واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: معرفی مهندسی پلیمرمقدمهبا پیشرفت علم و تكنولوژی، بشر به دنبال مواد و وسایلی میگشت تا بتواند توسط آنها كارایی و كیفیت اشیای ساخته دست خود را افزایش دهد. همچنین بشر به دنبال آن بود كه بتواند موادی بسازد تا توسط آنها، اشیایی با كیفیت مورد نظر خود تهیه كند. به عنوان مثال، بدنه هواپیما باید علاوه بر مقاومت در برابر نیروهای وارد، از جنسی سبك ساخته شود تا هواپیما بتواند به آسانی به هوا بلند شود. در ابتدا بدنه هواپیماها را از فلز آلومینیم كه نسبت به سایر فلزات سبكتر است، میساختند، لیكن با پیدایش مواد پلیمری به تدریج این مواد جایگزین فلز آلومینیم شدند.
مثال دیگر در این زمینه، یكی از مشكلات عمدهای است كه اكثر افراد عینكی با آن روبرو هستند، افتادن و در پی آن، شكستن عدسی عینك كه در نتیجه آن، افراد هزینه زیادی را متحمل میشوند. اگر بتوان عدسی عینك را از مادهای ساخت كه علاوه بر شفافیت و عملكرد مناسب، در مقابل ضربه نیز مقاوم باشد، مشكل این افراد نیز حل خواهد شد.. لنزهای چشمی كه به تازگی وارد بازار شدهاند، این قابلیت را دارا هستند. این لنزها از جنس مواد پلیمری هستند. یكی از مشكلات عمدهای كه اكثر انسانها با آن روبرو هستند، خرابی دندان و نیز ترمیم داندانهای فاسد یا جایگزینی آنها با دندانهای مصنوعی است. تا چند سال پیش، دندانهای خراب فقط با استفاده از فلزات آلیاژی نقرهای رنگی به نام آمالگام تعمیر میشد. این مواد علاوه بر رنگ ناموزون نسبت به سایر دندانها، بخوبی به دندان نمیچسبید و پس از مدتی جدا شده، داخل دندان خالی میشد. همچنین حرارت را به خوبی از خود عبور داده، گاهی هنگام خوردن و آشامیدن غذاهای سرد و گرم، فرد دچار دندان درد میگردید. دندانهای مصنوعی نیز از چینی ساخته میشوند كه در برابر ضربه مقاوم نبوده، سریعا میشكنند. برای رفع عیوب فوق به تازگی از موادی استفاده میشود كه علاوه برداشتن رنگ سفید و مناسب، در برابر سایش و ضربه نیز مقاوم بوده، بخوبی به دندان میچسبند و مانند عایق حرارتی، گرما و سرما را از خود عبور نمیدهند. این مواد كه از جنس پلیمر ساخته شدهاند، آكریلیك و كامپوزیت نام دارند.معرفیرشته مهندسی صنایع پلیمر شناخت، طراحی، فرمولاسیون، آنالیز و بررسی خواص فیزیكی و مكانیكی سه ماده عمده میباشد كه این مواد عبارتند از : لاستیك ، پلاستیك و كامپوزیت. یعنی ما در رشته مهندسی صنایع پلیمر هر آنچه كه به این مواد بر میگردد را مطالعه و بررسی میكنیم. برای مثال طراحی و تولید تایر ماشین در صنایع لاستیك، لولههای پلیاتیلن در صنایع پلاستیك و انواع فایبرگلاسها در كامپوزیت به یاری متخصصان مهندسی صنایع پلیمر انجام میگیرد. البته در این رشته شكلدهی رزینها نیز مطرح است كه برای مثال میتوان به ساخت ملامین اشاره كرد. دكتر علیاصغر رسایی استاد رشته پلیمر دانشگاه امیركبیر در اینباره میگوید: دروس رشته تكنولوژی و علوم رنگ در دوره كارشناسی به دو بخش تقسیم میشود. یك بخش در مورد سنتز مواد رنگزا است كه كاربرد آن در صنعت نساجی، چاپ و چرمسازی میباشد و بخش دوم پوششدهی است كه روی سطوح فلزی و یا غیرفلزی مانند پلیمرها، چوب یا بتن استفاده میگردد.
مهندس مریم حسینی دانشجوی فوقلیسانس مهندسی پلیمر گرایش تكنولوژی و علوم رنگ دانشگاه امیركبیر در اینباره میگوید: در رشته تكنولوژی و علوم رنگ با توجه به مكان و محیطی كه رنگ مورد استفاده قرار میگیرد، خواص رنگ پیشبینی شده و فرمولاسیون رنگ با توجه به آن خواص تهیه میشود. یك كارشناس فارغ التحصیل رشته مهندسی پلیمر – علوم و تكنولوژی رنگ در طی دوران تحصیلی خود، با چهار عنوان كلی آشنا میشود كه عبارتند از : پوششهای پلیمری، شیمی مواد رنگرزی، فرآیند رنگرزی و فیزیك رنگ . پوششهای پلیمری یكی از مهمترین ابزار انسان در پیشگیری از انهدام سرمایهها در اثر خوردگی هستند و خوردگی مخربترین پدیدهای است كه انسان تا كنون با آن مواجه بوده است. مواد رنگرزی (مواد رنگی مصرفی در رنگرزی منسوجات) نیز همواره بخشی جدانشدنی از صنعت نساجی بودهاند و صنعت نساجی در حال حاضر یكی از بزرگترین صنایع كشور است. تامین مواد رنگرزی و نیز رنگدانههای مصرفی در ساخت پوششهای پلیمری نیز بخشی مهم از صنایع شیمیایی است كه درآمد قابل توجهی برای كشورهای تولید كننده به همراه دارد. توانایی در همانندسازی رنگ محصولات تولیدی و نیز آگاهی دقیق از عوامل موثر بر جلوه یكی شیء ، مبحثی است كه اهمیت آن در نظام تولید و كنترل كیفی محصولات مختلف بر كسی پوشیده نیست. صنعت چاپ نیز بخش بااهمیت دیگری از صنایع است كه جایگاه مناسبی برای فارغالتحصیلان این رشته فراهم میآورد. گرایش ها و کاربرداین رشته دارای دو گرایش مهم است که توصیف آنها در زیر آمده است:مهندسی پلیمر – صنایع پلیمرهدف تربیت مهندسان پلیمر متخصص در زمینههای فرآیند تولید پلیمرهای صنعتی از قبیل پلاستیکها، لاستیکها ، الیاف مصنوعی، چسبها، رزینها ، مواد اسفنجی به صورت خام و کاربرد آنها در صنایع پلیمر و تولید محصولات نهایی است. پلیمرها کاربرد وسیعی در صنایع ایران دارندو فارغالتحصیلان این دوره تواناییهای کافی در زمینههای بهرهبرداری در صنایع تولید و تبدیل پلیمر، ایجاد و برنامهریزی واحدهای تولیدی تبدیل پلیمر خام به مواد مصرفی و اشتغال در مجتمعهای بزرگ تولید پلیمر خواهند داشت. از دروس اصلی مهندسی پلیمر میتوان از موازنه انرژی و مواد، مکانیک سیالات، انتقال جرم و حرارت، شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون، فرآیندهای پلیمریزاسیون ، مهندسی پلاستیک ، تکنولوژی الیاف مصنوعی و تکنولوژی کامپوزیتها نام برد.
فارغالتحصیلان این دوره میتوانند در کلیه صنایع بزرگ و کوچک تولید پلیمرها و همچنین در صنایع تبدیل پلیمر نظیر: صنایع لاستیک، پلاستیک، الیاف مصنوعی، رزینسازی، کفشسازی، چسبسازی، کامپوزیتها، کاغذسازی مشغول به کار شوند و در مراکز تحقیقاتی پلیمرها در دانشگاهها تحقیق و تدریس کنند و در دفاتر مهندسین مشاور و واحدهای برنامهریزی صنایع تولید پلیمرها و وزارتخانههای صنعتی فعالیت نمایند.ادامه تحصیل در این رشته تا سطح دکتری در داخل و خارج از کشور امکانپذیر است.مهندسی پلیمر – تکنولوژی و علوم رنگهدف تربیت کارشناسانی است که بتوانند امور فنی و تولیدی کارخانههای سازنده مواد رنگزا یا مراکزی که به نحوی استفاده کننده از این مواد رنگزا و رنگ هستند را اداره کنند. فارغالتحصیلان این دوره میتوانند به عنوان مهندس اجرایی در کارخانههای تهیه مواد رنگرزی و مواد رنگی، رنگکردن و چاپ و تکمیل منسوجات ، جیر ، چرم ، پوست، مواد غذایی، بهداشتی، پلاستیک، الیافمصنوعی، کاشی، سرامیک، پوشش سطوح و نظایر آن مشغول به کار شوند.امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع کارشناسی ارشد در داخل کشور و تا سطوح بالاتر در خارج از کشور وجود دارد. دروس این رشته شامل دروس عمومی، پایه، اصلی ، تخصصی، کارآموزی، پروژه ،کارگاه و دروس اختیاری است.این رشته بیشتر شامل مطالبی در مورد بکارگیری علم شیمی در علوم رنگ است و با رشتههایی نظیر شیمی، پلیمر، نساجی و علوم الیاف ارتباط دارد. با توجه به زمینه کاربردی رنگ و نقش آن در صنایع مختلف و وجود زمینههای مساعد برای تامین مواد خام و مواد اولیه و واسطه جهت ساخت مواد رنگزا در ایران و سرمایهگذاریهایی در مورد آن، اهمیت این رشته به خوبی روشن میشود.
نظر دانشجویان: علیرغم جدید التاسیس بودن و مشکلات آموزشی موجود، این رشته در صنعت کاربرد وسیعی دارد و با رشد و خودکفایی در آن میتوان سالانه مبالغ زیادی در ارز کشور صرفهجویی کرد. مساله پوشش سطوح یکی از مهمترین نیازهای جامعه صنعتی ماست که متخصصان این رشته میتوانند آن را به خوبی مرتفع سازند.مهندسی پلیمر در ایرانبا توجه به این كه كشور ما نیز از جمله كشورهایی است كه در زمینه كشاورزی و منابع نفتی (صنایع شیمیایی) از استعداد بالقوه خوبی برخوردار است و مواد پلیمری نیز در دو زمینه فوق نقش كلیدی دارند، از حدود 25 سال پیش مهندسی پلیمر در ایران مورد توجه قرار گرفت. البته در آغاز این رشته به عنوان یكی از گرایشهای رشته مهندسی شیمی مطرح بود اما در سال 1362 رشته مهندسی پلیمر با دو گرایش صنایع پلیمر و تكنولوژی و علوم رنگ به طور مستقل اقدام به پذیرش دانشجو كرد. تهیه کننده: محمدصادق ابراهیمیتنظیم برای تبیان: محسن مرادی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 618]