تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1805338859
واضع نظریه نیروی سوم
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > چهره ها - مرتضی دهقان نژاد احمد قوام نوه میرزا، با القاب : ( دبیر حضور ، وزیر حضور و قوام السلطنه ) پسر میرزا ابراهیم معتمد السلطنه، پسر میرزا محمد قوام الدوله پسر میرزاتقی قوام الدوله پسر آقا هاشم پسر آقا محسن آشتیانی در سال 1252 شمسی ( 1290ق) متولد و در جوانی در حدود سال 1312 ق مدت کمی جزو عمله خدمت و پیشخدمتهای ناصرالدین شاه شد. در سال 1314 ق که میرزا علی خان امین الدوله پس از کشته شدن ناصرالدین شاه به دست میرزا رضای کرمانی به حکومت اذربایجان ( پیشکار کل) منصوب گردید میرزا احمد خان خواهر زاده خود را هم به همراه خویش به آن سامان برد و ریاست دفتر خود را به او داد. در تبریز بود که قوام مورد توجه محمد علی میرزا ولیعهد قرار گرفت. قوام در دوره سلطنت مظفرالدین شاه بنا به تقاضای عین الدوله(سلطان عبدالمجید میرزا) صدراعظم سمت دبیر حضوری او را (1321- 1324ق) به عهده می گیرد. و سپس در 1324 ق به مقام وزیر حضوری رسید و در اوایل مشروطیت ملقب به قوام السلطنه گردید و ترقیات او و برادر بزرگترش حسن وثوق (وثوق الدوله) از آغاز مشروطیت شروع می شود و هر دو برادر را باید از تربیت شدگان دوره مشروطیت بشمار آورد. حتی فرمان مشروطیت نیز که در جمادی الثانیه 1324 ق صادر شد به خط خوش میرزا احمدخان می باشد. در دوره مشروطیت پس از فتح تهران (1327ق) به دلیل حسن توجه حاج علیقلی خان سردار اسعد بختیاری به معاونت وزارت کشور رسید. به دنبال آن بود که در وزارت خانه های مختلف به عنوان وزیر و نخست وزیر و نماینده مجلس گردید. بعد از انقلاب مشروطه قوام مانند سایر افراد وابسته به حکومت قاجار، ساختار جدید را پذیرفت. در در سال 1297 به حکومت خراسان رسید. تا اینکه در سال 1299 سید ضیاء الدین طباطبائی مدیر روزنامه یومیه رعد رئیس الوزرا گردید و به دلیل سابقه دشمنی که بین او و قوام وجود داشت به کلنل محمد تقی خان پسیان دستور داده شد که او را دستگیر و تحت الحفظ به تهران اعزام نمودند که بلافاصله به زندان منتقل شد. او مدت زیادی در زندان نماند و با عزل سید ضیاء، قوام به سمت رئیس الوزرایی انتخاب شد و رضاخان سردار سپه در کابینه قوام سمت وزارت جنگ را عهده دار شد. کابینه قوام در دور اول چهار ماه و دو روز ( از 14 خرداد تا 16 مهر 1300) طول کشید. و سپس در سال1301 ش دوباره نخست وزیر گردید و این بار به مدت 8 ماه ( از 27 خرداد تا بهمن) بیشتر دوام نیاورده و به دلیل اینکه سردار سپه فکر می کرد او با همدستی مدرس قصد کنار زدن او از قدرت را دارند، او را متهم به توطئه برای قتل خود متهم کرد و بناچار او عازم اروپا شد. و مدتها در کشورهای سویس و فرانسه بسر میبرد. ( کاتوزیان، ص 191) این امر خود نشان داد که گرچه او فردی اساسا محافظه کار به شمار می رفت اما مخالف استبداد نیز بود و عقیده داشت که شاه باید رویه یک پادشاه مشروطه را در پیش گیرد. سر انجام، پس از اینکه وثوق الدوله عاقد قرار داد 1919 با وساطت انگلیس برای برادر خود تامین جانی گرفت او در سال 1307 به ایران بازگشت ولی به دلیل عدم اعتماد رضاشاه تا سال 1320 خانه نشین شده و توسط دولتمردان به بازی گرفته نشد. با رفتن رضاشاه از ایران و ایجاد فضای سیاسی تازه در مرداد ماه 1321 از طرف مجلس سیزدهم به نخست وزیری انتخاب شد. از مهمترین اتفاقات روزگار او سرکوب شدید مردم در آذر 1321 است که در نتیجه تعداد زیادی از مردم کشته شدند. لذا مجبور شد در بهمن ماه همان سال از کار کناره گیری کند. برخی معتقدند که این غائله را سفیر انگلیس در ایران راه انداخت تا قوام را که فکر می کرد آدم روسهاست از کرسی ریاست به پایین بکشد.( عاقلی ، ص 162) تا اینکه در مرداد ماه 1324 مورد تمایل مجلس چهاردهم قرار گرفت و به عنوان نخست وزیر شروع به کار کرد. این دوره را باید طولانی ترین مدت فعالیت سیاسی او به حساب آورد زیرا مدت 22 ماه او بر مسند نخست وزیری تکیه زد. در همان زمان حسین مکی در مقاله ای که در روزنامه داریا 7 آبان 1324 منتشر کرد جمله معروف مدرس را که در مخالفت با کابینه مستوفی الممالک نقل کرده بود را نوشت: « مستوفی شمشیر جواهر نشانی است که به درد روزهای سلام و بزم میخورد ولی قوام السلطنه شمشیر فولادی و برنده ای است که روز رزم بکار میآید امروز مملکت احتیاج به شمشیر فولادی دارد.»( عاقلی، ص 203) از مهمترین وقایع این دوران مسافرت او به مسکو بود که در این سفر تلاش نمود به اختلافات ایران و شوروی پایان داده و این دولت را ترغیب کند که نیروهای خود را از آذربایجان خارج نموده و دست از حمایت احزاب وابسته بر دارد. به همین دلیل نیز قرارداد نفتی با سادچیکف سفیر کبیر شوروی در روسیه را امضا کرد و به دنبال آن برای آنکه بتواند پایه های قدرت خود را حفظ نماید اقدام به تشکیل حزب دموکرات ایران به رهبری خود و مظفر فیروز نمود. قوام السلطنه پس از آنکه در اذرماه 1326 از نخست وزیری افتاد بار دیگر راهی اروپا شد و تا سال 1331 یعنی در مدت 4 سال متجاوز از ده بار به اروپا سفر کرد. او در سال 1329 نامه شدیداللحنی به محمدرضا شاه نوشته و به تصمیمات مجلس موسسان شدیدا اعتراض نمود. دربار نیز در واکنش به این امر ضمن نوشتن جوابیه ای بسیار تند، لقب جناب اشرف را که در تیر ماه 1325 به او داده شده بود را از او پس گرفت.( آبراهامیان ص 302) گرچه محمدرضاشاه برخورد مناسبی با او نداشت ولی در عوض مادرشاه، اعتماد فراوانی به قوام السلطنه داشت و در بسیاری موارد او را مورد لطف خود قرار می داد. همچنانکه اشرف پهلوی نیز رابطه خوبی با او داشت و تلاش می کرد وسایل آشتی بین شاه و قوام را فراهم کند و در اینکار هم موفق شد زیرا در سال 1330 با میانجیگری او بود که شاه و قوام با یکدیگر آشتی کردند. سپس در 25 تیر ماه 1331ش پس از استعفای دکتر محمد مصدق از نخست وزیری، قوام السلطنه نخست وزیر شد. این در شرایطی بود که نتایج ناشی از اشغال کشور به وسیله ارتش بیگانه کشور را دچار بحران نموده بود. نا امنی، تورم، کمبود ارزاق، فقر، گرسنگی، بیماری، زندگی مردم را تباه کرده بود. و از طرف دیگر چون مردم از استعفای مصدق و انتصاب او رضایت نداشتند، شورش کردند و در این میان عده زیادی در تهران و شهرستانها کشته و مجروح شدند. در این میان خانه قوام نیز به آتش کشیده شد، تمام روزنامه ها به جز « اخبار روز » توقیف شدند که چهل روز طول کشید و سر انجام، با استعفای ده نفر از وزراء و عدم کسب رای اعتماد از مجلس قوام استعفاء داد و سهیلی به قدرت رسید.( مدنی ، ج1، ص 278) در 12 مرداد ماه همین سال بنا بر پیشنهاد وکلا ء قانون خارج شدن اموال قوام از ملکیت او از تصویب مجلس رسید. لکن در 29 خرداد 1332ش قانون لغو قانون مصادره اموال احمد قوام بتصویب مجلس رسید و تمام اموالش بموجب قانون مزبور دوباره به وی مسترد گردید. به لحاظ خط مشی سیاسی قوام را باید از جمله طرفداران خط سوم در سیاست خارجی ایران دانست زیرا پس از شکست ایران در جنگهای ایران و روس، دو راه موازی در ایران وجود داشت یکی پیروی از سیاست های انگلیس بود و دیگری پیروی از سیاستهای روس که رجال ایران هر کدام یکی از این دوراه را انتخاب کرده بودند. اما از زمان مشروطه به بعد عده ای از رجال ایرانی طرفدار راه سومی شده بودند و معتقد بودند تنها از طریق اتحاد با یک دولت مقتدر خارجی دیگر است که ایران می تواند در مقابل تجاوزات هر دو همسایه شمالی و جنوبی بایستد. با این فکر برخی از ایرانیان تلاش کردند که حمایت آلمان را جلب نموده و با حمایت این دولت خود را از چنگ روس و انگلیس نجات دهند. ولی بعد از جنگ جهانی که امریکا به عنوان دولت پیروز و قدرتمند مطرح شده بود. قوام السلطنه فکر می کرد بهر تقدیر که شده باید سیاست امریکا را متوجه ایران نمود و امریکائیها را به هر نحو شده در ایران ذینفع نمود و از نفوذ و قدرت آنها برای تعدیل فشار دو طرف استفاده کرد. قوام السلطنه در آن روزگار عقیده داشت که آمریکا هیچگونه خطر استعماری برای ایران ندارد. زیرا میان ایران و آمریکا اقیانوسها فاصله است و در حالیکه انگلیس و روسیه تزاری برای بلعیدن مادها باز کرده اند امکان ندارد که دولت ثالثی از جمله آمریکا بتواند ایران را تحت سلطه خود درآورد. با این عقیده بود که به محض در دست گرفتن قدرت دکتر میلسپو و یک عده دیگر آمریکایی را برای مستشاران امور مالی مملکت استخدام کرد و قرارداد نفت با دو کمپانی آمریکایی امضاء نمود.( عاقلی ص 204) به دنبال همین سیاست بود که در دوره چهاردهم زمامداری خود در سال( 1324) همین سیاست را تعقیب می کرد. برای تحقق برنامه هفت ساله از کارشناسان آمریکائی دعوت نمود و سعی داشت که با استقراض از بانک بین المللی و به کمک شرکت موربسون بودسون برنامه هفت ساله را از سال اول به مرحله اجرا درآورد ولی عمر دولت او کفاف نداد.( همان 205) به هر صورت قوام را نمی توان سیاستمداری ضد انگلیسی هم بدانیم زیرا قوام کفایت و لیاقت رهبران انگلستان می ستود و علنا می گفت روش آنها باید سر مشق اداره امور مملکت باشد. او می گفت اگر رجال ایران وطن پرست باشند و زیر بار تحمیلات روس و انگلیس نروند کم کم رویه سیاستمداران انگلیسی هم نسبت به انها عوض خواهد شد. و خود آنها مقاومت وطن پرستانه ما ایرانیان را خواهند ستود. در مورد روسیه عقیده داشت که صرف نظر از رژیم حکومتی و اقتصادی وجود روسیه در مرزهای شمالی ایران یک واقعیت انکار ناپذیر است و ما ناچار از داشتن روابط حسنه با آنها و اتخاذ روش موازنه منفی هستیم در عین حال در مقابل مطالبه های غیر منطقی آنها باید بایستیم و از حکومت خود دفاع کنیم نباید در صدد تحریک دشمنی آنها بر علیه خو بر آئیم باید طالب دوستی در متقابل با آنها باشیم.( همان ص 206) زندگی خصوصیاز ویژگی های اخلاقی این مرد سیاستمدار کهنه کار، تکبر او بود که از جد خود میرزا محمد قوام الدوله بارث برده بود. به طوری که حتی وقتی به عنوان نخست وزیر ایران فعالیت می کرد در دفتر کارش در وزارت خارجه در اطاق کارش به جز میز تحریر و صندلی آن مبل و یا صندلی دیگری نبود به همین دلیل هم کسانی که به او مراجعه می کردند، اگر حتی وزرای کابینه اش بودند مجبور بودند که ایستاده سخن خود را بگویند. شاید هم می خواست از پر حرفی مراجعین که اغلب به جز گرفتن وقت سود دیگری نداشتند جلوگیری کند. به قول آبراهامیان قوام در زمانهای مختلف و از نظر افراد مختلف شخصیت متفاوتی بود، و علی رغم مرموز بودن شخصیتش به سه هدف اصلی وفادار ماند؛ او به عنوان سیاستمداری کهنه کار پشتیبان انقلاب مشروطه که پنج پست وزارت از جمله وزارت جنگ را به عهده گرفته بود و پیش از تبعید توسط رضا شاه چهار بار نخست وزیر شده بود، می خواست سلطنت را تضعیف و اداره ارتش را به غیر نظامیان واگذار کند. او به عنوان زمین داری ثروتمند، فرزند یک وزیر دربار، پسر یک زن اشرافی قاجاری قاجاری و همسر یک اشرافی ثروتمند، طبیعتا حفظ وضع موجود را بر انقلاب ترجیح می داد. سوم اینکه او یکی از دانش آموختگان سنتی سیاست خارجی بود که بر نظریه «موازنه مثبت» تاکید داشت ، بر آن بود تا روس و انگلیس را رو در وری هم قرار دهد و در صورت امکان برای دست یابی به این موازنه ایالات متحده را نیز وارد صحنه کند.( آبراهامیان، ص 279) خوش لباسیتعداد لباس های قوام را بیشت از صد دست گزارش داده اند، محال بود که یک دست لباس را دو روز متوالی بپوشد. به همین دلیل نیز چندین اطاق در پارک او در خیابان کاخ شمالی به صورت خیاط خانه درآورده بود. لباس های رنگارنگ او که اغلب از بهترین پارچه های کارخانه های پارچه بافی منچستر خریداری شده بود زینت بخش آن بود. دوستان قوامهر چند اغلب سیاستمداران ، بیشتر دشمن دارند تا دوست ولی بهترین یارانش محمد قوام برادر زاده اش بود و بعد هم نوکر وفادارش اکبر خان. دکتر حسن ارسنجانی مدیر روزنامه داریا نیز که بعدها در کابینه دکتر علی امینی وزیر کشاورزی شده و تقسیم اراضی را شروع کرد، می توان از جمله دوستان او دانست. کسی که معلوم نشد چرا یکباره مورد غضب شاه قرار گرفت و نه تنها از تمام مناصب خود به یکباره معزول گردید بلکه مرگ زود هنگام او این شک را ایجا نمود که شاید گرایشات چپ گرایانه اش موجبات قتل او را فراهم آورده باشد. به لحاظ اقتصادی او از سال 1297 تا 1299 ش که والی خراسان بود توانست بر اساس همان سنت دیرینه حکومت گران ایرانی برای خود املاک و اموال فراوانی را دست و پا کند و به دنبال آن اراضی وسیع دیگر را نیز در مازندران خریداری نمود و به این ترتیب در زمره ملاکین بزرگ درآمد. سر انجام قوام السلطنه در 31 تیر ماه سال 1334ش در سن 82 سالگی در تهران درگذشت و در مقبره خانوادگی خویش در قم به خاک سپرده شد.( بامداد، رجال ایران، ج1، 1378 ص 98-99) منابع: مهدی نیا، جعفر: زندگی سیاسی قوام السلطنه، انتشارات گلدیس، تهران، 1378 کاتوزیان، همایون: اقتصادی سیاسی ایران، ترجمه محمد رضا نفیسی، نشر مرکز، چ3، تهران، 1372 بامداد، مهدی: شرح حال رجال ایران، ج1، چ5، انتشارات زوار، تهران، 1378 آبراهامیان، یرواند: ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی ، محمد ابراهیم فتاحی، نشر نی، تهران ، 1377 استادیار تاریخ دانشگاه اصفهان /30118
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 489]
-
گوناگون
پربازدیدترینها