرمات. از نگاه قرآن، همانطور كه تقوا ثمرات و اثرات بسیار شگفت انگیزى در انسان دارد، گناه نیز اثرات مخرب و پلیدى بر انسان مىگذارد. در روایات وارد شده همانطور كه غذاى مسموم، جسم انسان را مریض مىكند. و تأثیر منفى در جسم مىگذارد، گناه هم تأثیر منفى در روح و شخصیت آدمى مىگذارد و روح او را تخریب مىكند. در مورد اثرات تقوا و گناه، آیات و روایات متعددى وجود دارد؛ اما چون مورد سؤال در مورد اثرات تقوا و گناه بر یادگیرى است، بحث را پیرامون محور موضوع یاد شده، بررسى مىكنیم. تأثیر تقوا در یادگیرى از نگاه قرآن قرآن كریم به تقوا اهمیت فوقالعادهاى داده و آن را مورد توجه قرار داده است و ثمرات زیادى براى آن بر مىشمارد كه برخى عبارتند از:الف) زندگى راحت؛ «هر كس تقواى الهى پیشه كند، خداوند كار را بر او آسان مىسازد».1ب) نجات از مشكلات و تضمین روزى؛ «و هر كس تقوا پیشه كند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مىكند و او را از جایى كه گمان ندارد، روزى مىدهد».2دیگر ثمرات تقوا كه قرآن به آنها اشاره كرده، عبارتند از:عاقبت نیك، قبولى اعمال، همراهى و پشیمانى پروردگار و...یكى از ثمرات و میوههاى تقوا، «علم» مىباشد. در سوره بقره، آیه 282 كه بزرگترین آیه قرآن مىباشد، در قسمت پایانى آن آمده است: «وَاتَّقُواْ اللّهَ وَیُعَلِّمُكُمُ اللّهُ »؛ تقوا پیشه كنید و خدا به شما تعلیم مىدهد. مفهوم این آیه این است كه پرهیزگارى و خداپرستى، اثر عمیقى در آگاهى و روشنبینى و افزایش علم و دانش دارد. هنگامى كه قلب انسان به وسیله تقوا صیقل یابد، همچون آیینه، حقایق را روشن مىسازد. این معنى، كاملاً جنبه منطقى دارد؛ زیرا صفات زشت و اعمال ناپاك حجابهایى بر فكر انسان مىاندازد و به او اجازه نمىدهد تا چهره حقیقت را آن چنان كه هست، ببیند. هنگامى كه به وسیله تقوا حجابها كنار رفت، چهره حق آشكار مىشود.قسمتى از علوم را از طریق تعلیم و تعلم رسمى باید فرا گرفت و بخش دیگرى از علوم الهى، از طریق صفاى دل و شستو شوى آن با آب معرفت و تقوا، قابل فهم است و این، همان نورى است كه خداوند در دل هر كس كه بخواهد و لایق ببیند، مىاندازد.مطلب فوق، دلیلى بر ترك تحصیل رسمى نمىباشد؛ چون چنین سخنى، مخالفت بسیارى از آیات قرآن و روایات اسلامى است كه انسان را به علم آموزى دعوت مىكنند.در آیه دیگرى چنین آمده است: «اى كسانى كه ایمان آوردهاید! اگر خودتان را از (مخالفت فرمان) خدا حفظ كنید، براى شما جداكننده [حق از باطل] قرار مىدهد و بدىهایتان را از شما مىزداید و شما را مىآمرزد و خدا، داراى بخشش بزرگ است».3 این آیه مىگوید كه اگر تقوا پیشه كنید، به شما نورانیت و روشنى خاصى بخشیده مىشود تا بتوانید حق را از باطل به خوبى تشخیص دهید.فرقان، صیغه مبالغه از ماده فرق است و در این جا، به معناى چیزى است كه به خوبى حق را از باطل جدا مىكند. گاهى شناخت حق از باطل بسیار دشوار مىشود و آن زمانى است كه باطل، زینت داده شده، به عنوان حق مطرح گردد كه در این صورت، بسیارى در دام این گونه فریبها مىافتند؛ اما تقوا، این قدرت را به انسان مىدهد كه از افتادن در این تاریكىها، نجات پیدا كند. در روایتى چنین آمده است: «مؤمن با نور خدا مىبیند».«اى كسانى كه ایمان آوردهاید! اگر خودتان را از (مخالفت فرمان) خدا حفظ كنید، براى شما جداكننده [حق از باطل] قرار مىدهد و بدىهایتان را از شما مىزداید و شما را مىآمرزد و خدا، داراى بخشش بزرگ است».تأثیرات گناه بر یادگیرىهمان گونه كه مطرح شد، تقوا و تزكیه، اثرات شگفت انگیزى در معرفت و علم، در وجود انسان مىگذارند؛ اما در مقابل، صفات زشت و اعمال ناپاك هم حجابهاى زیادى بر فكر و عقل آدمى مىگذارند. نیروى عقل انسان، به قدر كافى، براى درك حقایق آماده است؛ ولى پردههایى از حرص، طمع، شهوت، خودبینى، حسد و عشقهاى افراطى به مال، زن، فرزند، جاه و مقام، همچون دود سیاهى در مقابل دیده عقل آشكار مىگردند و یا مانند غبار غلیظى، فضاى اطراف را مىپوشانند و پیداست كه در چنین محیط تاریكى، انسان، چهره حق و باطل را نمىتواند بنگرد. حقیقت، سـرایـى است آراسته هـوا و هـوس، گـرد برخاسته نبینى كه هر جا كه برخاست گرد نبیند نظر، گرچه بیناست مرد در خانوادهاى كه تقوا نیست و كودكان در محیطى آلوده پرورش مىیابند و به فساد خو مىگیرند، وقتى بزرگ مىشوند، تشخیص نیكىها از بدىها براى آنها مشكل مىشود و نیز در خانوادهاى كه غذاهاى نجس و حرام - مثل شراب - مىخورند و یا گرفتار مواد مخدر مىشوند، ضریب هوشى و قدرت علمى خانواده كاهش مىیابد و گاهى به صفر مىرسد.گناه كردن، موجب مىشود كه مردم از نظر درك و اطلاع، در سطح پایینى قرار گیرند و افكار منحطى داشته باشند؛ هر چند در صنایع و زندگى مادى پیشروى كنند. به همین جهت، در دنیاى صنعتى و ماشین امروز، جوامعى را مشاهده مىكنیم كه از نظر علم و صنعت، بسیار پیشرفتهاند؛ ولى در زندگى روزانه خود، چنان گرفتار نابسامانىها و تضادهاى وحشتناكى هستند كه انسان را در تعجب فرو مىبرد.
گناه و فراموشىدر قرآن آمده است: «و همچون كسانى نباشید كه خدا را فراموش كردند؛ پس (خدا) خودشان را از یادشان مىبرد، فقط آنان نافرمانبردارند».4 این آیه، مىگوید كه فراموش كردن خدا، سبب خودفراموشى مىشود. فراموشى خدا، سبب مىشود كه انسان در لذات مادى و شهوات حیوانى فرو رود و هدف آفرینش را فراموش كند و هویّت انسانى خویش را فراموش كند؛ چون ارزشها و استعدادها و لیاقتهاى ذاتى خود را كه خدا در وجود او نهاده و از بقیه مخلوقات ممتازش ساخته، به دست فراموشى مىسپارد. ترك گناه، حكمتزا و بصیرت آفرینرسول اكرم صلىاللهعلیهوآله مىفرماید: «با هواها و هوسهاى نفسانى مبارزه كنید تا حكمت در دل شما وارد شود». در حدیث دیگرى از پیامبر صلىاللهعلیهوآله چنین نقل شده است: «هر كس چهل روز [اعمال]خود را خالص براى خدا قرار دهد، خداوند چشمههاى حكمت را از دلش بر زبانش جارى مىكند» و در روایت دیگرى آمده است كه خداوند نسبت به دردها و دواهاى این دنیا، بصیرتش مىدهد. در روایت دیگرى از پیامبر چنین نقل شده است: «اگر زیادهروى در سخن گفتن شما و هرزه چرانى در دل شما نبود (یعنى در دلتان هر چیزى را راه نمىدادید)، هر چه من مىدیدم، شما هم مىدیدید و هر چه من مىشنیدم، شما هم مىشنیدید». حضرت صادق علیهالسلام مىفرماید: «اگر شیاطین اطراف قلوب بنىآدم حركت نمىكردند، آنها ملكوت آسمانها را مشاهده مىكردند». از این گونه بیانات در آثار دینى ما زیاد است كه یا به طور مستقیم، تقوا و پاكى از گناه را در بصیرت و روشنبینى روح مؤثر دانسته، یا به طور غیر مستقیم، این مطلب را بیان مىكنند و در مقابل، تأثیر هواپرستى و از كف دادن زمام تقوا، در تاریك شدن روح، تیرگى دل و خاموش شدن نور عقل، در آیات و روایات زیادى آمده است.همان طور كه غبار ظاهرى جلوى دید چشم را مىگیرد و چشم غبارآلود، از مشاهده اشیا ناتوان است، غبار باطنى نیز جلوى دید چشم دل را مىگیرد و چشم دل غبار گرفته هم از ادراك معارف محروم مىشود. در روایتى از پیامبر صلىاللهعلیهوآله چنین نقل شده است: «دوستى بیش از حد و نابهجا، نه تنها چشم را از دیدن عیب محبوب كور مىكند، بلكه گوش را نیز از شنیدن نقص وى، كر مىسازد و چشم و گوش، كنایه از مجارى ادراك هستند. میان عاشق و معشوق، هیچ حائل نیست حافظ تو خود حجاب خودى، از میان برخیز ابن سینا كه از فیلسوفان بزرگ به شمار مىآید، مىگوید: نفس اماره، به وسیله گناه، تمامى مجارى حقبینى را مىبندد و وقتى طعمه را در كام گرفت، او را در زیر خروارها خاك مغلطه دفن مىكند و مصداق بارز «و قد خاب من دساها» مىسازد؛ به طورى كه آن فریب خورده، توان دیدن دست خود را هم ندارد.حضرت رسول (صلی الله علیه و آله)می فرماید: اگر زیادهروى در سخن گفتن شما و هرزه چرانى در دل شما نبود (یعنى در دلتان هر چیزى را راه نمىدادید)، هر چه من مىدیدم، شما هم مىدیدید و هر چه من مىشنیدم، شما هم مىشنیدید علوم نظرى و عملى و رابطه آنها با گناهقوه عاقله انسان، دو نوع محصول فكر و اندیشه دارد كه از اساس با هم اختلاف دارند. افكار و اندیشههاى نظرى و افكار و اندیشههاى عملى. عقل نظرى، همان است كه مبناى علوم طبیعى و ریاضى و فلسفه الهى است؛ اما عقل عملى آن است كه مبناى علوم زندگى و مبناى اصول اخلاقى است و به قول دانشمندان قدیمى، مبناى علم اخلاق و تدبیر منزل و سیاست مدن است.
به عبارت دیگر، علم طبیعى، ریاضى و فلسفه، در این جهت مشاركت دارند كه از علوم، قضاوت درباره واقعیتهاست كه فلان شىء این طور است و یا آن طور و یا فلان اثر یا فلان خاصیت را دارد یا ندارد؛ اما عقل عملى مورد قضاوت، واقعیتى از واقعیتها نمىباشد؛ بلكه مورد قضاوت، وظیفه و تكلیف است كه آیا باید این كار را انجام دهیم یا آن كار را و این طور عمل كنم یا آن طور. حكمتى كه مولود تقواست و روشنبینى و بصیرت به انسان مىدهد، حكمت و عقل عملى است و نه نظرى؛ یعنى تقوا باعث مىشود كه انسان بصیرت پیدا كند كه كدام راه را براى زندگى برگزیند و چطور عمل كند. مقصود این نیست كه تقوا در عقل نظرى تأثیرى دارد و آدمى اگر تقوا داشته باشد، بهتر درسهاى ریاضى و یا طبیعى را مىفهمد و مشكلات آن علوم را حل مىكند و این كه تمامى فرمولهاى ریاضى، فیزیك و شیمى را حل مىنماید؛ چون گاهى افرادى دیده مىشوند كه در مسائل علمى بسیار زیرك و باهوش هستند و از دیگران خیلى قوىترند؛ ولى همین اشخاص، در مسئله زندگى و راهى كه باید انتخاب كنند، مثل آدمهاى گیج و متحیرند و افرادى كه هوششان در عملیات از اینها خیلى عقبتر است، مسائل زندگى را بهتر و روشنتر مىبینند. از این رو، این فكر پیش آمده كه در انسان، دو چیز است؛ یكى هوش و یكى عقل. بعضى باهوشترند و بعضى عاقلتر. افراد باهوشى كه در مسائل علمى زندگى مبهوت و متحیرند، بر اثر طغیان دشمنان عقل (هواهاى نفسانى)، اثر عقلشان خنثى شده، فرمان عقل خود را نمىشنوند. این گونه افراد، در عقل خود كمبودى ندارند؛ ولى هواهاى نفسانى، آنان را از پذیرش فرمان عقل باز داشته است.در قرآن آمده است: «فالهمها فجورها و تقواها قد افلح من زكّاها و قد خاب من دسّاها». دانشمندان معتقدند كه در انسان، علاوه بر همه قواى عقلانى و ادراكى، یك حس مرموز دیگر نیز وجود دارد كه مىتوان نام آن را حس الهامگیرى گذاشت و علم امروز، تدریجاً این نظر را تأیید مىكند. این حس، به نوبه خود، كم و بیش در همه افراد با اختلاف و شدت و ضعف وجود دارد و مانند سایر احساسهاى آدمى، قابل رشد و تربیت است. چیزى كه این حس را رشد مىدهد، تقوا، طهارت، مجاهدت اخلاقى و مبارزه با هواهاى نفسانى است و برعكس، تبعیت از هواى نفس و گناه كردن، این حس را به شدت ضعیف مىكند. هیچ مكتبى به اندازه اسلام و قرآن، توصیه به تحصیل علم و تفكر و تعقل نكرده است و این مطلب، در روایات و آیات آمده است. پیامبر صلىاللهعلیهوآله مىفرماید: «طلب العلم فریضة على كل مسلم و مسلمة». این روایت، طلب علم را واجب مىداند و آن را منحصر به قشر خاصى نمىكند؛ بلكه پیر و جوان و زن و مرد را در این امر موظف مىكند. به گفتار پیغمبرت راست گوى ز گهواره تا گور دانش بجوى در روایت دیگرى آمده است: «طلب علم كنید؛ گر چه تا چین هم بروید». چین در آن زمان، دورترین جایى بود كه مىتوانستند بروند؛ پس در جمعبندى این روایتها، این نكته به دست مىآید كه آموختن علم، هیچ گونه محدودیتى از نظر جنس، زمان و مكان ندارد و باید در طلب آن زحمت و كوشش كرد و همین تأكیدها درباره علم، موجب رشد علوم و شكوفایى استعدادها و اذهان مسلمانان مىشود.دانشمندان علوم انسانى نیز اثرات اعتقادات مذهبى را با تعالى نیروى ذهن، بررسى كردهاند». دكتر ویلسون در كتابش مىنویسد: «هر گونه ایمان مذهبى و هر گونه ارتباط با خداوند را مىتوان با كاربرد شیوه تعالى ذهنى، غنىتر ساخته و آن را متعالى كرد».نویسنده: سید احمد بطحایىگروه دین و اندیشه - مهدی سیف جمالی1. طلاق، آیه 42. طلاق، آیه 2 و 33. انفال، آیه 294. حشر، آیه 19
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 194]
-
گوناگون
پربازدیدترینها