واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سيره قرآن امام رضا عليه السلام
قرآن کريم در بين مسلمانان آنقدر رفيع است که هيچ کس نميتواند در برابر آن بياهميت باشد چه رسد به مقام منيع امامت که خود حافظ دين و حامي کتاب خداست. امام رضا عليه السلام در ابعاد گوناگون از جمله بعد اجتماعي به رهنمودهاي قرآن عنايت داشتهاند: حضرت از آحاد ملت اسلامي خواسته تا اهميت بيشتري به قرآن کريم داده و موارد زير را در زندگي خود اعمال کنند. 1. اهتمام به قرآنامام رضا عليه السلام با سفارش به ياران خود از جمله ريان به وي فرمود: کلام الله لا تجاوزه و لا تطلبوا الهدي فيغيره فتضلّوا؛ قرآن سخن خداست، از مرز او تجاوز نکنيد و هدايت را جز در پرتو قرآن نجوييد و در غير اين صورت گمراه خواهيد شد.[1]تلاوت کتاب خداشيخ صدوق در کتاب عيون اخبار الرضا به سند خود از حضرت امام رضا عليه السلام از پدران خود از رسول خدا نقل کرده که پيامبر(ص)فرمود: شش چيز از مروّت و جوانمردي است، سه کار در حضر و سه نوع رفتار در سفر. اما در وطن، اوّل، تلاوت کلام الله مجيد؛ و دوم، آباد کردن مساجد؛ و سوم، اتحاد برادران در راه خدمت به جامعه. و امّا آن سه امر که در سفر است: اوّل، زاد و توشه را بيدريغ در اختيار همسفران گذاشتن؛ و دوم، حُسن خلق؛ و سوم، مزاح و شوخي بدون آميختن با هيبت.[2]امام رضا عليه السلام به زيد بن موسي فرمود: تا زماني برادر من ميباشي که از خداوند اطاعت و فرمان ببري.قرائت قرآن با صوت و ترتيلقرآن زيبا است و هرچه به زيبايياش کمک کند، بسيار پسنديده است. از جمله اين که قرآن را بايد با صداي رسا و صوت حسن قرائت نمود.امام رضا عليه السلام از پدرانش از رسول خدا(ص) نقل ميکند: حسّنوا القرآن بأصواتکم، فانّ الصوت الحسن يزيد القرآن حسناً؛ قرآن را با صوت نيکو زينت دهيد، زيرا که صداي نيکو بر زيبايي قرآن ميافزايد.[3]قرائت قرآن در ماه رمضانمحدث نوري از کتاب فقه الرضا در باب روزه آورده است که امام رضا عليه السلام فرمود: و أکثر في هذا الشهر المبارک من قراءة القرآن والصلاة علي رسول الله؛ در اين ماه شريف قرآن زياد بخوان و فراوان بر رسول خدا صلوات و درود بفرست.[4]همچنين از پدران خود از علي عليه السلام از رسول خدا نقل ميکند که فرمود: من تلافيه (شهر رمضان) اية من القرآن، کان له مثل أجر من ختم القرآن في غيره من الشهور؛ کسي که يک ايه از قرآن در ماه رمضان بخواند مانند يک ختم قرآن است در ماههاي ديگر.[5]ختم قرآن در مکه مکرّمهعلامه محدّث نوري در کتاب مستدرک آورده که در برخي از نسخههاي فقه رضوي از امام رضا عليه السلام آمده است که فرمود: فإن قدرت أن لاتخرج من مکه حتي تختم القرآن فافعل فإنه يستحبّ؛ اگر ميتواني از مکه خارج نشوي تا قرآن را در آنجا ختم کني، اين کار را انجام بده؛ زيرا بسيار شايسته است. و اين کار، يکي از مستحبّات ميباشد.[6]2. رهنمودهاي اخلاقيامام رضا عليه السلام با الهام از کتاب خدا، درسهاي اخلاقي خود را براي جامعه اسلام بويژه به منتسبان به اهل بيت بيان ميفرمود.امام عليه السلام با بيان ايات مربوطه به ديگران گوشزد ميکرد که هرگز انتساب به پيامبر يا امام بدون توجه به عمل و پيروي از خدا باعث نجات انسان نخواهد بود. فريب برخي از گفتارها را نخورده و راه صلاح را در پيش گيرند.گفت و گو با زيد بن موسيصدوق در عيون به سند خود از ياسر خادم نقل کرده: در زماني که امام رضا عليه السلامدر خراسان بود برادرش زيد بن موسي در مدينه شورش کرد و دست به آتشسوزي و ويراني و کشتار زد. بدين جهت او را زيدالنّار ميگفتند.مأمون عباسي دستور جلب او را صادر کرده بدين جهت زيد را اسير و به سوي مأمون بردند. مأمون گفت: زيد را به نزد امام رضا ببرند.ياسر گويد: وقتي زيد را به نزد امام وارد کردند، حضرت به او فرمود: اي زيد! ايا گفتار فرومايگان اهل کوفه تو را فريب داده که فاطمه دامان خود را پاک نگه داشت پس خداوند آتش را بر ذرِّيهاش حرام کرد.خير چنين نيست. اين گفتار فقط درباره امام حسن و امام حسين(ع) است. پس اگر در خود ميبيني که گناه کني و به سوي بهشت وارد شوي و (پدرت) موسي بن جعفر خدا را اطاعت کند و داخل بهشت شود، پس تو نزد خداوند عزيزتر هستي، بدان که هيچ کس به آنچه که نزد خداوند است نميرسد، مگر به اطاعت و پيروي از ذات حق. و اگر چنين گماني کردهاي که با گناه و معصيت ميتواني به آنها برسي زهي خيال باطل و سخت در اشتباه هستي.زيد گفت: من برادر تو و فرزند پدرت هستم؟!امام رضا عليه السلام فرمود: تا زماني برادر من ميباشي که از خداوند اطاعت و فرمان ببري. بدان که نوح پيامبر فرمود:رب إن ابني من أهلي و إنّ وعدک الحق و أنت أحکم الحاکمين، فقال الله عزّوجلّ : يا نوح إنه ليس من اهلک إنه عمل غير صالح([7] پروردگارا! پسرم از خاندان من است و وعدة تو (در مورد نجات خاندانم) حقّ است و تو از همة حکم کنندگان برتري. خداوند فرمود: اي نوح! او از اهل تو نيست او عمل غير صالحي است.پس خداوند فرزند نوح را به دليل گناه و معصيت از خاندان نوح بيرون شمرد.[8]دقّت در عمل به قرآن محمد بن يحيي بن أبي عباد از عموي خود نقل کرده که از امام رضا عليه السلام چند بيت شعري شنيدم با اينکه سرودهها بسيار کم بود. آن حضرت فرمود:کلّنا تأمل مدِّاً في الأجلوالمنايا هنّ آفات الأجللا تغرَّنکَ أباطيل المنيوالزم القصد و دع عنک العللإنّما الدنيا کظلٍّ زائلٍحلّ فيها راکب ثمّ رجلهمه ما مردم آرزوي طول عمر را داريم، در حالي که مرگ آفتهاي آرزوها ميباشد. پس آرزوهاي باطل تو را فريب ندهند، و مواظب پيمودن راه باش و بهانه جوييها را کنار بگذار؛ بدانکه دنيا همانند سايه از بين رفتني است، همانند سواري است که براي لحظاتي توقف کند و سپس آنجا را ترک گويد.گويد: عرض کردم، خداوند شما را عزيز بدارد، اين اشعار از کيست؟امام فرمود: سروده يکي از شما عراقيان است.عرض کردم: اين اشعار را از زبان ابوالعتاهيه[9] شنيدم.حضرت فرمود: نامش را بگو و اين لقب را بر زبان جاري نکن، خداوند ميفرمايد: ولاتنابزوا بالالقاب[10] ؛ با القاب زشت و ناپسند يکديگر را ياد نکنيد.شايد اين مرد از اين لقب خوشش نيايد.[1عليه السلام ]معروف اين است که ابوالعتاهيه به مرد کم عقل و گمراه و احمق ميگويند و مقصود امام اين بود که اکتفا به نام شاعر و سراينده کن و هرگز از لقبي که کسي کراهت دارد، استفاده نکن؛ چون مصداق فرمايش خدا که ميفرمايد باالقاب زشت يکديگر را ياد نکنيد، خواهي بود.(11) پينوشتها:1. همان، ص 326.2. قرآن در احاديث اسلامي، ص 59.3. عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 69.4. مستدرک الوسائل، ج 4، ص 267.5. فضائل الاشهر الثلاثه، ص عليه السلام 7.6. مستدرک الوسائل، ج 1، ص 294.7. هود / 44.8. عيون اخبارالرضا، ج 2، ص 234.9. نام اين سراينده و شاعر اسماعيل بن قاسم، شاعر معروفي است.10. حجرات / 11.11. منتهي الامال، ج 2، ص 280؛ بحارالانوار، ج 41، ص 107.منبع: با تلخيص از مجله کوثر، شماره 67تنظيم: شکوري_کارشناس بخش قرآن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 263]