واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
روانشناسی نظامی روانشناسی نظامی به عنوان یکی از حوزههای روانشناسی به بررسی مواردی میپردازد که به محیطهای نظامی مرتبط هستند. محیطهای نظامی و مسائل حاکم برآن هر چند شباهتهای اساسی با سایر محیطها دارد، اما از لحاظ دارا بودن یکسری ویژگیها که مختص این نوع محیطهاست، روانشناسی تاثیرات خاصی بر آن دارد. به عبارتی محیط نظامی از یک سو به عنوان یک گروه ، قوانین حاکم بر گروهها را داراست و از سوی دیگر ویژگیهایی دارد که آن را از سایر گروهها مجزا میسازند.موضوعات روانشناسی نظامی روانشناسی در حوزه نظامی به مسائلی از این قبیل میپردازد که چگونه میتوان به گزینش نیروهای نظامی دست زد، بطوری که عملکرد این نیروها با اهداف واحد نظامی همخوانی داشته باشد.• چگونه میتوان نیروها را فعال و نیرومند نگه داشت و از تأثیرات عوامل مخرب دور نگه داشت و فعالیتهای آنها را در راستای اهداف مورد نظر تنظیم کرد؟ • چگونه میتوان قوانین و مقررات را به اجرا گذاشت؟ کدام نوع قوانین تغییر رفتار را میتوان به کار بست؟ • چه نوع شخصیتهایی مناسب محیطهای نظامی هستند و برای هر پستی مورد نیاز است؟ • در مواقع بحران ، چه شرایط و چه موقعیتهایی را برای کاهش اثرات استرس باید پیاده کرد؟ • با مسألهای با عنوان اسارت چه برخوردی میتوان داشت؟ • ...اینها موضوعاتی هستند که در حیطه روانشناسی نظامی مطرح هستند و در کل هدف بررسی و اعمال روشهایی است که رسیدن به اهداف اساسی نظام را میسر میسازد. در واقع روانشناسی نظامی سهولت اجرای تغییرات و روشهای مورد نظر را فراهم میسازد. ارتباط روانشناسی نظامی با سایر حوزههای علمی در حیطه روانشناسی ، ارتباط بسیار نزدیکی بین روانشناسی نظامی و سایر حوزهها وجود دارد. هر چند این ارتباط بین روانشناسی نظامی و برخی حوزهها بسیار عمیقتر مینماید، اما این حوزه با اکثر حوزهها رابطه نزدیک دارد هر چند این ارتباط گاه بسیار غیر مستقیم به نظر میرسد. روانشناسی نظامی با روانشناسی اجتماعی ، روانشناسی سازمانی ، روانشناسی مدیریت ، روانشناسی قانونی ، روانشناسی جسمانی ، روانشناسی شخصیت ، روانشناسی رفتارگرا ، روانشناسی شناختی ، ارتباطات نزدیک دارد.از یافتههای سایر حوزههای روانشناسی مثل روانشناسی تجربی ، روانشناسی فیزیولوژیک ، روانشناسی احساس و ادراک ، روانشناسی انگیزش و هیجان ، تفاوتهای فردی و ... نیز استفادههای شایان توجهی میشود. روانشناسی تربیتی ، روانشناسی کودکان استثنایی و یافتههای آنها ارتباط بسیار ناچیزی با روانشناسی نظامی دارند. در سایر حوزههای علمی روانشناسی با شاخههای مختلف علوم اجتماعی ، علوم سیاسی ، علوم زیستی و پزشکی پیوند نزدیک دارد. از سوی دیگر روانشناسی نظامی ارتباط بسیار نزدیک با سیاستها و خط مشیهای یک کشور دارد. و در واقع به عنوان وسیلهای برای اجرای بهتر اهداف مورد نظر بکار میبرد. روشها و ابزارهای مورد استفاده در روانشناسی نظامی روشهای مورد استفاده در روانشناسی نظامی عمدتا همان روشهای مورد استفاده در سایر حوزههای روانشناسی است. در این شاخه با توجه به هدف مورد نظر از روشهای مختلف گردآوری اطلاعات شامل مشاهده ، مصاحبه ، پرسشنامه ، نگرش سنجها و در موارد لزوم از آزمایشات نیمه تجربی استفاده می شود. در واقع روانشناسی نظامی عمدتا کاربرد یافتههای روانشناسی و سایر حوزههاست که با یافتههای تحقیقات مختص واحدهای نظامی ترکیب مییابد و نتایجی را منتشر میکند که به حصول اهداف واحدهای نظامی کمک میکند. گاه در حیطه روانشناسی نظامی از انواع ابزارها و آزمونها نیز استفاده میشود. این آزمونها در پاسخ سؤالات مختلف مورد استفاده قرار میگیرند مثل انواع آزمونهای هوش و شخصیت برای گزینش افراد یا انتخاب در پستهای حساس. ایجاد روحیه در واحدهای نظامی روحیه سرباز پراهمیتترین عامل در جنگ است و شاید اغراق نباشد اگر بگوییم در هیچ نوع عملکری داشتن روحیه برای فرد به اندازهای که برای یک جنگجو مهم است اهمیت ندارد. در میدان نبرد عوامل بازدارندهای وجود دارد تا یک سرباز از ادامه نبرد سست کند. زیرا در آنجاست که انسان در دو راهی حیات و مرگ قرار دارد و در آنجاست که کل وجود و هستی یک نفر مورد تهدید قرار میگیرد. و از این دو راه یکی را باید انتخاب کند و نه تنها انتخاب کند بلکه بایستی با عشق و حرارت تمام بر سر این انتخابش وفادار و استوار باقی بماند. البته روحیه سرباز عامل جدیدی نیست که به تازگی مورد توجه فرماندهان قرار گرفته باشد. بلکه از روزگاران قدیم روحیه به عنوان یک عنصر اساسی در جنگها شناخته شده است و همواره سرباز شجاع نترس و بیباک مورد تحسین همگان قرار گرفته است. و در نقطه مقابل افراد ترسو که شهامت جنگیدن را نداشتهاند مورد مزمت قرار گرفتهاند. اسکندر برای جلب روحیه سربازانش همواره بین آنها بذل و بخشش میکرد و حتی در طول جنگ آنهایی را که نیاز داشتند به سوی وطنشان بروند راهی مرخصی میکرد. زیرا خوب میدانست که سربازان بدون انگیزه نمیتوانند جنگجوی خوبی برای او باشند.تعریف روحیه واژه روحیه در زمینههای متفاوتی چون صنعت ، علوم تربیتی ، پزشکی و همانند آن در ارتش بکار رفته است. اما به نظر میرسد که این واژه از نظر معنی در تمام زمینههای فوق دارای تفاوتهای بسیاری باشد. در یک تعریف آمده است: روحیه عبارت است از یک حالت روانی هیجانی که در این حالت فرد دارای احساس خوشحالی ، امیدواری و داشتن اطمینان به دور از هرگونه احساس بیارزش غم و افسردگی است. در تعریف دیگری روحیه را به عنوان توانایی انجام کار در شرایط و اوضاع دشوار با یک ظرفیت محدود توصیف کردهاند. بطور کلی اطمینان داشتن، ثابت قدم و راسخ بودن و فدا کردن نگرشهای خود در برابر وظایفی که از افراد خواسته میشود، ایمان به فرماندهان ، اعتقاد به پیروزی ، احساس سهیم بودن در ثمره کار گروهی و وفاداری نسبت به دیگر اعضای گروه نشانگر روحیه بالا میباشد. عوامل موثر بر روحیه در سال 1921 مونسون برای اولین بار شاخهای به عنوان بخش روحیه در ستاد ارتش آمریکا بوجود آورد و در این زمینه شروع به انجام تحقیقات گستردهای نمود. عوامل مختلفی شناسایی شدهاند که میتوانند افراد را تحت تاثیر قرار دهند و عملکرد آنها را در واحدهای نظامی تغییر دهند. عوامل فردی موثر بر ایجاد روحیه این عامل به نیازهای بیولوژیکی و روانشناختی بستگی دارد. بهداشت خوب ، سلامتی ، غذای خوب ، استراحت مناسب و خواب کافی ، لباسهای خشک و تمیز ، در دسترس بودن حمام از عواملی هستند که موجب بوجود آمدن روحیه بالا میشوند. نظر بر این است که ارضای نیازهای اولیه سربازان از قوانین و روشها در میدان جنگ برای آنها الویت بیشتری دارد. بطوریکه یکی از شکایات سربازان در زمان جنگ مربوط به غذا و خواب است. ناپلئون بناپارت در خصوص اهمیت نیاز افراد به غذا و جنگ میگوید: یکی از مارشهای نظامی مارش مربوط به شکم سربازان میباشد. چارلز مکدونالد یکی از فرماندهان یک گردان پیاده در جنگ جهانی دوم در یک جمله کوتاه چنین میگوید: هیچوقت برای من اتفاق نیافتاده که روحیهام برابر زمانی باشد که در یگان حمام کرده باشم. علاوه بر عوامل فیزیولوژیک موثر در روحیه فردی روانشناختی دیگری وجود دارد که نقش مهمی در روحیه سربازان بازی میکند. روحیه سرباز به عواملی چون هدف ، نقش اجتماعی در واحد و وجود یک دلیل برای اعتماد به نفس وابسته است. همچنین یکی از عوامل موثر در ایجاد روحیه را ایمان و ایدئولوژی میدانند که میتواند موجب افزایش عملکرد نظامی افراد شود. میهن پرستی و داشتن ایدئولوژی و ایمان موجب کاهش خواستهها و نیازهای افسرانی بوده است که دارای این ویژگیها بودهاند. از دیگر عوامل موثر در روحیه آموزش است که نقش محوری در ایجاد روحیه در یگان نظامی را ایفا میکند. عوامل گروهی موثر در روحیه اغلب توانایی و اراده سربازان درگیر در میدان رزم بستگی به دشمن مقابل آنها ندارد بلکه بیشتر وابسته به شرایط محیط اطراف و ارتباطی است که با همرزمان خود دارد. گفته میشود داشتن هویت و تشخصص در میان گروهی که خود هویت دارد شاید به عنوان یکی از مهمترین عوامل و اجزای تشکیل دهنده روحیه در میدان نبرد باشد. ارتباط خوب حداقل با یک رفیق در یگان به ایجاد وحدت در یگان کمک کرده و انجام ماموریت را تسهیل میکند و همچنین به بقای نفرات کمک میکند. داشتن مشترکات چنین ارتباطاتی را تسهیل میکند و موجب کاهش اختلافات ناشی از نامتجانس بودن نژادی ، طبقاتی ، اخلاقی و ... میشود. بطور کلی همبستگی گروهی و عواملی که آنرا تقویت میکند در ایجاد روحیه واحدهای نظامی موثر هستند.منبع: دانشنامه رشد
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 730]