واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: باربی ها هم خواب می بینند نگاهی به فیلم خواب های دنباله دار
بدون این که بدانم بلیط، مربوط به کدام فیلم می شود و محصول کدام کارگردان است وارد سالن سینما شدم. تیتراژ به پایان رسیده بود و باید با دیدن فیلم حدس می زدم کار کدام کارگردان است، شخصیت اصلی فیلم (ریحانه) دختر بچه ای چشم رنگی است که استرس و دلشوره امتحان روز بعد امانش را بریده و درس هایش را با صدای بلند مرور می کند، ریحانه در یک خانواده مرفه با خانه ای دراندشت، اتومبیل خانوادگی لوکس، برگزاری مهمانی های آن چنانی، اسباب بازی ها و عروسک های گران قیمت به بیننده معرفی می شود. ریحانه، شب امتحان در خواب می بیند که معلمش در مسیر مدرسه دچار سانحه تصادف می شود، فردا صبح معلم ریحانه در کلاس حاضر نمی شود .ریحانه خوابش را برای اولیای مدرسه تعریف می کند و مسئولان مدرسه را راضی می کند تا موضوع مفقود شدن معلمش را جدی بگیرند. در طول فیلم چندین مرتبه ریحانه ( به زور خسنگی و شربت خواب آور) می خوابد و در سلسله خواب های دنباله دارش پازلی ناتمام را تکمیل می کند تا معلم گم شده را از اتفاقات بعدی نجات بدهد...ریحانه، شب امتحان در خواب می بیند که معلمش در مسیر مدرسه دچار صانحه تصادف می شود، فردا صبح معلم ریحانه در کلاس حاضر نمی شود و ریحانه خوابش را برای اولیای مدرسه تعریف می کند و آن ها وادار می شوند به جستجو برای معلم. در طول فیلم چندین مرتبه ریحانه ( به زور خسنگی و شربت خواب آور) می خوابد و در سلسله خواب های دنباله دارش پازلی ناتمام را تکمیل می کند تا معلم گم شده را از اتفاقات بعدی نجات بدهد...معلم ریحانه (خانم همتی) که از تصادف نجات پیدا کرده، راهش به یک مجتمع مسکونی می افتد و او با یکی از شاگردان سابقش؛ المیرا روبرو می شود. المیرا معلول جسمی و ذهنی است که از خانم همتی کینه به دل دارد چرا که همتی همان معلمی بوده که از پذیرش المیرا سر باز زده و مدرسه او را به دلیل ناتوانی ذهنی و حرکتی اخراج کرده، المیرا که با پدر بزرگ فقیرش زندگی می کند بعد از این حادثه به مدرسه استثنایی نمی رود و از تحصیل باز می ماند برای همین معلم سابقش را در زیر زمین مجتمع مسکونی حبس می کند تا معلم به او درس بدهد... ضعف در روایت و شخصیت پردازی
تا همین جا شما هم می توانید تصدیق کنید که داستان دو نیمه کاملا مستقل از همدیگر دارد. باید اعتراف کرد که کارگردانی و تدوین فیلم تا پایان نمی تواند ارتباط و پیوند محکمی بین این دو تکه بر قرار کند.تنها پل ارتباطی داستان های المیرا و ریحانه، کاراکتر معلم است که نقص در پرداخت شخصیت معلم باعث شده این پیوند به طور کامل بر قرار نشود.در "خواب های دنباله دار" شخصیت ها و رویداد های غیر ضروری زیادی هستند که به پیشبرد حوادث داستان کمکی نمی کنند. در ابتدای فیلم، ریحانه با برادرش کشمکش دارد که با وساطت دایی بچه ها، این لجبازی های کودکانه به پایان می رسد، دعوای این دو درباره هم اتاق شدنشان است، ریحانه از این که برادر کوچکش را به اتاقش آورده اند شاکی است و احساس می کند استقلالش را از دست داده، سوال این است که در آن خانه اشرافی اتاق دیگری نیست که به پسر خانواده بدهند؟ و در ضمن نقش برادر که با آن دعوا و مرافعه طولانی برجسته شده، چرا در ادامه فیلم فید می شود و تقریبا حضوری ندارد، یا این که مهمانی شبانه ای که در خانه ریحانه در ابتدای فیلم بود چه کارکردی در کل داستان داشت؟ حضور پسر بچه یکی از مهمان ها در اتاق ریحانه چه ضرورتی داشت؟ یا سکانس طولانی گم شدن ریحانه و دوستش در پارک چه کارکردی دارد و آیا ذره ای به پیشرفت داستان کمک می کرد؟ ( شاید هم چون ریحانه و دوستش بدون اجازه مسئولان مدرسه از مدرسه خارج شدند، کارگردان خواسته بچه ها را از خطر این کار مطلع کند) یکی دیگر از پرسش هایی که باید مطرح کرد این است که چرا سازندگان فیلم کاراکتر دایی ریحانه را تعریف کرده اند؟ آیا حضور یک شخصیت به عنوان پدر ریحانه نمی توانست از پس این رویدادها بر بیاید و حس مسئولیت پذیری را در پدرانی که بیننده فیلم هستند تقویت کند؟ فراموش نکنیم که کارگردان این اثر جزو فیلم سازان صاحب سبک در سینمای کودک و حوزه تعلیم و تربیت است.المیرا معلول جسمی و ذهنی است که از خانم همتی کینه به دل دارد چرا که او همان معلمی بوده که از پذیرش المیرا سر باز زده و مدرسه او را به دلیل ناتوانی ذهنی و حرکتی اخراج کرده، المیرا که با پدر بزرگ فقیرش زندگی می کند بعد از این حادثه به مدرسه استثنایی نمی رود و از تحصیل باز می ماند برای همین معلم سابقش را در زیر زمین مجتمع مسکونی حبس می کند تا معلم به او درس بدهد.سارا؛ چشم در چشم باربی
المیرا بعد از این که پدر و مادرش نگهداری او را بر عهده نگرفته اند، با پدر بزرگش که نگهبان یک مجتمع مسکونی است، زندگی می کند. پدر بزرگ المیرا فرد بی اطلاعی است که نسبت به تحصیل نوه اش در مدرسه استثنایی علاقه نشان نمی دهد و المیرا که تمام وقتش را در آن مجنمع مسکونی می گذراند، مدام از طرف همسایه ها مورد اهانت قرار می گیرد این مساله باعث شده که المیرا تبدیل به دختری ناسازگار شود.کارگردان"خواب های دنباله دار" المان های جالبی را برای شخصیت پردازی این دو کودک در نظر گرفته، از طرفی اتاق ریحانه را از باربی پر کرده و حتی طرح پتوی ریحانه به شکل باربی است و از طرفی تنها عروسک المیرا "عروسک سارا" نماد دانش آموزان محروم و رنج کشیده است. شاید کارگردان اثر در ساخت آخرین اثرش از سرود افشین علاء الهام گرفته، آن جا که می گوید؛ ما مشق می نوشتیم با شور و شادمانی غافل از این که «سارا» حتی نداشت نانی...ظاهرا آن چه کارگردان "خواب های دنباله دار" را وادار کرده تا این داستان را مقابل دوربین ببرد توجه به کودکان فراموش شده ای است که از امکانات عمومی زندگی و تحصیل محروم مانده اند. "خواب های دنباله دار" مقایسه ای است بین المیرای عقب مانده ای که از حداقل امکانات محروم است با دختری که تمام امکانات برای تحصیل و رشد او فراهم است، هر چند ممکن است بگویید که این قیاس نادرست است و اگر المیرا کودکی نرمال بود کارگردان بهتر می توانست به هدفش دست پیدا کند؛ در این نظر با شما موافقم. ضمن این که کاراکتر المیرا قربانی اغراق در بازی شده است، کارگردان و بازیگر این نقش آن چنان بر معلول بودن المیرا تاکید می کنند که بیننده به جای همدلی با المیرا، از صحنه های تصنعی و کشدار مربوط به او دلزده می شود. فلج بودن از ناحیه دست و پا، کج بودن انگشت های دست، لکنت زبانی که ( بر خلاف معمول) موقع عصبانیت کمی بهبود می یابد و رفتارهای بی منطق و تکانشی از این دختر یک هیولا ساخته که به جای برانگیختن حس همدلی با بچه های عقب مانده ذهنی و جسمی بیننده را مشمئز می کند. هر چند "خواب های دنباله دار" به پای "پرنده کوچک ..." نمی رسد اما حکایت از آن دارد که پوران درخشنده احساس می کند هنوز مشکلات قدیمی ما در حوزه تعلیم و تربیت حل نشده اند بلکه به این معضلات اضافه هم شده است. بنا براین با همه ضعف هایی که این فیلم دارد دغدغه های مادرانه کارگردان "خواب های دنباله دار" قابل تحسین است.22 سال قبل در چنین روزهایی
22 سال قبل فیلمی بسیار درخشان با بازی هما روستا، امین تارخ و عطیه معصومی روی پرده آمد که در فضای تربیتی ساخته شد. مشخصه های دختر بچه ای که نقش اول این قیلم را بازی می کند بسیار شبیه المیرا است؛ ملیحه بر اثر ضربه ی روحی در كودكی قدرت تكلم را از دست داده است و با یادآوری گذشته دچار تشنج عصبی می شود. آزار بچه های محل نیز ناسازگاری و پرخاشگری او را تشدید می كند، مسئولان آموزشگاه ناشنوایان تصمیم به اخراج او می گیرند، اما با تقاضای خانم شفیق، متخصص امور تربیتی، فرصت دیگری به او داده می شود. خانم شفیق اعتماد ملیحه را جلب می كند و با كمك شوك مصنوعی قدرت تكلم او را به او باز می گرداند.نقاط اشتراک زیادی بین این دو فیلم وجود دارد: یک دانش آموز معلول که از مدرسه اخراج می شود یا در شرف اخراج است، یک معلم فداکار که نجات بخش دانش آموزش از وضعیتی اسف بار است، یک پدر یا پدر بزرگ کم توجه، همسایه هایی که کودک معلول را مورد آزار قرار می دهند، جامعه گریزی دختر بچه و عدم اعتماد او به اطرافیان و...دیگر وقت آن رسیده که بدانید در کنار این نقاط اشتراک در شخصیت پردازی ها، مولف هر دو اثر کسی نیست جز پوران درخشنده. هر چند "خواب های دنباله دار" به پای "پرنده کوچک ..." نمی رسد اما حکایت از آن دارد که پوران درخشنده احساس می کند هنوز مشکلات قدیمی ما در حوزه تعلیم و تربیت حل نشده اند بلکه به این معضلات اضافه هم شده است. بنا براین با همه ضعف هایی که این فیلم دارد دغدغه های مادرانه کارگردان "خواب های دنباله دار" قابل تحسین است.به هر حال بیننده فیلم حتی اگر کارگردان فیلم را نشناسد خیلی زود کدهای مشنرک بین دو فیلم یاد شده را کشف می کند اما فهمیدن این نکته که کارگردان "خواب های دنباله دار" سازنده "پرنده کوچک ..." است ساده نیست چرا که "خواب های دنباله دار" از استاندارد های "پرنده کوچک ..." بسیار دور است. نویسنده: لقمان یدالهی - تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3024]